Τα αστικά απόβλητα είναι παντού: στις πόλεις, τις θάλασσες, ακόμη και τα δάση. Ένα μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα εντός της ΕΕ που όμως έχει εξελιχθεί προσφάτως για πολλούς σε προσοδοφόρα επιχείρηση.
Πού καταλήγουν τα αστικά απορρίμματα μετά τον κάδο; Οι επιλογές είναι πολλές και διαφορετικές. Στην καλύτερη των περιπτώσεων ανακυκλώνονται, άλλοτε καίγονται για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή θερμότητας κι άλλοτε απλώς καταλήγουν σε κάποιον χώρο υγειονομικής ταφής. Η «μοίρα» των απορριμμάτων εξαρτάται απόλυτα από την ευρωπαϊκή χώρα στην οποία βρισκόμαστε.
Xωματερή στη Νάξο
Στη Γερμανία το ζήτημα της αξιοποίησης των αστικών απορριμμάτων αποτελεί μείζον πολιτικό θέμα που απασχολεί έντονα τους πολίτες. Στην Ελλάδα, τη Ρουμανία ή τη Λετονία τα σκουπίδια εξακολουθούν να καταλήγουν ως επί το πλείστον σε κάποια χωματερή, λύση όμως που δεν είναι βιώσιμη. Στους χώρους εναπόθεσης και καύσης απορριμμάτων εκλύεται μεθάνιο που είναι υπεύθυνο για την πρόκληση του φαινομένου του θερμοκηπίου. «Δυστυχώς σε χώρες κυρίως της νότιας και ανατολικής Ευρώπης έχουμε ακόμη υψηλά ποσοστά εναπόθεσης αποβλήτων σε χωματερές καθώς και μικρά ποσοστά ανάπτυξης δομών ανακύκλωσης», αναφέρει στο γερμανικό πρακτορείο ο Πέτερ Κουρτ, επικεφαλής τoυ Συνδέσμου Ανακύκλωσης και Οικονομίας BDE.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία μόλις το 29% των ευρωπαϊκών αποβλήτων ανακυκλώνεται. Στη Γερμανία, την Ολλανδία και το Βέλγιο μόλις 0% με 1% των αστικών αποβλήτων καταλήγουν σε χωματερές, ενώ αντίθετα στη Λετονία το 92% -ποσοστό ρεκόρ . Για πολλούς Λετονούς μάλιστα η λέξη ανακύκλωση είναι άγνωστος όρος.
Παράδειγμα προς μίμηση το γερμανικό μοντέλο και από εμπορική άποψη
Το γερμανικό εμπορικό μοντέλο και ο αντίλογος
Από την άλλη στη Γερμανία το θέμα της διαχείρισης των σκουπιδιών έχει γίνει από περιβαλλοντικό πρόβλημα μια ιδιαίτερα επικερδής επιχειρηματική δραστηριότητα. Σύμφωνα με επίσημα στατιστικά, στον τομέα της εναλλακτικής διαχείρισης απορριμμάτων απασχολούνται περίπου 266.000 εργαζόμενοι, ενώ η οικονομία της ανακύκλωσης έχει τζίρο άνω των 71 δις ευρώ ετησίως (στοιχεία του 2014). H Γερμανία όμως δεν σταματά εδώ. Έχει αναπτύξει ακόμη και τον κλάδο της εισαγωγής και επεξεργασίας αποβλήυων από άλλες χώρες, όπως τη Μεγάλη Βρετανία.
Σε κάθε περίπτωση στόχος της Κομισιόν είναι μέχρι το 2030 το 65% των δημοτικών αποβλήτων να ανακυκλώνεται και μόλις το 10% να καταλήγει σε χωματερές. Βέβαια, όπως παρατηρεί ο Π. Κουρτ, ο στόχος αυτός είναι μάλλον ανέφικτος για πολλές χώρες. Τόσο ο ίδιος όσο και ο Σύνδεσμος τον οποίον εκπροσωπεί είναι της άποψης ότι θα πρέπει να δοθούν περισσότερα κίνητρα σε χώρες με προβλήματα στη διαχείριση σκουπιδιών προκειμένου να εξάγουν τα απόβλητά τους στη Γερμανία για να ανακυκλωθούν. Βέβαια υπάρχει κι ο αντίλογος. «Από περιβαλλοντική σκοπιά κάτι τέτοιο δεν έχει νόημα» εκτιμά ο Σάσα Ροτ από την περιβαλλοντική οργάνωση Nabu. Πιστεύει ότι η λογική των εξαγωγών αποβλήτων είναι η εύκολη λύση που δεν επιλύει όμως μακροπρόθεσμα το πρόβλημα. Επίσης εκτιμά ότι θα πρέπει πρωτίστως να δοθούν κίνητρα αλλά και χρηματική στήριξη στις πιο αδύναμες χώρες προκειμένου να δημιουργήσουν τις δικές τους βιώσιμες δομές ανακύκλωσης και εναλλακτικής διαχείρισης σκουπιδιών. Τονίζει επίσης ότι θα πρέπει να καθιερωθούν υποχρεωτικά ποσοστά ανακύκλωσης από την ΕΕ αλλά και να δοθούν οικονομικά κίνητρα προκειμένου η ανακύκλωση να αποβαίνει πιο συμφέρουσε από ό,τι η καύση σε χωματερές.
