Περίπου το 60 – 80% του γενικού πληθυσμού παρουσιάζει κάποια στιγμή της ζωής του αιφνίδιο πόνο στην περιοχή της μέσης (οασφυαλγία) χωρίς να είναι πάντα εφικτός ο ακριβής εντοπισμός των αιτίων της. Συνηθέστερο αίτιο οσφυαλγίας είναι η κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου (δισκοκήλη) με συχνότητα εμφάνισής που φτάνει μέχρι και το 3% του γενικού πληθυσμού.
Oσφυαλγία: ένας επώδυνος επισκέπτης
Η οσφυαλγία δεν αποτελεί πάθηση αλλά ένα σύμπτωμα που υποδηλώνει κάποια λειτουργική διαταραχή στην περιοχή της σπονδυλικής στήλης με τον πόνο να εντοπίζεται κυρίως στην περιοχή της μέσης (στο ύψος των νεφρών).
Οξεία οσφυαλγία ονομάζουμε τον αιφνίδιο πόνο στην περιοχή της μέσης και χρόνια οσφυαλγία την παραμονή του πόνου στην περιοχή για περισσότερο από τρεις μήνες.
Στατιστικές μελέτες υπολογίζουν ότι 60-80% του πληθυσμού παρουσιάζει σε κάποια στιγμή της ζωής του οξεία οσφυαλγία χωρίς πάντα να είναι εφικτό να εντοπιστούν τα ακριβή αίτια. Μέχρι σήμερα έχουν περιγραφεί περισσότερα από εκατό αίτια οσφυαλγίας. Όμως το πιο συνηθισμένο αίτιο οσφυαλγίας είναι η κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου (δισκοκήλη). Η συχνότητα εμφάνισής της κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου υπολογίζεται ότι φτάνει μέχρι και το 3% του γενικού πληθυσμού.
Τι είναι η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου (δισκοκήλη);
Το ιδιαίτερο κλινικό χαρακτηριστικό της κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου είναι η ξαφνική και έντονη οσφυαλγία και συχνά η ισχιαλγία (πόνος στο πίσω μέρος του μηρού και της γάμπας, που πολύ συχνά φτάνει και στα δάκτυλα του ποδιού). Ο πόνος αυξάνει με τη βάδιση, τις κινήσεις, τον βήχα και την έντονη σωματική προσπάθεια. Σπανιότερα παρατηρούνται και υπαισθητικά συμπτώματα από τα κάτω άκρα, αδυναμία των κάτω άκρων καθώς και ορθοκυστικές διαταραχές.
Η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου εκτός από την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής του πάσχοντα συνεπάγεται σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις καθώς αφορά κυρίως άτομα νεαρών και παραγωγικών ηλικιών (30 – 50 ετών)
Που οφείλονται οι δισκοπάθειες;
Η σπονδυλική μας στήλη αποτελείται από 33 – 34 σπονδύλους, τον ένα επάνω από τον άλλο. Ανάμεσα στους σπονδύλους υπάρχουν οι δίσκοι οι οποίοι παίζουν τον ρόλο αρθρώσεων στηρίζοντας τους σπονδύλους και επιτρέποντάς τους μία κινητικότητα και με αλλαγές σχήματος κατά τις κινήσεις εξασφαλίζουν ίση κατανομή πιέσεων στον υποκείμενο σπόνδυλο.
Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος αποτελεί μια εκ πρώτης όψεως απλή κατασκευή που επιτελεί μια εξαιρετικά σημαντική λειτουργία: επιτρέπει την κίνηση μεταξύ των σπονδύλων ώστε η σπονδυλική στήλη να μπορεί να κάμπτεται και να περιστρέφεται. Παράλληλα, λειτουργεί σαν ‘αμορτισέρ’ μεταξύ των σπονδύλων απορροφώντας τους κραδασμούς.
Ο δίσκος αποτελείται εξωτερικά από έναν ινώδη δακτύλιο ισχυρών δεσμίδων κολλαγόνων ινών που συνδέουν στέρεα τους σπονδύλους και στο εσωτερικό του περικλείει τον πηκτοειδή πυρήνα. O πηκτοειδής πυρήνας αποτελείται από λεπτές ίνες κολλαγόνου και μάζες συμπλόκου ενώσεως πολυσακχαρίτη και πρωτεΐνης υπό μορφή πηκτώματος.
Ο δίσκος από τη φύση του στερείται δικών του αγγείων και προοδευτικά έχει την τάση να αφυδατώνεται, να συρρικνώνεται, να γίνεται λιγότερο εύκαμπτος και να εκφυλίζεται. Η διαδικασία αυτή ξεκινά από την ηλικία των 12 περίπου ετών και γίνεται εμφανής στην ηλικία των 30. Η συστηματική άσκηση αποτελεί το βασικό τρόπο συντήρησης των δίσκων και ανάσχεσης της διαδικασίας γήρανσης και εκφυλισμού τους.
Η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου ανακοινώθηκε για πρώτη φορά στην Βοστόνη από τους Mixter & Barr το 1934 και περιγράφεται επιστημονικά ως «η προβολή τμήματος του δίσκου μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα». Η δημιουργία κήλης προξενεί πιέσεις προς την παρακείμενη νευρική ρίζα, προκαλώντας έντονο πόνο. Η οξεία βλάβη του δίσκου λέγεται δισκοκήλη ενώ οι χρόνιες βλάβες λέγονται εκφυλιστικές δισκοπάθειες ή δισκαρθροπάθειες και οδηγούν σταδιακά σε σπονδυλαρθρίτιδα (νόσος πού οι σπόνδυλοι «τρίβονται» μεταξύ τους).
Τι συμβάλλει στην εμφάνιση της κήλης;
Στους παράγοντες που συντελούν στην εμφάνιση κήλης του μεσοσπονδυλίου διαστήματος είναι η κληρονομική προδιάθεση, η ηλικία, η κακή στάση του σώματος, το υπερβολικό σωματικό βάρος, οι τραυματισμοί, η άρση βάρους, κ.α.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η άρση βάρους 10 kgr από το έδαφος έχει σαν αποτέλεσμα την άσκηση βάρους 100 kgr στους οσφυϊκούς δίσκους. Η σπονδυλική στήλη για να αντέξει στην επίδραση αυτών των δυνάμεων υποστηρίζεται από την μετατροπή της θωρακικής & της κοιλιακής κοιλότητας σε στέρεους κυλίνδρους με τις μυϊκές συσπάσεις κατά την ανύψωση. Με αυτόν τον τρόπο έχουμε ελάττωση κατά 30% της ασκούμενης πίεσης στους δίσκους.
Η πίεση στους δίσκους προκαλεί δυνάμεις εκτονώσεως του πυρήνα που ασκούνται στα τοιχώματα του δίσκου, εάν δε υπερβούν την αντοχή του, τότε μέρος του δίσκου προβάλει στον σπονδυλικό σωλήνα. Αποτέλεσμα είναι η δημιουργία της κήλης, η οποία προκαλεί συμπτώματα όταν πιέζει τις ρίζες των νεύρων.
Μια κρίση οσφυαλγίας δεν χρειάζεται πάντα μεγάλη άρση βάρους για να εκδηλωθεί. Ακόμα και με ένα απλό σκύψιμο ή φτάρνισμα, ή απλό γέλιο, μπορεί να εμφανισθεί, στην περίπτωση που υπάρχει αλλοίωση του μεσοσπονδύλιου δίσκου.
Η ύπαρξη της κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου επιβεβαιώνεται με Αξονική ή την Μαγνητική Τομογραφία.
