Πολλές συζητήσεις έχουν προκύψει από την υλοποίηση της κατασκευής του έργου του open mall, στο κέντρο της πόλης της Άρτας. Με αφορμή την συνέχιση των εργασιών που αυτή τη στιγμή γίνονται σε δύο πλατείες του κέντρου, ο ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΡΤΑΣ, ο πρόεδρος και το ΔΣ του οποίου δέχεται ερωτήσεις και απορίες από τα μέλη του, δίδει διευκρινήσεις σχετικά με την εμπλοκή του Συλλόγου στο έργο κατ’ αρχήν και με την υλοποίηση από τον Δήμο Αρταίων στη συνέχεια. Όπως μάλιστα υπογραμμίζεται από τον πρόεδρο του ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ, «καμία από τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις μας, δεν αξιοποιήθηκε από την (προηγούμενη) Δημοτική αρχή».
Συγκεκριμένα, ο πρόεδρος του ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΡΤΑΣ Δημήτρης Χουλιάρας, δήλωσε σχετικά με τα συνεχιζόμενα έργα του open mall, τα εξής: «Το τελευταίο διάστημα υπέπεσαν στην αντίληψη μου ψευδή δημοσιεύματα και κριτικές προσβλητικές για το πρόσωπό μου ως Πρόεδρο του Εμπορικού Συλλόγου Άρτας καθώς και για τον Σύλλογο , που αφορούσαν την μελέτη και την κατασκευή του Open Mall .
Να θυμίσω λοιπόν τα έξης :
• Στην επιτροπή αξιολόγησης του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την μελέτη του OPEN MALL, δεν υπήρχε μέλος του Εμπορικού Συλλόγου, αλλά τρείς Αρτινοί πολίτες ( κ. Ν. Μπανταλουκας , κ. Σ. Γρύλια , κ. Μ. Τζώρα), στην πενταμελή επιτροπή, που διόρισε η Δημοτική Αρχή.
• Τον Αύγουστο του 2021 και αφού έχει τελειώσει ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός, ζητήθηκε από τον δήμο, σε εμάς αλλά και σε άλλους φορείς, να κάνουμε τις παρατηρήσεις μας, για την αρχιτεκτονική μελέτη.
• Ο Εμπορικός Σύλλογος έκανε ένα δεκασέλιδο παρατηρήσεων και προτάσεων. Το συγκεκριμένο δεκασέλιδο εστάλη σε όλα τα ΜΜΕ, και δημοσιοποιήθηκε .
• Καμία από τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις μας, δεν αξιοποιήθηκε από την Δημοτική αρχή .
• Σας επισυνάπτω το εν λόγω δεκασέλιδο, το οποίο, όπως προείπα, περιέχει τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις του Εμπορικού Συλλόγου Άρτας ».
Οι παρατηρήσεις
Να σημειωθεί πως υπήρξαν κατά την παρουσίαση της Μελέτης παρατηρήσεις από τον ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΟ, αλλά και διαφοροποιήσεις σχετικά με όσα σχεδίαζε να υλοποιήσει η προηγούμενη Δημοτική Αρχή.
Στο κείμενο «Παρατηρήσεις επί της Αρχιτεκτονικής Μελέτης “ Ανοικτό Κέντρο Εμπορίου Αρταίων”» που κατατέθηκε αναφέρονταν τα εξής:
Ο Εμπορικός Σύλλογος Άρτας ως εταίρος στην κατάθεση της πρότασης χρηματοδότησης για τη δημιουργία Ανοιχτού Εμπορικού Κέντρου στην Άρτα , αλλά και ως άμεσα εξαρτώμενος από τις παρεμβάσεις που θα επιφέρει η υλοποίηση της συγκεκριμένης πρότασης , συνέταξε τις κάτωθι παρατηρήσεις επί της αρχιτεκτονικής μελέτης.
1. Ανακατασκευή Πλακόστρωσης
Σύμφωνα με τη μελέτη επιλέγεται βιομηχανικά επεξεργασμένος φυσικός λίθος για την ανακατασκευή των πλακοστρώσεων
Με ποιον ακριβώς τρόπο ενισχύεται και αναδεικνύεται η εμπορική σημασία του κέντρου με την επιλογή του συγκεκριμένου υλικού και μοτίβου;
Κατά την άποψή μας η επιλογή του συγκεκριμένου υλικού, το οποίο αναφέρεται ως φυσική πέτρα η οποία θα ενσωματώνει στοιχεία από την παράδοση της περιοχής, είναι εντελώς εκτός της φυσιογνωμίας της πόλης. Η Άρτα ανέκαθεν ήταν το αστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής της Ηπείρου. Πως ακριβώς αναδεικνύεται αυτός ο αστικός χαρακτήρας ; Με την επιλογή της επίστρωσης του κεντρικού πεζοδρόμου με φυσικούς λίθους σε μοτίβα και σχήματα τα οποία θα προσπαθήσουν να προσδώσουν ένα επίπλαστο παραδοσιακό χαρακτήρα;
Ο μελετητής αντιμετωπίζει το χώρο ως ένα ορεινό χωριό της Ηπείρου και όχι ως μια σύγχρονη αστική περιοχή.
Παρατηρείται λοιπόν στη μελέτη η τοποθέτηση ενός σκούρου υλικού το οποίο δεν ταιριάζει με τα ιστορικά κτήρια του κέντρου, ( τα οποία έχουν πιο ανοιχτόχρωμης απόχρωσης λίθους) να δημιουργεί μοτίβα τα οποία σε καμία περίπτωση δεν αναλύεται ο τρόπος τοποθέτησής τους στον κάνναβο της περιοχής. Η αρχική πεζοδρόμηση της Σκουφά είχε ένα μοτίβο το οποίο σύμφωνα με την τότε πρόταση εμπνεύστηκε από την Βυζαντινή περίοδο της πόλης, φτάσαμε σήμερα το μοτίβο σύμφωνα με το μελετητή να έχει εμπνευστεί από την τέχνη της λαϊκής παράδοσης της Ηπείρου.
Με ποιον τρόπο λοιπόν αναδεικνύεται ο αστικός χαρακτήρας μιας πόλης , με την κατασκευή παραδοσιακών πλακόστρωτων από βιομηχανικά επεξεργασμένη πέτρα;
2. Βιοκλιματική αναβάθμιση χώρου
Σε κανένα σημείο , εκτός αποσπασματικών αναφορών, δε γίνεται ανάλυση της συγκεκριμένης επιλογής είδους πλακόστρωσης , στη συμπεριφορά της απέναντι στις κλιματικές συνθήκες της περιοχής. Στα σχέδια παρουσιάζεται η επίστρωση με γκρί υλικό του συνόλου της περιοχής , η οποία εύλογα εγείρει ερωτήματα για τις
θερμοκρασίες που θα αναπτύσσονται στην επιφάνειά της. Δεν γίνεται επίσης καμία μελέτη για το θέμα της φυτοκάλυψης ή της σκίασης ου χώρου.
3. Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως
Η πλατεία φαντάζει να κυριαρχείται από ένα κυκλικής κατόψεως συντριβάνι με ακτίνες ανοιχτών αγωγών. Δεν παρουσιάζεται καμία εικόνα ή σχέδιο με το μοτίβο του νερού.
Αλήθεια ποια είναι η συμπεριφορά μιας κυκλικής μαρμάρινης επιφάνειας σε συνθήκες καλοκαιρινών θερμοκρασιών; Θεωρεί ο μελετητής ότι το κυκλικό, μαρμάρινης κατασκευής, συντριβάνι ακολουθεί τις σύγχρονες τάσεις της αρχιτεκτονικής στο τομέα του υδάτινου στοιχείου ή αποτελεί και αυτό αναφορά στο
παραδοσιακό στοιχείο της Ηπείρου;
Μελετήθηκε ο μεγάλος αριθμός των πεζών που συνωστίζονται σε ώρες αιχμές στο συγκεκριμένο σημείο και που θα κατευθύνεται πλέον η κίνησή τους;
Αναφορικά με τη δενδροφύτευση της πλατείας γίνονται μόνο αποσπασματικές αναφορές εντός του κειμένου. Ποιο θα είναι το μοτίβο της δεντροφύτευσης και με ποιο ακριβώς κριτήριο κάποια είδη απομακρύνονται;
Στο σχέδιο τέλος παρατηρείται η τοποθέτηση διάφορων καθιστικών χωρίς καμία αιτιολόγηση και σχέδιο και κυρίως χωρίς κανένα σκιασμό , φυσικό ή τεχνητό. Πως κρίνει ο μελετητής ότι η συγκεκριμένη τοποθέτηση θα ενισχύσει τη συγκέντρωση των κατοίκων;
4. Πλατεία Μονοπωλείου
Παρόμοιας φιλοσοφίας παρατηρήσεις διαπιστώνουμε και για την πλατεία μονοπωλείου. Ο ανοιχτός αγωγός κυριαρχεί και σε αυτή την πλατεία χωρίς να λαμβάνει υπόψιν την ανάπτυξη των τραπεζοκαθισμάτων στο χώρο. Η αναφορά στον όρο πηγάδι τι ακριβώς αντιπροσωπεύει; Αναφέρεται στη μελέτη “ ο χώρος θα μπορεί να φιλοξενήσει πληθώρα προγραμμάτων (π.χ. υπαίθριες προβολές, υπαίθριες εκθέσεις και αγορές κτλ) “ , με ποιο τρόπο ακριβώς θεωρεί ο μελετητής ότι θα επιτευχθεί κάτι τέτοιο , με τη τοποθέτηση ενός πηγαδιού και τον κερματισμό της πλατείας με ανοιχτό αγωγό ομβρίων;
5. Υδάτινο στοιχείο
Γενικά αναφέρεται σε αρκετά στοιχεία της μελέτης ότι θα επιδιωχθεί η σύνδεση του υδάτινου στοιχείου με τον αστικό ιστό. Στην πράξη αυτό που διαπιστώνουμε είναι η διαμήκης τοποθέτηση μιας νέας μορφής διατομής συλλεκτήρα ομβρίων υδάτων σε όλο το μήκος της Σκουφά , σε παρεμφερή θέση και προφανώς σε ίδια κλίση με την υφιστάμενη απορροή των ομβρίων. Επίσης τοποθετούνται ακτινικά οι αγωγοί στις πλατείες.
Από τη μελέτη συμπεραίνεται ότι θα αφορά τα όμβρια και δε θα είναι κατασκευή κλειστού κυκλώματος εξαναγκασμένης ροής υδάτων. Σε ποιο βαθμό θα ενισχύσει το εμπόριο και την κινητικότητα των καταναλωτών ο οπτικός κατακερματισμός του χώρου;
Αναφορικά με τα υπόλοιπα υδάτινα στοιχεία , τα οποία αναφέρονται ως πηγάδια, εκτός της κάτοψης των χώρων, δεν μας παρουσιάστηκε κανένα άλλο σχέδιο έτσι ώστε να μπορέσουμε να εκφέρουμε άποψη. Πως θα είναι ακριβώς , τι βάθος θα έχουν , θα διαθέτουν πίδακες νερού, δεν αναφέρεται σε κάποιο σημείο της μελέτης.
6. Αστικός εξοπλισμός
Παρατηρείται και εδώ μια προσαρμογή στις εύκολες και πολυ-χρησιμοποιημένες λύσεις του παρελθόντος. Παγκάκια από σκυρόδεμα με ξύλινες σανίδες. Τα καθίσματα λοιπόν δε θα δίνουν καμία εικόνα σύγχρονης πόλης αλλά θα ακολουθούν τα στερεότυπα παρελθόντων αναπλάσεων τόσο στην επιλογή των υλικών όσο και
στα γεωμετρικά χαρακτηριστικά τους. Επαναλαμβάνουμε την παρατήρησή μας ότι το σύνολο σχεδόν των καθιστικών , σύμφωνα με τις συννημένες κατόψεις δε έχουν καμία σκίαση.
Θεωρούμε λοιπόν ότι η πρόταση δεν αναδεικνύει τον αστικό και εμπορικό χαρακτήρα της πόλης της Άρτας και εστιάζει σε σημεία που είτε δεν ανταποκρίνονται πλέον στην πόλη όπως είναι η ανάδειξη του παραδοσιακού της χαρακτήρα είτε δεν αναδεικνύονται σωστά.
Προτάσεις Εμπορικού Συλλόγου
Οι προτάσεις του Εμπορικού Συλλόγου Άρτας για το θέμα της ανάπλασης του εμπορικού κέντρου της πόλης βασίζονται κατά πρώτον στην αρχική μελέτη της πρότασης χρηματοδότησης καθώς και σε άλλα επιτυχημένα μοντέλα αστικών αναπλάσεων του Ελλαδικού χώρου.
Κύρια κατεύθυνση θα πρέπει να είναι η ανάδειξη της πόλης της Άρτας ως ένα σύγχρονο αστικό κέντρο.
Αναφορικά με το είδος της επίστρωσης των χώρων προτείνουμε σύγχρονους κυβόλιθους σε χρώματα και μοτίβα τα οποία θα δημιουργούν μια σύγχρονη αισθητική , όπως υπενθυμίζουμε ότι ήταν η αρχική πρόταση υπαγωγής του έργου.
Η ανάπλαση του χώρου όμως δεν πρέπει να περιοριστεί σε παρεμβάσεις επί του καταστρώματος των οδών και σε σημειακές βελτιώσεις της δεντροφύτευσης αλλά να αντιμετωπίσει το χώρο ως ενιαία οντότητα και να λύσει καίρια προβλήματά του.
Έτσι προτείνουμε ακόμα σύγχρονες λύσεις όπως αυτές που εφαρμόζονται σε σειρά μελετών και έργων ανάπλασης ανά την Ελλάδα. Ενδεικτικά έργα που θα μπορούσαν να προσαρμοστούν στην εμπορική περιοχή της Άρτας είναι :
• Στη Λάρισα που «φημίζεται» για τις υψηλές θερμοκρασίες κατά τη θερινή περίοδο ο οικείος Δήμος προχώρησε σε βιοκλιματική μελέτη και ανάπλαση μεγάλου τμήματος του ιστορικού κέντρου (τοποθέτηση ειδικών σκιάστρων, χρήση ψυχρών υλικών, σύστημα γεωθερμίας κλπ) με άμεση συνέπεια την μείωση της θερμοκρασίας.
• Στη Θεσσαλονίκη έχει ξεκινήσει έργο βιοκλιματικής αναβάθμισης της ευρύτερης περιοχής της πλατείας του Χρηματιστηρίου, το οποίο περιλαμβάνει ένα σημαντικό τμήμα του παλιού εμπορικού και επιχειρηματικού κέντρου όπως αυτό έχει διαμορφωθεί.
Υδάτινο στοιχείο
Προτείνουμε λοιπόν την πραγματική ενίσχυση του υδάτινου στοιχείου της πόλης με την τοποθέτηση στοιχείων εξοπλισμού που προάγουν την εξάτμιση ύδατος, όπως σιντριβάνια πιδάκων, νεροκουρτίνες και καταιονιστήρες, σε επιλεγμένα σημεία της οδού Σκουφά.
Επίσης οι σύγχρονες λύσεις στο τομέα των αστικών αναπλάσεων παρουσιάζουν λύσεις με εξαναγκασμένη μηχανική κίνηση του αέρα καθώς και τη δημιουργία “στάσεων” δροσιάς για την αντιμετώπιση των συνεχώς αυξανόμενων θερινών θερμοκρασιών.
Σε συνέχεια των παραπάνω και αναφορικά με την ενίσχυση του υδάτινου στοιχείου της πλατείας Εθνικής Αντιστάσεως, για τους λόγους που αναφέρθηκαν σε αρχικά στάδια του παρόντος σημειώματος είμαστε αντίθετοι με την κατασκευή του κυκλικής μορφής συντριβανιού.
Προτείνουμε λοιπόν την εκατέρωθεν της πλατείας γραμικών νεροπιδάκων , σύγχρονης μορφής και υλικών τα οποία ταυτόχρονα θα οριοθετούν τον χώρο της ανάπτυξης των τραπεζοκαθισμάτων και θα καταλήγουν αν χρειαστεί σε ένα κεντρικό σύγχρονο μοτίβο νεροπιδάκων.
Εναλλακτικά, αν το κεντρικό στοιχείο του νερού δεν θα αποτελείται από πίδακες ύδατος προτείνουμε ως παράδειγμα την ιδιαίτερα επιτυχημένη ανάπλαση της πλατείας του Άργους στην οποία , παρόμοιας αισθητικής και μεγέθους πλατεία μεταμορφώθηκε με την κατασκευή ενός συνδυασμού κινούμενου ύδατος το οποίο δίνει τη μορφή του ποταμού ο οποίος καταλήγει σε μία μεγαλύτερη επιφάνεια ύδατος η οποία προσομοιάζει με λίμνη.
Η συγκεκριμένη λύση ταιριάζει ιδιαίτερα με το χαρακτήρα της ευρύτερης περιοχής και θα μπορούσε να δώσει έμπνευση για μιας παρόμοιας αισθητικής υλοποίηση και στην πόλη μας.
Οι πλατείες της πόλης
Προτείνουμε επίσης οι αναπλάσεις των λοιπών πλατειών της πόλης να ακολουθούν ένα διαφορετικό μοτίβο και να έχουν διαφορετικό ανά περίσταση θέμα όπως ακριβώς προτάσσει η σύγχρονη αρχιτεκτονική. Για παράδειγμα η πλατεία Μονοπωλίου θα έπρεπε να έχει ως κεντρικό της άξονα την αξιοποίηση του πλήθους των εσπεριδοειδών και η πλατεία Κακκαβά να αναδειχθεί ως χώρος πρόσβασης και κατεύθυνσης του κοινού στο
αρχαίο θέατρο της Αμβρακίας.
Το παράδειγμα της ανάπλασης των κοινόχρηστων χώρων της Θεσσαλονίκης τόσο με την βραβευμένη ανάπλαση του παραλιακού μετώπου όσο και με την πρόταση ανάπλασης της πλατείας Αριστοτέλους , στο οποίο διαφορετικοί παρόμοιοι χώροι προσλαμβάνουν διαφορετικές ταυτότητες μέσα από την απόδοση στην ανάπλασή τους διαφορετικών διακριτών στοιχείων, θα έπρεπε να αποτελέσει έμπνευση και για την αρχιτεκτονική μελέτη
ανάπλασης της πόλης μας.
Αναφορικά με τα πηγάδια τα οποία απαντώνται στην αρχιτεκτονική μελέτη , προτείνουμε και εδώ την υιοθέτηση σύγχρονων αστικών λύσεων , όπως είναι οι κρήνες νερού και τα σημεία του ρέοντος ύδατος. Επίσης οι χώροι αυτοί θα έπρεπε να αποτελούν στάσεις δροσιάς και συγκέντρωσης κοινού με την ανάπτυξη καθιστικών και συστημάτων φυσικής ή τεχνητής σκίασης και όχι σημειακές κατασκευές όπως παρουσιάζονται στη μελέτη.
Τέλος ως αναφορά τα στοιχεία του αστικού εξοπλισμού , καθιστικά , κάδοι απορριμμάτων και λοιπά προτείνουμε την υιοθέτηση σύγχρονων τάσεων και σχημάτων , όπως αυτά παρουσιάστηκαν στην αρχική πρόταση χρηματοδότησης του έργου ή κάποιας παρόμοιας αισθητικής.
Σε κάθε περίπτωση το θέμα του αστικού εξοπλισμού θα πρέπει να αποτελεί ολοκληρωμένο τμήμα της μελέτης το οποίο θα εξετάζει τις ανάγκες των πολιτών και των επισκεπτών για στάση και ανάπαυση και δε θα περιοριστεί στην σημειακή αντικατάσταση των υπαρχόντων καθιστικών.
Επίσης προτείνουμε τη διαμόρφωση σωστών καθιστικών χώρων στο τοιχείο που δημιουργείται λόγω της υψομετρικής διαφοράς από την πλατεία της Εθνικής Αντιστάσεως με το ευρυχώριο της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου.
