Μέχρι πριν κάποιες δεκαετίες, υπήρχε η πεποίθηση ότι τα μωρά δεν μπορούσαν να νιώσουν συναισθήματα πριν καταφέρουν να μιλήσουν (πριν τα 2 έτη). Η πολύ σημαντική συμβολή των νευροεπιστημών επέδειξε ότι από τους πρώτους μήνες ζωής τα βρέφη βιώνουν στιγμές χαράς και ενθουσιασμού, φόβου, λύπης, αβοηθησίας και θυμού. Επιπλέον, οι έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που έχουν μάθει να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα συναισθήματα τους (να κάνουν δηλαδή αυτορρύθμιση), έχουν μακροπρόθεσμα καλύτερα αποτελέσματα στο σχολείο, τη δουλειά και στις σχέσεις τους.
Το πιο σημαντικό στοιχείο για να μάθουμε στα παιδιά να ρυθμίζουν τα συναισθήματα τους είναι να μην τα φοβούνται, αλλά να τα αγκαλιάζουν. Δεν υπάρχουν σωστά ή λάθος συναισθήματα. Η λύπη και η χαρά, ο θυμός και η αγάπη μπορούν να συνυπάρχουν και είναι όλα κομμάτι του εαυτού του παιδιού μας. Όταν το βοηθάμε να καταλάβει τα συναισθήματα του, του δίνουμε τα απαραίτητα εφόδια για να μπορεί να τα διαχειριστεί πιο αποτελεσματικά.
Η πιο συνηθισμένη παγίδα στην οποία πέφτουμε οι γονείς είναι ότι πιστεύουμε ότι για να είναι το παιδί μας χαρούμενο σημαίνει ότι πρέπει να είναι συνεχώς χαρούμενο. Τι όμως μπορούν να κάνουν οι γονείς; Κατά τους πρώτους μήνες ζωής, σημαντικό είναι να συντονίζονται με τα σημάδια που στέλνουν τα βρέφη, τους ήχους που βγάζουν, τις εκφράσεις προσώπου και να ανταποκρίνονται άμεσα σε αυτά. Το παραπάνω, θα οδηγήσει τα βρέφη να νιώθουν ότι τα συναισθήματα τους είναι σημαντικά και αναγνωρίζονται. Για παράδειγμα, είναι σημαντικό να σταματάμε το παιχνίδι που κάνουμε με ένα βρεφάκι 4 μηνών όταν δούμε να στρέφει την πλάτη του και να κοιτάει μακριά, θέλοντας ίσως να μας μεταφέρει ότι κουράστηκε.
Επιπλέον, το να ονομάζουμε τα συναισθήματα που βιώνουν τα παιδιά μας ( θυμός, απογοήτευση, λύπη, σύγχυση), είναι ένα κομβικό βήμα στο να τα βοηθήσουμε να τα αναγνωρίσουν. Τα αρνητικά συναισθήματα, κατακλύζουν τα παιδιά και όταν τους τα λεκτικοποιούμε, τα βοηθάμε να πιστεύουν ότι είναι φυσιολογικά τα όσα νιώθουν. Το να φοβόμαστε τα συναισθήματα δεν είναι κάτι που θα βοηθήσει, καθώς δεν είναι αυτά το πρόβλημα, αλλά είναι απαραίτητο να δούμε το τι κάνουμε ή τι δεν κάνουμε με όσα νιώθουμε.
Ακόμα, εξίσου σημαντικό είναι να μην υποτιμάμε τα συναισθήματα των παιδιών μας: “Μην στεναχωριέσαι. Θα δεις τον Γιαννάκη άλλη μέρα.” Όμως τα συναισθήματα δεν φεύγουν έτσι απλά, αλλά έχουν ανάγκη να εκφραστούν και το να τα αναγνωρίζουμε, βοηθάμε το παιδί μας στη διαχείριση τους: “Στεναχωριέσαι που ο Γιαννάκης πρέπει να φύγει. Σου αρέσει να παίζετε μαζί. Τι θα έλεγες να πάμε στο παράθυρο να τον χαιρετήσουμε και να δούμε πότε μπορούμε να ξαναβρεθούμε;”
Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι οι συναισθηματικές αντιδράσεις των παιδιών μας πυροδοτούν τις δικές μας συναισθηματικές αντιδράσεις. Είναι ζωτικής σημασίας να μάθουμε να διαχειριζόμαστε εμείς οι ίδιοι τα συναισθήματα μας, να μην τα λογοκρίνουμε και να τα αποδεχόμαστε, ώστε να μπορούμε να το μάθουμε και στα παιδιά μας. Για να ζούμε μια γεμάτη ζωή, σημαίνει ότι μπορούμε να βιώνουμε και τα θετικά και τα αρνητικά συναισθήματα χωρίς να τα αρνιόμαστε και να τα καταπιέζουμε.
