Έως και πριν την εκδήλωση της πανδημίας, ένα αεροπορικό ταξίδι δεν ήταν ίσως και η πιο ευχάριστη εμπειρία. Από την ώρα που έφτανε κάποιος στο αεροδρόμιο, το μόνο που συναντούσε ήταν ουρές παντού: για το check in, την πύλη αναχώρησης, τα καφέ και τα εστιατόρια… για να μη μιλήσει κανείς για τα τέλη αποσκευών, τις στενές θέσεις στο αεροπλάνο και τις καθυστερήσεις και αλλαγές της τελευταίας στιγμής στις πτήσεις.
Πριν από την απελευθέρωση των αερομεταφορών στη δεκαετία του 1970, οι ναύλοι ήταν πολύ υψηλότεροι από ό,τι είναι τώρα, όπως και τα ετήσια ποσοστά δυστυχημάτων. Στην Αμερική, το ποσοστό των ανθρώπων που “πετούσαν” ετησίως ήταν πολύ μικρότερο απ ότι σήμερα, που σχεδόν οι μισοί πραγματοποιούν τουλάχιστον ένα ταξίδι με αεροπλάνο το χρόνο.
Λέγοντας “σήμερα” βέβαια αναφερόμαστε ουσιαστικά στο “τότε”, στην κατάσταση που επικρατούσε μέχρι και το Φεβρουάριο. Πριν τα lockdowns, πριν οι μεγαλύτεροι αερομεταφορείς “καθηλώσουν” στο έδαφος τον μισό και πλέον στόλο τους, και πριν οι επιβάτες που ταξιδεύουν με αεροπλάνο καθημερινά πέσουν από 2,3 εκατομμύρια σε 95.000 περίπου.
Σύμφωνα με στοιχεία του συνδέσμου Airlines for America, τον Απρίλιο του 2020 οι κρατήσεις μειώθηκαν κατά 98% σε σχέση με τις αντίστοιχες περσινές ενώ η μέση πτήση εσωτερικού είχε μόλις …12.5 επιβάτες. Ανάμεσα όλες τις οικονομικές δραστηριότητες που έχουν πληγεί από τον κορονοϊό – εστιατόρια και μπαρ, ξενοδοχεία και συνεδριακά κέντρα, κινηματογραφικές αίθουσες και εμπορικά κέντρα – η κατάσταση των αεροπορικών εταιρειών είναι κατά κάποιο τρόπο η χειρότερη.
Οι περισσότερες από τις άλλες επιχειρήσεις υποφέρουν επειδή τους έχουν πει να κλείσουν. Οι αεροπορικές εταιρείες υποφέρουν εν μέρει επειδή τους έχουν πει να παραμείνουν ανοιχτές. Ως προϋπόθεση των πρόσφατων κρατικών πακέτων διάσωσης και προκειμένου να διατηρήσουν τα μακροπρόθεσμα δικαιώματα των δρομολογίων τους, είναι υποχρεωμένες να διατηρούν πτήσεις – φαντάσματα : αεροπλάνα με σχεδόν καθόλου επιβάτες, αλλά πλήρες πλήρωμα πτήσης και προσωπικό καμπίνας.
Πριν από την κρίση οι αεροπορικές είχαν να αντιμετωπίσουν έναν πολύ μεγαλύτερο όγκο επιβατών από αυτόν που μπορούσαν να εξυπηρετήσουν, τόσο σε επίπεδο εγκαταστάσεων των αεροδρομίων όσο και του διαθέσιμου χώρου μέσα στα αεροσκάφη τους. Τώρα συμβαίνει το αντίστροφο. Για να μπορέσουν οι εταιρίες να επενδύσουν σε νέα αεροσκάφη θα πρέπει να προβλέψουν πώς θα είναι η κατάσταση δεκαετίες μετά, κάτι που δεν μπορεί να κάνει κάποιος με ασφάλεια σήμερα.
Κάποιοι όμως οικονομολόγοι, μηχανικοί, αναλυτές αερομεταφορών και επαγγελματίες πιλότοι προβλέπουν τι θα γίνει στα επόμενα μερικά χρόνια. Και οι προβλέψεις είναι μάλλον δυσοίωνες. Οι εικόνες από πλημμυρισμένα με κόσμο και αποσκευές αεροδρόμια, μάλλον θα πρέπει να ξεχαστούν για πολύ καιρό. Ο Jon Ostrower, συντάκτης του The Air Current, ανέφερε πως “υπάρχουν μόνο δύο πράγματα που μπορούν να κάνουν τους ανθρώπους να επιστρέψουν στις αεροπορικές μεταφορές: Το ένα είναι ένα εμβόλιο, έτσι ώστε οι άνθρωποι να αισθάνονται ασφαλείς να πάνε στο αεροδρόμιο ή να καθίσουν με 150 ξένους σε ένα αεροπλάνο.
Το άλλο είναι να έχουν οι ίδιοι την οικονομική δυνατότητα να ταξιδεύουν. ‘Εχεις δουλειά? Έχεις αρκετά χρήματα ώστε να μπορέσεις να πας οικογενειακώς διακοπές; Αυτά είναι πράγματα που θα καθορίσουν πλέον το μέλλον των αεροπορικών εταιρειών”. Ο πιλότος Patrick Smith αναφερόμενος στις μεγάλες αεροπορικές εταιρίες, δήλωσε πως “πετούν ακόμα, αλλά σε πολύ μειωμένα επίπεδα, ίσως 5 ή 10 % του κανονικού αριθμού αναχωρήσεών τους. Προφανώς αυτό δεν είναι βιώσιμο. Η δυνατότητα επιβίωσης εξαρτάται από το πόσο γρήγορα θα επιστρέψουν οι επιβάτες”. Στην ερώτηση “πότε θα επιστρέψουν οι αεροπορικές εταιρείες στο «κανονικό» όπως το γνωρίζαμε πριν από λίγους μήνες” κάποιοι απάντησαν σε 4 με 5 χρόνια, κάποιοι 7 ενώ κάποιος πιλότος είπε “Ποτέ” .
Μέχρι τότε όμως άνθρωποι θα συνεχίσουν να ταξιδεύουν είτε οικειοθελώς είτε επειδή πρέπει. Τι μπορούν να περιμένουν λοιπόν στο εξής και έως ότου βρεθεί κάποιο εμβόλιο;
Αγορά εισιτηρίου
Προφανώς, υπάρχουν λιγότερες πτήσεις για να επιλέξει κανείς, λιγότερο προφανώς, οι ναύλοι δεν είναι τόσο φθηνοί όσο θα περίμενε κανείς, δεδομένου ότι τα περισσότερα αεροπλάνα πετούν σχεδόν άδεια και οι αεροπορικές εταιρείες χάνουν χρήματα κάθε φορά που απογειώνονται. Ο λόγος είναι ότι οι αεροπορικές εταιρείες δεν έχουν κίνητρο να μειώσουν τους ναύλους αναφέρουν αναλυτές αερομεταφορών. Πότε να περιμένουμε και πάλι φθηνά εισιτήρια; Μόλις η ζήτηση για αεροπορικά ταξίδια αρχίσει να αυξάνεται και πάλι και ο ανταγωνισμός τιμών θα μπορεί και πάλι να καθορίζει την απόφαση των ανθρώπων να πετάξουν.
Check-in και ασφάλεια
Πύλες ανίχνευσης θερμοκρασίας σώματος έχουν ήδη τοποθετηθεί σε μεγάλα αεροδρόμια του κόσμου και κατά πάσα πιθανότητα θα αρχίσουν να τοποθετούνται και σε πολλά ακόμη. Οι πύλες αυτές προειδοποιούν τους υπαλλήλους για επιβάτες που έχουν πυρετό, και στην συνέχεια γίνεται θερμομέτρηση. Κάποιες εταιρίες έχουν επιβάλει μάσκες κατά το check in και τον έλεγχο ασφάλειας και σύντομα θα ακολουθήσουν κι άλλες.
Διάθεση αντισηπτικών και αυτοκόλλητες ταινίες που υποδεικνύουν τις σωστές αποστάσεις είναι επίσης κάποια από τα μέτρα που αναμένεται να ακολουθηθούν, που ωστόσο δε λύνουν το θέμα του συνωστισμού σε ένα μικρό χώρο όπως το αεροπλάνο.
Πάνω στο αεροπλάνο
Ανησυχείτε μήπως σας βάλουν να καθίσετε στη μέση; Προς το παρόν δεν τίθεται τέτοιο θέμα. Πολλές αεροπορικές εταιρείες λαμβάνουν κρατήσεις μόνο για καθίσματα διαδρόμων και παραθύρων τουλάχιστον για το άμεσο μέλλον. Κάτι βέβαια που επιτρέπει και η μεγάλη μείωση των επιβατών. Η κατάργηση της μεσαίας θέσης θα μπορούσε να προκαλέσει οικονομικό πρόβλημα στις εταιρίες ωστόσο πολλοί πιστεύουν ότι αυτό ακόμη αργεί, καθώς έχουν άλλα πρωτεύοντα θέματα για να ανησυχούν.
Τι γίνεται με τις πιθανότητες προσβολής μιας ασθένειας ενώ ταξιδεύετε;
Πρέπει να φοράτε μάσκα όπως και οι άλλοι ταξιδιώτες. Θα βρίσκεστε σε μια θέση που οι αεροπορικές εταιρείες έχουν απολυμάνει πριν φτάσετε εκεί – και αν είστε έξυπνοι, θα την σκουπίσετε ξανά. Θα έχετε επίσης απολυμαντικά μαντηλάκια για να περάσετε με αυτά ό, τι αγγίζετε στο μπάνιο ή αλλού πάνω στο αεροπλάνο. Οι αεροσυνοδοί θα φορούν επίσης γάντια και μάσκες.
Όσο για την ποιότητα του αέρα, πιλότοι και μηχανικοί τονίζουν ότι το περιβάλλον του αεροπλάνου είναι θεωρητικά πιο υγιές σε σχέση με άλλους κλειστούς χώρους, όπως γραφεία και καταστήματα, καθώς ο αέρας περνά από φίλτρα ιδιαίτερα αποτελεσματικά και ανανεώνεται με εξωτερικό καθαρό αέρα κάθε δύο ή τρία λεπτά. Κάτι που αναμένεται να καταργηθεί πλήρως είναι η παροχή κουβέρτας και μαξιλαριού από τις εταιρίες που προσφέρουν ακόμη.
Τέλος του ταξιδιού
Για τους επιβάτες, πιθανότατα θα υπάρξουν περισσότεροι έλεγχοι θερμοκρασίας κατά την άφιξη ενώ θα θελήσετε να σκουπίσετε τις αποσκευές σας μόλις τις παραλάβετε. Από εκεί και πέρα, είστε μόνοι σας.
Για τα πληρώματα πτήσης, η διαδικασία είναι πιο περίπλοκη, καθώς παραλαμβάνονται με λεωφορείο από το αεροδρόμιο προς ξενοδοχείο, και θα πρέπει να μείνουν στα δωμάτιά τους μέχρι να τους παραλάβουν για την επόμενη πτήση. Μέχρι πριν 2 μήνες τα πράγματα στην αεροπορία φαίνονταν θετικά και ευοίωνα: τα αεροπορικά ταξίδια δεν ήταν ποτέ πιο ασφαλή, οι ναύλοι ήταν πολύ χαμηλότεροι από κάποιες δεκαετίες πριν, οι θέσεις –ακόμη και οι οικονομικές- προσφέρουν πολύ περισσότερες ανέσεις από παλιότερα, επισημαίνει ο Smith.
Παράλληλα, από τεχνικής άποψης, τα αεροσκάφη είναι πολύ πιο αθόρυβα από ό, τι στο παρελθόν, τόσο για τους επιβαίνοντες όσο και για αυτούς που βρίσκονται στο έδαφος.
Κι ενώ οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τις αερομεταφορές συνεχίζουν να προκαλούν ανησυχία, οι κινητήρες των αεροσκαφών γίνονται σημαντικά καθαρότεροι και πιο αποδοτικοί κάθε χρόνο. “Είτε μιλάτε για ασφάλεια, προσιτή τιμή, άνεση ή εξυπηρέτηση, αν υπήρχε ποτέ μια «χρυσή εποχή» για τα αεροπορικά ταξίδια, θα έλεγα ότι είναι τώρα”, αναφέρει ο Smith. “Ή, τουλάχιστον, πριν από δύο μήνες…”
Το 2023 η επιστροφή στην κανονικότητα
Τα αεροπορικά ταξίδια στον κόσμο δεν πρόκειται να επανέλθουν στη φυσιολογική τους ροή μέχρι το 2023, εξαιτίας του κορονοϊού, όπως επισήμανε η Διεθνής Ένωση Αεροπορικών Μεταφορών (IATA). «H κυκλοφορία των επιβατών δεν αναμένεται να επιστρέψει στα προ-πανδημικά επίπεδα μέχρι το 2023», ανέφερε χαρακτηριστικά η εμπορική ένωση των παγκόσμιων αεροπορικών εταιρειών.
Την ίδια στιγμή, υπάρχει και το «σενάριο οπισθοδρόμησης», που υπολογίζει το ενδεχόμενο να συνεχίσει το lockdown μέχρι το φθινόπωρο ή να υπάρξει ξανά νέο κύμα του ιού. Στην περίπτωση αυτή, τα ταξίδια ενδέχεται να μην επιστρέψουν στο φυσιολογικό μέχρι το 2024.
«Οι επιπτώσεις που αφήνει πίσω του ο νέος ιός στα αεροπορικά ταξίδια σίγουρα θα διαρκέσουν αρκετά χρόνια, χωρίς γρήγορη ανάκαμψη στα επίπεδα του 2019», όπως δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος της IATA, Brian Pearce.
Τα οικονομικά δεδομένα
Κατά την εβδομαδιαία ενημέρωσή, η IATA προέβλεπε ότι τα έσοδα επιβατών-χιλιομέτρων θα μειωθούν σε κάτω από 4 δισεκατομμύρια ετησίως το 2020, από 8 δισεκατομμύρια το χρόνο το 2019, με σημαντικό αντίκτυπο στις αεροπορικές εταιρείες.
O Richard Branson, δέχτηκε να ζητήσει από τη βρετανική κυβέρνηση ένα εμπορικό δάνειο 500 εκατομμυρίων λιρών για την αεροπορική του εταιρεία, Virgin Atlantic British Airways, ενώ ανακοίνωσε ότι θα απολύσει 12.000 από το προσωπικό της στο τέλος του Απριλίου.
Τα ευχάριστα νέα
Παρ’ όλη την κατάσταση, ο τουρισμός στη χώρα μας βάζει το μεγάλο στοίχημα από την 1η Ιουνίου, που αναμένεται να δώσει τη μεγάλη μάχη να σώσει τη φετινή σεζόν. Νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα, η Ryanair ανακοίνωσε ότι θα επαναφέρει το 40% των προγραμματισμένων πτήσεων της την 1η Ιουλίου και η Emirates θα συνεχίσει τις πτήσεις σε εννέα προορισμούς από την επόμενη.
Το ότι τα διεθνή αεροπορικά ταξίδια μπορεί να μην επανέλθουν στο φυσιολογικό μέχρι το 2023, δεν σημαίνει ότι δεν θα πραγματοποιηθούν. Θα παραμείνουν περιορισμένα για αρκετό καιρό, ενώ θα διαφέρουν σαν εμπειρία σε σχέση με ό,τι είχαμε συνηθίσει μέχρι τώρα, λόγω των μέτρων πρόληψης και ασφάλειας.
