Πρόκειται για έναν από τους πιο εκλεπτυσμένους και θρεπτικούς καρπούς της ελληνικής γης. Σε αντίθεση με την Ελλάδα, όπου ελάχιστοι γνωρίζουν τη χρησιμότητά και τα παράγωγά του, είναι πολύ δημοφιλής στις περισσότερες χώρες του εξωτερικού.
Ήταν το κακάο των αρχαίων Ελλήνων αλλά εκτός από τροφή, χάρη στο σταθερό βάρος που είχαν οι σπόροι του χαρουπιού, χρησιμοποιούνταν ως μονάδα μέτρησης του βάρους του χρυσού. Έτσι, από το «κεράτιον» που ήταν η αρχαιοελληνική του ονομασία, προήλθε το σημερινό «καράτι» που είναι η μονάδα μέτρησης του χρυσού.
Τα χαρούπια, καρπός του δέντρου χαρουπιά που ευδοκιμεί κυρίως στη Μεσόγειο είναι μακριά, στριφτά και σκληρά πράσινου χρώματος όταν είναι άγουρα ενώ όταν είναι ώριμα το χρώμα τους μετατρέπεται σε καστανό. Στο εσωτερικό ενός ώριμου καρπού περιέχονται μέχρι και είκοσι καστανόχρωμα και πολύ σκληρά φακοειδή σπέρματα.
Είναι το χαρούπι ένα ελληνικό superfood;
Όσον αφορά τη διατροφική αξία του χαρουπιού παρατηρούμε πως πρόκειται για τρόφιμο πλούσιο σε υδατάνθρακες και χαμηλό σε λίπος, το οποίο περιέχει θρεπτικά συστατικά που το καθιστούν μια «υπερτροφή».
⇒ Πιο συγκεκριμένα, τα 100γρ (αλεύρι) από χαρούπι αποδίδουν 220kcal, 0,7 γρ λίπους και 89 γρ υδατάνθρακες. Επίσης, το χαρούπι είναι εξαιρετική πηγή φυτικών ινών καθώς στα 100 γρ αποδίδει 39 γρ φυτικές ίνες, ποσότητα που καλύπτει το 167% της Σ.Η.Π! Αυτό το γεγονός είναι ιδιαίτερα σημαντικό αν σκεφτεί κανείς πως για να προσλάβει την ίδια ποσότητα φυτικών ινών πρέπει να καταναλώσει 6,5 φλιτζάνια μπρόκολο, ή 18 φέτες ψωμί ολικής αλέσεως ή 13 μήλα.
⇒ Επιπροσθέτως, αξίζει να αναφερθεί το χαρούπι αποτελεί εξαιρετική, φυτική, πηγή ασβεστίου καθώς στην ίδια ποσότητα (100γρ) μας προσφέρει 348mg ασβεστίου, ποσότητα ίση με το 35% της Σ.Η.Π, η οποία περιέχεται σε 6κ.γ. παρμεζάνα ή 130γρ αμύγδαλα.
⇒ Επιπλέον, περιέχει 3.0mg σιδήρου (17%) ποσότητα ίση με αυτή που περιέχεται σε 100gr μαγειρεμένες φακές. Ταυτόχρονα, το αλεύρι από χαρούπι περιέχει 54mg μαγνησίου (16%), 0,6mg χαλκού (29%) καθώς και βιταμίνες του συμπλέγματος Β.
Συστατικά του χαρουπιού και οι λειτουργίες τους
Σίδηρος
- Παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και μεταφορά οξυγόνου στους ιστούς
Μαγνήσιο
- Αξιοποίηση της ενέργειας των τροφίμων
- Δομικό συστατικό των οστών
- Υγεία νευρικού και μυϊκού ιστού
Χαλκός
- Παραγωγή ενέργειας
- Μεταβολισμός σιδήρου
Βιταμίνες του συμπλέγματος Β
- Δημιουργία ερυθρών αιμοσφαιρίων
- Υγεία νευρικού συστήματος
- Αξιοποίηση της ενέργειας των τροφίμων
Πώς επιδρά η κατανάλωση χαρουπιού στην υγεία;
♦ Χοληστερόλη και καρδιαγγειακά
Είναι γεγονός πως αρκετά από τα συστατικά του χαρουπιού έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον των επιστημόνων. Αρχικά μελέτες έχουν γίνει για την επίδραση των φυτικών ινών του χαρουπιού στην ολική και την LDL «κακή» χοληστερόλη.
Πιο συγκεκριμένα, η καθημερινή κατανάλωση προϊόντων διατροφής εμπλουτισμένων με ίνες χαρουπιού παρουσιάζει ευεργετικά αποτελέσματα στο λιπιδιαιμικό προφίλ μειώνοντας τόσο της LDL χοληστερόλη όσο και τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων. Τα αποτελέσματα αυτά υποδεικνύουν πως η κατανάλωση φυτικών ινών χαρουπιού μπορεί να δρα αποτελεσματικά στην πρόληψη και θεραπεία της υπερχοληστερολαιμίας.
♦ Δυσκοιλιότητα
Επίσης, η αυξημένη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες που παρουσιάζει το χαρούπι συμβάλλει στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας. Το μεγαλύτερο ποσοστό των φυτικών ινών που περιέχονται στο αλεύρι από χαρούπι ανήκει στην κατηγορία των αδιάλυτων φυτικών ινών.
Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων και προσροφούν νερό. Το αποτέλεσμα είναι να μειώνεται ο χρόνος διέλευσης των κοπράνων στο παχύ έντερο και να επιταχύνεται η διαδικασία αποβολής τους, ανακουφίζοντας ουσιαστικά από το δυσάρεστο αίσθημα της δυσκοιλιότητας.
Είναι το χαρούπι κατάλληλο για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη;
Η απάντηση είναι «Ναι!». Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, το αλεύρι χαρουπιού μπορεί να χαρακτηριστεί ως προϊόν με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, καθώς η τιμή του κυμαίνεται κάτω από 55 και πιο συγκεκριμένα 40.6. Ταυτόχρονα, παρουσιάζει χαμηλό γλυκαιμικό φορτίο με τιμή 31. Xαρακτηριστικά που το καθιστούν εξαιρετική επιλογή για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη που έχουν ως στόχο την καλύτερη διαχείριση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.
Το γεγονός αυτό αποδίδεται στα συστατικά του χαρουπιού. Αφενός, τα σάκχαρα τα οποία περιέχει το χαρούπι είναι φυσικά σάκχαρα τα οποία δίνουν τη γλυκιά γεύση αλλά πιο ήπια επίδραση στα επίπεδα σακχάρου σε σχέση με την πρόσθετη ζάχαρη. Αφετέρου, οι φυτικές ίνες που περιέχει συμβάλλουν στα καλύτερα επίπεδα σακχάρου.
Έχω κοιλιοκάκη! Να καταναλώνω χαρούπι;
Το χαρούπι εκ φύσεως δεν περιέχει γλουτένη, γεγονός που το καθιστά κατάλληλο για άτομα με κοιλιοκάκη.
Πώς χρησιμοποιείται το χαρούπι;
Από τους λοβούς του χαρουπιού, αφού καθαριστούν, ψηθούν και ξηρανθούν, αλεσθούν φτιάχνουν το αλεύρι από χαρούπι ή αλλιώς χαρουπάλευρο. Στο χαρουπάλευρο ωστόσο μπορούν να χρησιμοποιηθούν και τα κεράτια ή οι σπόροι.
Επειδή οι λοβοί έχουν γλυκιά γεύση και καφετί χρώμα, θεωρούνται υποκατάστατο του κακάο και προσδίδουν την αίσθηση της σοκολάτας στα παρασκευάσματα όπου χρησιμοποιούνται. Ως υποκατάστατο σοκολάτας, σε αντίθεση με το κακάο, το χαρούπι δεν περιέχει καφεΐνη ή θεοβρωμίνη.
Από τους λοβούς επίσης μπορούμε να φτιάξουμε χαρουπόμελο, ένα προϊόν περίπου όμοιο με το πετιμέζι. Από το χαρουπόμελο αυτό μπορεί να φτιαχτεί φυσικό γλυκαντικό σιρόπι, τσάι, δροσιστικό γλυκό αφέψημα σερμπέτι, ακόμα και ρακή.
Τα κεράτια ή οι σπόροι μπορούν να καταναλωθούν ωμά ή να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή «καφέ» από χαρούπι. Έτσι, μπορεί κάποιος στην αγορά να βρει εκτός από αλεύρι χαρουπιού και ζυμαρικά από χαρούπι, παξιμάδια, γλυκίσματα η βουτήματα ακόμα και τσάι από χαρούπι.
