Πράσινο λάχανο, κόκκινο λάχανο, λευκό, κατσαρό, λαχανάκια Βρυξελλών… ο κατάλογος των ποικιλιών είναι μακρύς. Τα λάχανα ανήκουν στην οικογένεια των κραμβοειδών ή σταυρανθών, όπως το μπρόκολο και το κουνουπίδι. Ωστόσο, σε αντίθεση με τα δυο προηγούμενα τα οφέλη τους δεν είναι ιδιαιτέρως γνωστά στο ευρύ κοινό και συχνά υποτιμούνται.

Η διατροφική του αξία

Το λάχανο μπορεί να μας προσφέρει πρωτεΐνες, πολλά μέταλλα, μεταξύ των οποίων και σίδηρο, ωμέγα -3 λιπαρά (ναι καλά διαβάζετε) ενώ συγχρόνως αποτελεί και μια μεγάλη πηγή βιταμινών (βιταμίνη Κ, βιταμίνη C, βιταμίνη Β6, κλπ.).και πληθώρα αντιοξειδωτικών.

Ποικιλίες λάχανων

Το λάχανο είναι από τα κυριότερα λαχανικά που καλλιεργείται σε όλες τις εύκρατες περιοχές . Τρώγεται είτε ωμό σε σαλάτες είτε μαγειρεμένο. Οι κυριότερες ποικιλίες είναι οι ακόλουθες:

♦ Λευκό:

Καλλιεργείται σχεδόν όλο το χρόνο, την καλύτερη όμως ποιότητα την έχουμε κατά τους χειμερινούς και ανοιξιάτικους μήνες. Το λευκό λάχανο είναι το δημοφιλέστερο για σαλάτα. Στη χώρα μας, το βρίσκουμε παντού και το έχουμε αξιοποιήσει με κάθε δυνατό τρόπο, με την καλύτερη εκδοχή του, τους παραδοσιακούς μας ντολμάδες. Επίσης, ταιριάζει πολύ με τα ξινόγλυκα φαγητά.

♦ Κόκκινο:

Ανήκει στην ίδια οικογένεια με το λευκό. Το κόκκινο λάχανο έχει περισσότερες αντιοξειδωτικές ανθοκυανίνες από το άσπρο ενώ και η περιεκτικότητά του σε βιταμίνη C είναι πολύ μεγαλύτερη. Επίσης το κόκκινο λάχανο βοηθάει στον καθαρισμό του οργανισμού από τοξίνες, έχει πολύ καλή επίδραση στο δέρμα και γι’ αυτό άλλωστε χρησιμοποιείται κατά κόρον σε δίαιτες. Πάντως θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η κεφαλή του κόκκινου λάχανου γίνεται συνήθως μικρότερη, πιο συμπαγής και λίγο σκληρή από εκείνη του άσπρου.

√Για σαλάτα και μαγείρεμα, αντέχει και σκούρα κρέατα ενώ αγαπάει το ξινόγλυκο.

♦ Λαχανάκια Βρυξελλών:

Στην Ελλάδα καλλιεργούνται ελάχιστα. Φρέσκα, εισαγωγής όμως από τις χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, τα βρίσκουμε Αύγουστο έως Μάρτιο.

♦ Κινέζικο λάχανο:

Στην αγορά το βρίσκουμε εισαγόμενο, σχεδόν όλο το χρόνο. Είναι ελαφρύ στη γεύση, σε σχήμα μαρουλιού, δίνει λεπτή σαλάτα αλλά μαγειρεύεται κιόλας.

♦ Κατσαρό (του Μιλάνου) ή Λάχανο Σαβόι:

Στην αγορά το βρίσκουμε εισαγόμενο από τον Οκτώβριο ως τον Φεβρουάριο. Ιδανικό για μαγείρεμα σε σούπες, παντρεύεται με λιπαρό κρέας και λουκάνικα. Είναι πιο βαρύ από το λευκό.

Γνωρίζετε ότι …

Η γνωστή λαχανοσαλάτα έχει προέλευση από την Ολλανδία. Η λαχανόσουπα είναι ευρέως διαδεδομένη σε πολλές χώρες, οι λαχανοντολμάδες είναι παραδοσιακό ελληνικό πιάτο και μία λαχανόσουπα με μανιτάρια τρώγεται παραδοσιακά στη Πολωνία την παραμονή της πρωτοχρονιάς και την Ανάσταση.

Οι αρχαίοι Έλληνες το σέρβιραν ως δυναμωτική σούπα στους νεόνυμφους την επομένη της γαμήλιας νύχτας. Εδώ έχει μάλλον την καταγωγή του το παιδικό παραμύθι πως τα παιδιά βγαίνουν στα λάχανα!

Τα αντιοξειδωτικά του λάχανου

Τα τελευταία χρόνια, οι ερευνητές ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για την αντιοξειδωτική δύναμη και την αντιφλεγμονώδη δράση των ενώσεων που υπάρχουν στο λάχανο. Αναφερόμαστε στις πολυφαινόλες και πιο συγκεκριμένα στα φλαβονοειδή, τα οποία είναι ισχυρά φυσικά αντιοξειδωτικά.

Η δράση αυτών των ενώσεων είναι ιδιαίτερα ευεργετική για την καταπολέμηση του οξειδωτικού στρες, έναντι των βλαβών που προκαλούνται από τις ελεύθερες ρίζες και κατά της γήρανσης των κυττάρων.

Σουλφοραφάνη: μια μοναδική βιοδραστική ένωση

Αν και πολλά οφέλη για την υγεία οφείλονται στην παρουσία πολυφαινολών, πολλά ευεργετικά αποτελέσματα σχετίζονται με την ενζυματική δραστηριότητα της μυροσνάσης.

Στην πραγματικότητα, αυτό το ένζυμο έχει την ικανότητα να μετατρέπει τα γλυκοσινολικά που βρίσκονται στα λάχανα σε ισοθειοκυανικά. Ωστόσο, μερικά ισοθειοκυανικά άλατα, όπως η ινδολο-3-καρβινόλη ή η σουλφοραφάνη, ενδιαφέρουν τους ερευνητές λόγω του θεραπευτικού δυναμικού τους.

√ Το θεραπευτικό ενδιαφέρον της σουλφοραφάνης

Ευρισκόμενη σε πολλές ποικιλίες λάχανου, η σουλφαραφάνη έχει προσελκύσει την προσοχή των ερευνητών για το ισχυρό αντιοξειδωτικό δυναμικό της. Σε αντίθεση με άλλα αντιοξειδωτικά, η σουλφαραφάνη δεν θα καταστραφεί αμέσως μετά την αλληλεπίδρασή της με τις ελεύθερες ρίζες. Παραμένει ενεργή περισσότερο και συνεπώς παρεμβαίνει σε άλλες αντιδράσεις του οργανισμού. Μερικοί ερευνητές αποδίδουν ιδιαίτερα σε αυτό μια αντικαρκινική δράση, όπως αποδεικνύεται από μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2012 στην Asian Pacific Journal of Cancer Prevention.

Κατά τη διάρκεια των μελετών, οι ερευνητές μέτρησαν την αντιπολλαπλασιαστική δράση της σουλφοραφάνης. Γι ‘αυτό, αναλύονται οι επιπτώσεις αυτού του μορίου στους αποπτωτικούς μηχανισμούς, που είναι οι μηχανισμοί που μπορούν να καταστρέψουν τα καρκινικά κύτταρα. Στο τέλος της ανάλυσης, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η σουλφαραφάνη έχει αντιπολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα, το οποίο θα ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον για την καταπολέμηση του πολλαπλασιασμού των καρκινικών κυττάρων.

Επίσης, η σουλφοραφάνη του λάχανου φαίνεται να προφυλάσσει και από ελικοβακτήριο του πυλωρού, το οποίο θεωρείται πλέον ως η πρωταρχική αιτία του έλκους στο στομάχι. Περιττό να πούμε ότι το λάχανο αξίζει την προσοχή μας!

Πολλές μελέτες επιβεβαιώνουν τα πολυάριθμα οφέλη του λάχανου. Πρόκειται για ένα λαχανικό πραγματική «υπερτροφή»!

Αγορά & Συντήρηση

Προτιμάμε πάντα το λάχανο με έντονο και ζωηρό χρώμα και σκληρά φύλλα, που δεν έχει πολλά χτυπήματα. Στο λάχανο μετράει και το βάρος γι’ αυτό προτιμάμε το πιο βαρύ, ώστε να είμαστε σίγουροι ότι δεν είναι “κούφιο” στο εσωτερικό. Πριν το καταναλώσουμε αφαιρούμε τα εξωτερικά φύλλα και πλένουμε καλά τα φύλλα που πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε. Όσο για τη συντήρησή του; Χειμερινό λαχανικό είναι, αγαπάει το κρύο και ειδικά το κρύο του ψυγείου, ενώ έχει μεγάλη ανθεκτικότητα και διατηρείται για μεγαλύτερο διάστημα σε σχέση με τα υπόλοιπα λαχανικά.

Αξιοποιήστε το … φτιάξτε ξινολάχανο και τουρσί

Βαλκάνιοι, Βορειοευρωπαίοι αλλά και Ασιάτες απολαμβάνουν το ξινολάχανο και το καυτερό τουρσί με λάχανο, που τα ετοιμάζουν κατά παράδοση αυτή την εποχή.

Το ολόκληρο κλασικό λάχανο στην άλμη θέλει ένα-δύο μήνες να γίνει, να υποστεί ζύμωση και να μοιάζει. Είναι η βαλκανική εκδοχή του ξινολάχανου (Sauerkraut) της βόρειας Ευρώπης.

Μάλιστα στη Βουλγαρία το κάνουν σαλάτα, περιχυμένο με ελαιόλαδο και πασπαλισμένο με κόκκινο πιπέρι και τυρί φέτα.

Το σερβίρουν επίσης σοταρισμένο στην κατσαρόλα με χοιρινό, σκόρδο και πιπεριές γλυκές και καυτερές.

Συχνά το σοτάρουν μαζί με κομμάτια κρέας ή κοτόπουλο και τελειώνουν το φαγητό ψήνοντάς το στο φούρνο. Οι Ασιάτες έχουν το δικό τους ξινο-καυτερό λάχανο, που συνήθως το φτιάχνουν με κινέζικο λάχανο.

⇒ Σας ενδιαφέρει: Ξινολάχανο: μια σαλάτα πλούσια σε προβιοτικά 

Λάχανο σε άλμη ή αρμιά (παραδοσιακή συνταγή)

Το λάχανο, αφού περάσει από μια διαδικασία φυσικής ζύμωσης, γίνεται το καλύτερο φυσικό προβιοτικό το οποίο περιέχει όλες εκείνες τις ιδιότητες που χρειάζεται ο οργανισμός για να αποτοξινωθεί. Το θαλασσινό αλάτι και το νερό ενθαρρύνουν την ανάπτυξη των ωφέλιμων βακτηρίων.

Θα χρειαστείτε:

1 λάχανο, Νερό, Αλάτι χοντρό, 2 λεμόνια

Καθαρίστε το λάχανο από τα εξωτερικά φύλλα που συνήθως είναι βρώμικα ή ταλαιπωρημένα. Με ένα κοφτερό μαχαίρι κάντε μια βαθειά τρύπα εκεί ακριβώς όπου είναι το κοτσάνι. Γεμίστε το άνοιγμα με χοντρό αλάτι και αφήστε το λάχανο στην άκρη.

Ετοιμάστε ένα διάλυμα νερού – αλατιού σε αναλογία ένα κουτάλι της σούπας χοντρό αλάτι για κάθε 1 λίτρο νερού. Αν θέλετε βράστε το νερό με το αλάτι και αφήστε το να κρυώσει. Διαφορετικά ανακατέψτε το αλάτι σε κρύο νερό μέχρι να διαλυθεί εντελώς το αλάτι.

Τοποθετήστε το λάχανο μέσα σε ένα κουβά και προσθέστε την αλμύρα και τα λεμόνια αφού τα κόψετε στη μέση. Καθώς ρίχνετε το αλατόνερο, φροντίστε ώστε να σκεπάζει το λάχανο. Είναι καλό να τοποθετήσετε ένα πιάτο και από πάνω ένα αρύ αντικείμενο (μια πέτρα μεγάλη) έτσι ώστε το λάχανο να είναι συνεχώς βυθισμένα στην άρμη.

Κάθε δύο με τρεις μέρες φροντίστε να ανακατεύετε την άρμη πολύ καλά και αυτό μέχρι να ωριμάσει το λάχανο. Προσοχή η διαδικασία της ανάδευσης είναι βασική προϋπόθεση για να έχει επιτυχία η προσπάθειά σας.

Θα καταλάβετε ότι είναι έτοιμο όταν τα φύλλα έχουν μαλακώσει και αρχίζουν να γίνονται διάφανα όπως περίπου γίνονται τα φύλλα του φρέσκου λάχανου όταν τα ζεματάμε για τους ντολμάδες.

Το ζουμί που προκύπτει από το τη άλμη και το λάχανο, είναι όπως είπαμε φυσικό προβιοτικό και παλιά (κάποιοι ακόμα και σήμερα), το κατανάλωναν ως ρόφημα, ή θεράπευαν στομαχόπονους, παθήσεις το εντέρου ενώ επίσης είναι ότι καλύτερο για να συνέλθει κανείς από φαγοπότι, μεθύσι και νυχτερινή κραιπάλη.