Τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν αγχωνόμαστε
Το στρες εμφανίζεται όταν κάποιος βιώνει υπερβολικά υψηλά επίπεδα συναισθηματικής και πνευματικής πίεσης. Αυτή η πίεση προκαλεί το άγχος – μια επιβλαβή ψυχολογική κατάσταση που δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι μπορεί να μας σκοτώσει. Το ανθρώπινο σώμα συνίσταται συνολικά από 78 όργανα· τα οποία χωρίζονται σε 13 «κύρια» συστήματα. Από όλα αυτά, πέντε θεωρούνται ζωτικά: ο εγκέφαλος, η καρδιά, τα νεφρά, το συκώτι και οι πνεύμονες. Γιατί το αναφέρουμε αυτό; Επειδή το στρες επιδρά αρνητικά σε όλα αυτά!
Σε αυτό το άρθρο, θα συζητήσουμε την επίδραση του σε 8 κύρια συστήματα οργάνων, ώστε ύστερα να θεωρήσουμε πιο επιτακτική την ανάγκη αποβολής του από τη ζωή μας.
Η επίδραση του στρες και του άγχους στο σώμα και συγκεκριμένα στα 8 κύρια συστήματα οργάνων:
1. Καρδιαγγειακό σύστημα
Το καρδιαγγειακό σύστημα συνίσταται από την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία μας και αποτελεί έναν πιθανότατο στόχο του χρόνιου στρες, απειλητικού για τη ζωή μας. Οι καρδιαγγειακές παθήσεις αντιστοιχούν κατά προσέγγιση σε 610.000 θανάτους τον χρόνο μόνο στις ΉΠΑ. Και σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, είναι η κύρια αιτία θανάτου τόσο για άντρες, όσο και για γυναίκες. Όλο και περισσότερες έρευνες συνεχίζουν να συνδέουν άμεσα τις καρδιαγγειακές παθήσεις με το στρες. Η παρουσία του στρες, ειδικά συνδεόμενη με άλλες επικίνδυνες συμπεριφορές (π.χ. το κάπνισμα και ο αλκοολισμός) φαίνεται να αυξάνει κατά πολύ την πιθανότητα εμφάνισης αυτής της πάθησης.
2. Νευρικό σύστημα
Ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός αποτελούν τα βασικά τμήματα του νευρικού συστήματος. Το αυτόνομο νευρικό σύστημα (ΑΝΣ) έχει τον κύριο και άμεσο ρόλο στη σωματική απόκριση στο στρες και χωρίζεται στο συμπαθητικό νευρικό σύστημα (ΣΝΣ) και στο παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα (ΠΝΣ). Το στρες εκκινεί και καταλήγει στον εγκέφαλο. Αυτό είναι που ενεργοποιεί την απόκριση «μάχης ή φυγής» και απελευθερώνει τις ορμόνες του στρες, οι οποίες ύστερα εκκρίνονται σε όλο το σώμα, κάνοντας την καρδιά να χτυπά γρηγορότερα, την αναπνοή πιο έντονη, τα αιμοφόρα αγγεία των χεριών να διαστέλλονται κλπ. Εν ολίγοις, το χρόνιο στρες είναι βλαβερό για τον εγκέφαλο.
3. Αναπνευστικό σύστημα
Ο βρόγχος, ο λάρυγγας, οι πνεύμονες, η μύτη, ο φάρυγγας και η τραχεία δημιουργούν το αναπνευστικό σύστημα. Η απόκριση «μάχης ή φυγής» του εγκεφάλου προκαλεί έντονη και γρήγορη αναπνοή, που μερικές φορές φτάνει σε σημείο υπεραερισμού.
Οι κρίσεις πανικού- ένα ξαφνικό αίσθημα οξέος και έντονου άγχους- αποτελούν μια κοινή πάθηση για όσους αντιμετωπίζουν χρόνιο στρες.
4. Μυοσκελετικό σύστημα
Τα κόκκαλα, οι αρθρώσεις και οι μύες μας συνιστούν το μυοσκελετικό σύστημα. Όπως γνωρίζουμε, το στρες έχει τον τρόπο να μας κάνει νευρικούς. Σε μια έντονη κατάσταση, η ένταση αυτή απελευθερώνεται και μας κάνει να «τσιτωνόμαστε». Το χρόνιο στρες κάνει τους μύες στο σώμα μας να είναι συχνά ή και συνέχεια σε μια κατάσταση επιφυλακής· χρόνιες επίπονες παθήσεις και μυοσκελετικά προβλήματα μπορούν να κάνουν την εμφάνιση τους με αυτό τον τρόπο.
5. Αναπαραγωγικό σύστημα
Το αναπαραγωγικό μας σύστημα περιλαμβάνει τους γεννητικούς αδένες, τα βοηθητικά όργανα (π.χ. προστάτη, μήτρα), τα γεννητικά όργανα, τους μαστικούς αδένες και το πέος στον άνδρα. Και στα δύο φύλα, το αναπαραγωγικό σύστημα επηρεάζεται από το νευρικό. Στους άνδρες, το ΑΝΣ παράγει τεστοστερόνη και ενεργοποιεί το συμπαθητικό νευρικό σύστημα για να δημιουργήσει διέγερση· το στρες λοιπόν δημιουργεί δυσλειτουργία σε αυτό ακριβώς το σημείο.
Για τις γυναίκες, το στρες επιδρά σε μια σειρά λειτουργιών: στην ωορρηξία, στο προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, στην εμμηνόπαυση και στη σεξουαλική επιθυμία. Το στρες κάνει τον εγκέφαλο να απελευθερώσει κορτιζόλη, η οποία, με το πέρασμα του χρόνου, μπορεί να επιδράσει αρνητικά στη φυσιολογική λειτουργία των ανατομικών αναπαραγωγικών στοιχείων.
6. Ενδοκρινικό σύστημα
Τα επινεφρίδια, ο υποθάλαμος, το πάγκρεας, ο παραθυροειδής, η επίφυση, η υπόφυση, τα ωάρια, οι όρχεις και ο θύμος συνιστούν το ενδοκρινικό σύστημα. Για μια ακόμη φορά, ο εγκέφαλος εκκινεί την απελευθέρωση ορμονών του στρες, της κορτιζόλης και της επινεφρίνης, μέσω του υποθαλάμου. Τα επινεφρίδια, τα οποια βρίσκονται κοντά στα νεφρά, παράγουν κορτιζόλη και επινεφρίνη κατά το στρες, ορμόνες οι οποίες αυξάνουν τα επίπεδα επιφυλακής του σώματος.
Το συκώτι παράγει γλυκόζη κατά την προαναφερόμενη διαδικασία, κάτι που θα παρείχε βοήθεια σε περίπτωση «μάχης ή φυγής». Ωστόσο, αυτή η υπερβολική περιεκτικότητα ζάχαρης στο αίμα θα μπορούσε να οδηγήσει μέχρι και σε διαβήτη τύπου 2 σε ευάλωτες ομάδες, όπως οι παχύσαρκοι. Η διαχείριση του στρες είναι απαραίτητη στη διαδικασία διατήρησης ενός φυσιολογικού επιπέδου ζαχάρου στο αίμα- και έτσι στην αποφυγή του διαβήτη και άλλων συναφών παθήσεων σε ορισμένες περιπτώσεις.
7. Δερματικό σύστημα
Αυτό περιλαμβάνει τα μαλλιά, τα νύχια και το δέρμα. Το δερματικό σύστημα παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της σωματικής ισορροπίας, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας, της ρύθμισης της θερμοκρασίας, της αισθητηριακής απόκρισης, της βιοχημικής σύνθεσης και της απορρόφησης (των θρεπτικών συστατικών).
Για να λειτουργεί το δερματικό σύστημα σωστά, απαιτείται η σωστή λειτουργία άλλων εσωτερικών συστημάτων. Το στρες διαταράσσει την κανονική λειτουργία αυτού, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει μειωμένη κυκλοφορία του αίματος στο δέρμα, ανελαστικότητα του, αποσταθεροποίηση των αδενικών λειτουργιών και διατάραξη της αποκατάστασης του ιστού.
8. Πεπτικό σύστημα
Το πεπτικό σύστημα περιλαμβάνει τον οισοφάγο, το στομάχι, το λεπτό και παχύ έντερο, όπως επίσης και το ορθό, την απόφυση, το πάγκρεας και τη χολή. Η κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας φαγητού, ποτού και νικοτίνης μπορεί να προκαλέσει αίσθημα καύσου ή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση- ένα κοινό πρόβλημα για εκείνους που αντιμετωπίζουν χρόνιο στρες. Το στρες μπορεί επίσης να αυξήσει την ευαισθησία του στομάχου, κάτι που θα επιδεινώσει και την αίσθηση των παραπάνω συμπτωμάτων.
Τρόποι αντιμετώπισης του στρες!
– Αλλαγές στον τρόπο ζωής: η μείωση του στρες και οι θετικές αλλαγές στον τρόπο ζωής μας είναι αδιαχώριστες. Η βελτίωση της συνολικής υγείας και η ικανότητα διαχείρισης του στρες συχνά επιτυγχάνεται μέσω συχνής άσκησης, ισορροπημένης διατροφής και αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, καφεΐνης και καπνού.
– Πρακτικές χαλάρωσης: βαθιές αναπνοές, τεχνικές χαλάρωσης, τεχνικές διαλογισμού, χαλάρωση των μυών, γιόγκα, μασάζ και ύπνος.
– Θεραπείες μέσω βοτάνων: περιλαμβάνει την αρωματοθεραπεία, την κατανάλωση βαλεριάνας, χαμομηλιού και τήλιου.
