Μέσα σε αυτή τη δίνη αλλαγών και τον όμβρο κρίσεων και προβλημάτων ίσως είναι αναγκαίο να σκάψουμε βαθύτερα στο χώμα για να ανακαλύψουμε τη ρίζα τους για την ορθή αντιμετώπισή τους. Έχουμε αναρωτηθεί από πού προέρχονται όλα τα σύνδρομα που μας κατατρύχουν και μας ταλανίζουν; Ποιος είναι αυτός ο σπόρος της δυσχέρειας μας; Η άγνοια είναι η ρίζα και ο μίσχος του κακού! Τι σημαίνει άγνοια, σημαίνει απαιδευσία, σημαίνει στέρηση της δυνάμεως που σε κάνει δημιουργικό, σώφρονα, σκεπτόμενο, που εξευγενίζει το πνεύμα σου και μεταρσιώνει την ψυχή σου.
Πέραν των ποικίλων ωφελειών της, η παιδεία είναι κάτι που απαιτεί κόπο και ζήλο, όπως και η δημοκρατία, γι’αυτό άλλωστε η μία δεν στέκεται χωρίς την άλλη. Άρα δεν είναι τυχαίο που αμφότερες βάλλονται από κρίσεις και κλυδωνίζονται. Δεν νοείται να τυγχάνει απαξίωσης από τους πολίτες και δη από τις κυβερνήσεις. Η παιδεία ξεκινάει από τα πρώτα στάδια επικοινωνίας του όντος και δεν σταματάει ποτέ. Αυτή είναι που διαμορφώνει το χαρακτήρα του και συνεπώς τη ζωή του. Είναι μια έννοια στην οποία ενυπάρχουν άλλες έννοιες όπως η μόρφωση, η ευγένεια, ο σεβασμός. Και αν μου επιτραπεί να κάνω μια γλωσσολογική εκτίμηση το ρήμα σέβομαι στα λατινικά είναι colo και ο τύπος supinum, cultum. Είναι προφανής η σχέση με τη λέξη κουλτούρα που εμπεριέχει το σεβασμό ως συστατικό της και κατά συνέπειαν η κουλτούρα χαρακτηρίζει την παιδεία. Η γλωσσολογική σχέση είναι και εννοιολογική.
Η προαναφερθείσα άρρηκτη σχέση της παιδείας και του σεβασμού είναι αυτή της οποίας η έλλειψη στην Ελλάδα ευθύνεται για τη βαβελική σύγχυση που επικρατεί στην ανθρώπινη επικοινωνία, για την αποξένωση των ανθρώπων και τελικά στην μεταξύ τους καχυποψία. Σύμπασες αυτές οι νόσοι της ανθρώπινης υπάρξεως και συνυπάρξεως θέτουν εν αμφιβόλω ή χειρότερα φαλκιδεύουν τους δημοκρατικούς θεσμούς, καθώς δεν υπάρχει πρόσφορο έδαφος για την αγαστή συνεργασία των πολιτών. Σε αυτές ακριβώς τις συνθήκες φύεται, καλλιεργείται και θάλλει ο λαϊκισμός, ο ολοκληρωτισμός και γενικότερα η σαθρή εκμετάλλευση του λαού από τυχόν εκμαυλιστές της εξουσίας που επιθυμούν να καθορίσουν εκ προοιμίου τη βούληση των πολιτών. Όμως, οι πεπαιδευμένοι μπορούν να κρίνουν και να αντιδράσουν και όχι να σταυρώσουν τα χέρια παρακολουθώντας ιστάμενοι πίσω στην πολυθρόνα.
Η παιδεία είναι μια άοκνη προσπάθεια να βελτιωνόμαστε πνευματικά, η οποία θα συντελέσει σε μια κοινωνική πρόοδο και στήριξη του πολιτεύματος. Λόγω των προαναφερθέντων, για να αποφύγω την αδολεσχία, η παιδεία είναι ένα ζήτημα εν ου παικτοίς και φυσικά για να ριζώσει στους πολίτες απαιτείται ενδιαφέρον και σταθερά βήματα. Σε αυτόν τον τομέα τα τεκταινόμενα εν Ελλάδι είναι τραγικά έως και απελπιστικά. Αλλάζει το σύστημα με την αλλαγή κυβέρνησης, βασικά με την αλλαγή υπουργού του ίδιου κόμματος, βασικά ακόμη και με τον ίδιο υπουργό γίνονται αλλαγές. Γιατί; Γιατί να μην ορίζεται μια συγκεκριμένη διαδικασία για μια ουσιαστική εκπαίδευση και παίδευση, ώστε να υπάρχει σταθερότητα και να καλλιεργηθεί με αυτόν τον τρόπο αγάπη για την παιδεία;
Και να φυσικά πρέπει η προσπάθεια να ξεκινά από το σχολείο και το πανεπιστήμιο, δηλαδή στα πρώτα στάδια της παίδευσης γιατί ως γνωστόν η φωτιά σβήνεται από χαμηλά, αν ρίχνουμε νερό ψηλά είναι δώρον άδωρον.
Ας μου επιτραπεί σε αυτό το σημείο να κάνω μια παρένθεση και να δηλώσω την ενόχλησή μου για το πανεπιστήμιο. Όταν η μαθητιώσα νεολαία κοπιάζει χρόνια ολόκληρα χρόνια για να εισαχθεί στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση, γεμάτη όνειρα και προσδοκίες για την ακαδημαϊκή της πορεία και τελικά απογοητεύεται από την πρώτη μέρα, μάλλον έχουμε ψευδαισθήσεις ότι θα αγαπήσουμε την παιδεία. Όταν ορισμένοι επιβάλλουν καταλήψεις και δεν γίνονται μαθήματα, όταν ο χώρος του πανεπιστημίου καταλαμβάνεται από καμπίστες με την ανοχή της κυβέρνησης, όταν μέσα στα πανεπιστήμια γίνεται εμπορία ναρκωτικών, εμείς ποιο πανεπιστήμιο να αγαπήσουμε; Έχουν παρατήσει τον οίκο της παιδείας σε μικρές ομάδες που επιβάλλονται με το έτσι θέλω. Η παιδεία δολιχοδρομεί ή χειρότερα καρκινοβατεί. Δεν υπάρχουν φυτώρια μελλοντικών πολιτών με ήθος, πηγαία θέληση για αντίδραση και σεβασμό.
Άρα λοιπόν η σχέση της παιδείας και της πολιτείας είναι μια σχέση αλληλεπίδρασης, η οποία δεν φαίνεται μόνο στο ότι η παιδεία γαλουχεί τους πολίτες με τις αξίες του πολιτεύματος και τους προετοιμάζει, αλλά και στο γεγονός ότι η πολιτεία οφείλει να οργανώσει την παιδευτική διαδικασία τουλάχιστον μέχρι ένα στάδιο της ζωής των πολιτών. Στην Ελλάδα αν κρίνουμε από το πόσο επενδύει η πολιτεία στην παιδεία καταλαβαίνουμε τι πολίτες θέλει να δημιουργήσει… απαίδευτους.
Τα θέματα που έθιξα όσο κι αν φαίνονται κάπως ατάκτως ερριμένα, δεν είναι! Τονίζω τη σημασία της παιδείας και εν συνεχεία ένα κομμάτι της διαδικασίας που ακολουθούμε για να την κατακτήσουμε (παίδευσις). Αν συνεχίσουμε να ακολουθούμε την ίδια ανερμάτιστη διαδικασία δεν θα φτάσουμε ποτέ στο πηγάδι της παιδείας και φυσικά δεν θα πιούμε ποτέ νερό!
