«Υφαίνοντας το μέλλον», οι αργαλειοί της Ριζαρείου Σχολής στο Μονοδένδρι Ζαγορίου, που διατηρούν την παραδοσιακή τέχνη, δίνουν το δυναμικό παρόν στις Ευρωπαϊκές Ημέρες Χειροτεχνίας. Για πέντε ημέρες, έως αύριο 22/4, το εργαστήριο είναι ανοικτό για το κοινό, για όσους θέλουν να πάρουν τα πρώτα μαθήματα στη λαϊκή τέχνη της ύφανσης, της δημιουργίας του χειροποίητου προϊόντος.
«Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια μεγάλη στροφή προς το χειροποίητο, την υφαντική τέχνη, υπάρχει ενδιαφέρον. Ίσως είναι και η κρίση. Υπάρχουν πολλές νέες κοπέλες, που έρχονται να ειδικευτούν και μετά ασχολούνται με δικές τους δουλειές», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Ιφιγένεια Γέπη, διευθύντρια στη Ριζάρειο Χειροτεχνική Σχολή.
Η Σχολή λειτουργεί από το 1979. Δραστηριοποιείται στο χώρο της Υφαντικής και λειτουργεί ανελλιπώς μέχρι σήμερα. Είναι κληροδότημα των εθνικών ευεργετών Μάνθου και Γεωργίου Ριζάρη, γι’ αυτό και λειτουργεί στη γενέτειρα τους το Μονοδένδρι.
Το κύριο αντικείμενο της Σχολής είναι η Υφαντική, όμως υπάρχει και εργαστήριο ταπητουργίας, όπου διδάσκεται και η ειδικότητα του χαλιού. Όπως αναφέρει η κ. Γέπη, για το χαλί απαιτείται κόπος και κόστος, ενώ συνεχίζει: «Είναι μια πιο χρονοβόρα διαδικασία και κοστίζει αρκετά μέχρι να γίνει, γιατί για παράδειγμα, ένα χαλί 4 τεραγωνικά μπορεί να απαιτεί και 6 μήνες δουλειάς».
Σκοπός της Ριζαρείου Σχολής είναι η διατήρηση των παραδοσιακών τεχνών που σήμερα τείνουν να εξαφανιστούν. Η διευθύντρια υπογραμμίζει πως μετά την κατάργηση του ΕΟΜΕΧ το 2010 είναι ακόμη μεγαλύτερη η ανάγκη διατήρησης της τέχνης. Επίσης αναφέρει, πως όπου υπήρχαν εργαστήρια που ασχολούνταν αποκλειστικά με το χαλί, πλέον έχουν κλείσει και τονίζει:
«Αυτή τη στιγμή παίρνουμε και τη χαρά και το “ βάρος”. Είμαστε η μοναδική Σχολή στην Ελλάδα στον χώρο της Υφαντικής και της Ταπητουργίας». Ωστόσο αναφέρει ότι υπάρχουν ανά τη χώρα, εργαστήρια ή σύλλογοι που ασχολούνται με την υφαντική, αλλά δεν μπορούν να προσφέρουν την υποδομή του Ιδρύματος.
Η Ριζάρειος είναι 2ετους φοίτησης και δέχεται κάθε χρόνο 10 μαθήτριες. Παράλληλα με την Σχολή υπάρχει και το οικοτροφείο όπου φιλοξενούνται, ενώ όλες οι παροχές είναι δωρεάν.
Το όριο ηλικίας είναι διευρυμένο. Μπορεί μετά την βασική εκπαίδευση, να φοιτήσει όποιος θέλει, ακόμη και μετά το Πανεπιστήμιο. Δεν υπάρχει περιορισμός γιατί ο καθένας, έχει δικαίωμα να εκπαιδευτεί σε μια τέχνη, λέει η κ. Γέπη.
Η Ριζάρειος Χειροτεχνική Σχολή είναι αυτοδύναμο Ίδρυμα, δεν απαιτεί χρηματοδότηση από το κράτος, έχει δικούς του πόρους. Παράλληλα με τη λειτουργία στο Μονοδένδρι, υπάρχει και το εργαστήριο των Ιωαννίνων όπου γίνονται κατά καιρούς σεμινάρια.
Η υφαντική τέχνη όπως επισημαίνει η κ. Γέπη δίνει μέλλον και προοπτική καθώς παρέχει τη δυνατότητα οι νέες γυναίκες να ανοίξουν κάποιο εργαστήριο, να φτιάχνουν μικροαντικείμενα που έχουν σχέση με την ύφανση, τα οποία και θα πουλούν για να μπουν στην παραγωγή. Μάλιστα αναφέρει πως τα τελευταία χρόνια, ο κόσμος έχει ενδιαφέρον να μάθει. Κάποιοι ενώ έχουν τις δουλειές τους, ενδιαφέρονται συμπληρωματικά να μάθουν υφαντική, σαν χόμπι.
Η διευθύντρια της Ριζαρείου σημειώνει πως οι Ευρωπαίοι εκτιμούν πιο πολύ το χειροποίητο και έχουν πιο οργανωμένες δομές και συνεχίζει:
«Εδώ ίσως το απαξιώσαμε, θεωρήσαμε πως εξελισσόμαστε διαφορετικά, πετάξαμε και από τα σπίτια μας τα χειροποίητα. Τώρα ευτυχώς, αλλάζει η κατάσταση. Υπάρχει στροφή. Νομίζω ότι οι νέοι μας κουράστηκαν από την τεχνολογία και θέλουν να εξασκήσουν τα χέρια τους. Να μάθουν να κάνουν πράγματα που μπορούν να τους φανούν χρήσιμα στην καθημερινότητα τους, ακόμη και για τον βιοπορισμό τους, να ασχοληθούν με κάτι επαγγελματικά. Μπορεί ένας νέος άνθρωπος να κτίσει ένα μέλλον. Τίποτα όμως δεν είναι εύκολο, απαιτείται προσπάθεια».
