Η γεωστρατηγική της Ρώμης άλλαζε με το πέρασμα του χρόνου, και μπορεί να διαχωριστεί σε τρεις βασικές περιόδους. Στα πρώτα χρόνια, καθώς η Αυτοκρατορία μεγάλωνε, οι Ρωμαίοι κινητοποιούσαν τον Ρωμαϊκό στρατό, και τον έστελναν εναντίον όποιου θεωρούσαν ότι μπορούσε να αποτελέσει μελλοντική απειλή.
Χάρτης
Στην συνέχεια οι Ρωμαίοι φρόντισαν να αποκτήσουν αυτό που λέμε defensible borders, σύνορα δηλαδή που να παρέχουν φυσική προστασία (όρη, βουνά, ερήμους, θάλασσες κλπ). Αυτά τα σύνορα μπορούν να προστατευθούν με πολύ μικρότερο κόστος.
Χάρτης Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
https://en.wikipedia.org/wiki/Roman_Empire#/media/File:Roman_Empire_Trajan_117AD.png
Οι Ποταμοί Ρήνος και Δούναβης ήταν τα βόρεια σύνορα της Αυτοκρατορίας.
Χάρτης Ρήνος και Δούναβης
Η Μεσόγειος ήταν μία Ρωμαϊκή Θάλασσα, και δεν μπορούσε να κυκλοφορήσει μέσα σε αυτήν τίποτα μη Ρωμαϊκό. Κάτω από την Βόρεια Αφρική, η οποία έστελνε το σιτάρι της στην Ρώμη, πχ Καρχηδόνα (Τυνησία) και Αίγυπτος (Νείλος), υπήρχε η Έρημος Σαχάρα, όπως ακριβώς συνέβαινε και με την έρημο της Αραβικής Χερσονήσου στα νοτιοανατολικά σύνορα της Αυτοκρατορίας, οι οποίες προστάτευαν τους Ρωμαίους στην Βόρεια Αφρική.
Χάρτης Σαχάρα και Έρημος της Αραβικής Χερσονήσου
Στα δυτικά σύνορα της Αυτοκρατορίας υπήρχε ο Ατλαντικός Ωκεανός, ενώ στα ανατολικά της σύνορα υπήρχαν τα Όρη Zagros, που είναι και σήμερα τα φυσικά σύνορα του Ιράν, ενώ πιο βόρεια υπήρχε ο Καύκασος, για τον οποίο σκοτώνονται τους τελευταίους αιώνες οι Οθωμανοί, οι Ρώσοι και οι Πέρσες.
Χάρτης Όρη Zagros και Καύκασος
Σε αυτή την φάση η στρατηγική της Αυτοκρατορίας ήταν να έχει συγκεντρωμένο τον στρατό της στα σύνορα της, ώστε να μην μπορεί κανείς να διεισδύσει στο εσωτερικό. Στο εσωτερικό υπήρχε ελάχιστος στρατός.
Στην τελευταία φάση, όταν η Αυτοκρατορία είχε αποδυναμωθεί, και δεν ήταν πλέον δεδομένο ότι μπορούσε να υπερασπιστεί τα σύνορα της, η στρατηγική άλλαξε, και υπήρχε μία σειρά στρατιωτικών επιπέδων από τα σύνορα προς το εσωτερικό, ώστε όσο πιο πολύ προχωρούσε ο εχθρός από τα σύνορα προς το εσωτερικό τόσο μεγαλύτερη αντίσταση να συναντά.
Αυτή ήταν μία αναγκαία προσαρμογή, αφού δεν μπορούσε πλέον να διασφαλιστεί η προστασία των συνόρων. Είχε όμως το μειονέκτημα ότι οι τοπικοί στρατιωτικοί ηγέτες αποκτούσαν μεγάλη αυτονομία και επιρροή, και υπήρχε πάντα ο κίνδυνος να στραφούν εναντίον της Ρώμης συμμαχώντας με αντιπάλους της, αφού αυτοί πλέον είχαν τον έλεγχο των περιοχών που προστάτευαν. Σε αντίθεση με ότι συνέβαινε κατά την διάρκεια της δεύτερη φάσης, όπου η διοίκηση του στρατού ήταν πολύ πιο συγκεντρωτική.
