Τα φίλτρα τσιγάρων ή αλλιώς “γόπες” αποτελούν ένα από τα πιο συχνά απορρίμματα στις ακτές. Συγκεκριμένα, βάσει δράσεων καθαρισμών τα αποτσίγαρα βρίσκονται συνήθως στην κορυφή της λίστας με τα δέκα πολυπληθέστερα απορρίμματα , μαζί με καπάκια, μπουκάλια, σακούλες καλαμάκια και κουτιά αλουμινίου.
«Τα φίλτρα τσιγάρων αποτελούν πηγή νάνο-ρύπανσης εξαιτίας των μετάλλων που εκχύουν στο περιβάλλον σε μέγεθος νανοσωματιδίων. Όντας πλαστικά, όχι μόνο συμβάλλουν στη ρύπανση, αλλά οι επιπτώσεις τους στα θαλάσσια ζώα γίνονται πλέον όλο και πιο εμφανείς με πρόσφατες εικόνες στις οποίες θαλασσοπούλια ταΐζουν τους νεοσσούς τους με αποτσίγαρα. Τα εργοστασιακά τσιγάρα περιέχουν διάφορες χημικές ουσίες μετά την καύση μέρος των οποίων συγκρατείται στο φίλτρο τους, το οποίο είναι κατασκευασμένο από πλαστικό. Όταν τα φίλτρα αυτά καταλήξουν απορρίμματα και βρεθούν εκτεθειμένα σε ζέστη και κυρίως νερό, τότε προκαλούν εστιακή μόλυνση από μέταλλα και άλλες χημικές ουσίες συμπεριλαμβανομένης και της νικοτίνης που περιέχουν» επεσήμανε Ρωξάνη Νασαάν Σπυριδοπούλου, υπεύθυνης προγράμματος iSea.
Όλα τα παραπάνω οδηγούν στο συμπέρασμα πως τα φίλτρα τσιγάρων αποτελούν πολύ επιβλαβές απόρριμμα και για τους οργανισμούς που ζουν στο περιβάλλον και για την ανθρώπινη υγεία. Από το 2016 μέχρι και σήμερα από την iSea σε όλη την Ελλάδα έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες καθαρισμοί των ακτών.
Σύμφωνα με την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, οι Έλληνες καπνιστές «παράγουν» κάθε χρόνο περίπου 22 δισεκατομμύρια (3.500 τόνους) αποτσίγαρα. Πέρα από τον υγειονομικό κίνδυνο (ιδίως για τα μικρά παιδιά) αποτελούν μία τεράστια πηγή ρύπανσης των θαλασσών από τις μικροϊνες του πλαστικού (καθώς το φίλτρο είναι πλαστικό που δεν εξαφανίζεται), αλλά και διάχυσης των τοξικών συστατικών που περιέχουν τα επεξεργασμένα φύλλα καπνού του τσιγάρου. «Το πρόβλημα της έλλειψης κάδων σε κάποιες παραλίες ή της μη συχνής συλλογής των απορριμμάτων δεν μπορεί να δικαιολογήσει αυτή την κατάσταση που αντικρίζουμε στις ακτές μας. Η πιο απλή λύση είναι οι καπνιστές να φροντίζουν να τοποθετούν τις γόπες των τσιγάρων σε κάποιο αυτοσχέδιο δοχείο ή σε κάποιο χωνάκι από χαρτί και μετά να τα πετούν σε κάδους απορριμμάτων» σύμφωνα με τον Τομέα Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης της ΗΕLMEPA.
Ειδικά για τα αποτσίγαρα, τα κράτη-μέλη πρέπει να λάβουν μέτρα ώστε να μειώσουν το περιβαλλοντικό κόστος των χρησιμοποιημένων φίλτρων κατά 50% έως το 2025 και 80% έως το 2030. Οι παραγωγοί προϊόντων μιας χρήσης (βιομήχανοι, εισαγωγείς κ.λπ.) θα πρέπει να συμμετέχουν αναλογικά στο κόστος καθαρισμού του περιβάλλοντος (μέχρι σήμερα συμμετέχουν μόνο στο κόστος της ανακύκλωσης. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται και οι καπνοβιομηχανίες, που επιπλέον θα πρέπει να συμμετέχουν στο κόστος συλλογής, μεταφοράς και διαχείρισης των αποτσίγαρων, όπως και στο κόστος εκστρατειών ενημέρωσης των καταναλωτών.
Οι περιβαλλοντικές δράσεις της HELMEPA μέσα στο καλοκαίρι του 2019
Δύο μήνες γεμάτοι εθελοντικούς καθαρισμούς και φροντίδα για το θαλάσσιο και φυσικό μας περιβάλλον ήταν ο Μάιος και ο Ιούνιος, κατά τους οποίους η HELMEPA συντόνισε για 6η χρονιά στην Ελλάδα την Εκστρατεία «Ας Καθαρίσουμε την Ευρώπη». Μέχρι τώρα, έχουν πραγματοποιηθεί 107 δράσεις καθαρισμού ακτών, βυθού, ποταμών, δασών, πάρκων και σχολικών κήπων με τη συμμετοχή 5.500 εθελοντών.
Σημαντική ήταν φέτος η συμμετοχή στα νησιά Αλόννησο, Αμοργό, Άνδρο, Αστυπάλαια, Ζάκυνθο, Κρήτη, Λέρο, Λέσβο, Λήμνο, Νάξο, Ρόδο και Χίο. Στο σύνδεσμο http://helmepa.gr/εθελοντικοί-καθαρισμοί/ μπορείτε να δείτε τον χάρτη με όλες τις περιοχές όπου έγιναν καθαρισμοί. Στελέχη της HELMEPA είχαν την ευκαιρία να ενημερώσουν από κοντά τους εθελοντές για το πρόβλημα της ρύπανσης, κυρίως από πλαστικά, στους καθαρισμούς των εταιρειών-μελών της HELMEPA, καθώς και σε καθαρισμούς που πραγματοποιήθηκαν στις παραλίες Φρεαττύδα και Σχινιά, στο Ηραίο Περαχώρας, στην Αστυπάλαια και στην Καλαμάτα.
Επίσης, φέτος η HELMEPA για 2η συνεχή χρονιά, συνεργαζόμενη με τον Πανελλήνιο Όμιλο Ιστιοπλοΐας Ανοιχτής Θάλασσας (ΠΟΙΑΘ) συμμετέχει στις εκδηλώσεις που περιλαμβάνει το 56ο Ράλλυ Αιγαίου, οργανώνοντας και συντονίζοντας συμβολικούς καθαρισμούς ακτών σε Αστυπάλαια την 22η Ιουλίου και Μήλο την 26η Ιουλίου σε συνεργασία με τις Τοπικές Αρχές.
H επόμενη μεγάλη εκστρατεία HELMEPA είναι ο Παγκόσμιος Εθελοντικός Καθαρισμός Ακτών, 19 Σεπτεμβρίου – 31 Οκτωβρίου 2019.
Η Ελληνική Ένωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος – HELMEPA συντονίζει στην Ελλάδα δύο διεθνείς εθελοντικές πρωτοβουλίες: τον Παγκόσμιο Εθελοντικό Καθαρισμό Ακτών κάθε Σεπτέμβριο και την Εκστρατεία «Ας Καθαρίσουμε την Ευρώπη» κάθε Μάιο.
Το μήνυμα του Γλάρου «ΟΧΙ σκουπίδια – ΟΧΙ πλαστικά σε θάλασσες και ακτές» που θα προβάλλεται στην τηλεόραση και θα μεταδίδεται στο ραδιόφωνο κατά τη διάρκεια όλου του καλοκαιριού! https://youtu.be/gpajVe1ssNg
