Η «Espresso» διείσδυσε στο μυαλό του Στέφανου Σκουτέλα που, όταν αφήνει πίσω του το Τμήμα, «φωτίζει» ως ψυχολόγος τις ανθρώπινες ψυχές
Από τον
Θάνο Μακρογαμβράκη
Ηρωα της θρυλικής αστυνομικής σειράς «CSI» θυμίζει ο Στέφανος Σκουτέλας. Ενώ είναι αξιωματικός της Ελληνικής Αστυνομίας με πολλές επιτυχίες στο ενεργητικό του, αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση, καθώς είναι ταυτόχρονα και διακεκριμένος ψυχολόγος, έτοιμος να αντιμετωπίσει κάθε λογής ανθρώπινη συναισθηματική διαταραχή ή πρόβλημα στη συμπεριφορά.
Ο ίδιος συνδυάζει άριστα τη διπλή επαγγελματική ιδιότητα του αστυνομικού και του ψυχολόγου, αφού η ενασχόλησή του με την Ψυχολογία δεν σχετίζεται απαραίτητα με την υπηρεσία του. Ομως λειτουργεί σίγουρα ως ένα επιπλέον εφόδιο. Και σίγουρα του προσθέτουν δυνατότητες οι σπουδές του στο τμήμα Ψυχολογίας του Πάντειου Πανεπιστημίου και η μετεκπαίδευση που έχει κάνει στη Συμβουλευτική Ψυχολογία. Επίσης είναι απόφοιτος της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Σχολής Αθηνών και πτυχιούχος καθηγητής της Θεολογίας!
«Η μεν Αστυνομία, λόγω της ιδιομορφίας του αντικειμένου της, φέρνει τον αστυνομικό σε επαφή με τους πιο στυγερούς εγκληματίες αλλά και τους κάλλιστους των ανθρώπων. Οι διαφορετικές αυτές προσωπικότητες απαιτούν η καθεμία τον δικό της χειρισμό. Γι’ αυτό η επιστημονική μου κατάρτιση στην Ψυχολογία μού παρέχει τη δυνατότητα να κατανοώ και να αντιλαμβάνομαι κάθε συνομιλητή μου, κι έτσι να ενεργώ ταχύτερα και καλύτερα στη διεκπεραίωση κάθε υπόθεσης» εξηγεί στην «Espresso» ο αστυνομικός με βαθμό Αστυνόμου Β’.
Για τον Στέφανο Σκουτέλα ο ψυχολόγος μοιάζει με μια καλή, κοφτερή κόσα, το εργαλείο για την κοπή χόρτων…
«Η Ψυχολογία πάντα με ενθουσίαζε, διότι πριν ενταχθώ στην επιστημονική της κοινότητα γνώριζα ότι δεν έχει ασθενείς και ιατρούς, αλλά, αντίθετα, συζητητές που αναζητούν τον λόγο της αληθινής ύπαρξης στο κοινωνικό πολυεπίπεδο, ότι ο ένας μαθαίνει από τον άλλον και ότι από την πρώτη εμφάνιση του ανθρώπου έως σήμερα είναι το βασικό εργαλείο για να μπορέσει κάθε προσωπικότητα να “θερίζει” καλές πρακτικές στο πέρασμα της ζωής» υποστηρίζει και παραδέχεται πως μετά τις ειδικές σπουδές που ακολούθησε κατανοεί πλέον καλύτερα κάθε ανθρώπινη ύπαρξη.
«Μπορώ να τους συν-αισθάνομαι. Είναι αυτό που εμείς οι ψυχολόγοι ονομάζουμε ενσυναίσθηση, κάτι που δηλώνει τη δυνατότητα για κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων, χωρίς να χάνουμε τη δική μας συναισθηματική θέση. Η εμπειρία μου ως αστυνομικού και ως ψυχολόγου μού έδωσε τη δυνατότητα να μπαίνω στα παπούτσια του άλλου, να αντιλαμβάνομαι τον δικό του βηματισμό και, μέσα από τη δική του οπτική την οποία βιώνει, να βλέπω την προσωπικότητά του, να ταυτίζομαι μαζί του. Ετσι, δημιουργείται ένθεν και ένθεν η αίσθηση της ασφάλειας, στοιχείο αναπόσπαστο στην άσκηση του ψυχοθεραπευτικού μου έργου».
Ως φοιτητής
Τα πρώτα μαθήματα Ψυχολογίας ο ανώτερος αστυνομικός της ΕΛ.ΑΣ. τα παρακολούθησε ως φοιτητής στην Αστυνομική Ακαδημία, όπου, όπως λέει, διδάσκεται ως υποχρεωτικό μάθημα σε όλους τους αστυνομικούς.
«Δεν μπορώ να θέσω ως αναγκαία προϋπόθεση ή απαραίτητο στοιχείο το ότι κάθε αστυνομικός πρέπει να έχει εντρυφήσει με σπουδές στην Ψυχολογία για να έχει καλύτερη απόδοση στο λειτούργημά του. Στην Αστυνομική Ακαδημία μεταξύ των μαθημάτων που διδάσκονται οι νέοι αστυνομικοί είναι και το μάθημα της Ψυχολογίας, το οποίο δίνει πολλές κατευθυντήριες γραμμές στο εκπαιδευμένο προσωπικό σχετικά με την προσέγγιση των πολιτών κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και τη διαχείριση των υποθέσεών τους».
Από τα χρόνια που ασχολείται με την Ψυχολογία, διατηρώντας δικό του χώρο στην Ανω Γλυφάδα, ο Στέφανος Σκουτέλας έχει καταλήξει στο συμπέρασμα πως η επίσκεψη στον ψυχολόγο δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρείται μόδα, αλλά ανάγκη.
«Είναι δεδομένο ότι οι συνθήκες της σημερινής κοινωνίας μας χαρακτηρίζονται ιδιαίτερα απαιτητικές σε σύγκριση με το παρελθόν, όταν οι ρυθμοί ζωής ήταν τελείως διαφορετικοί. Ολα γύρω μας εξελίσσονται ταχύτατα. Η αύξηση της τεχνολογίας, η οικονομική κρίση και η αποξένωση μεταξύ των ανθρώπων επιτείνουν τα διάφορα άγχη στην πληθώρα των υποχρεώσεων που καλούνται να διαχειριστούν. Ως εκ τούτου, η επίσκεψη σε έναν ψυχολόγο είναι ανάγκη.
Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις η ανάγκη αυτή γίνεται επιτακτική, καθώς ο άνθρωπος βιώνει μέσα στην καθημερινότητά του συνεχή πίεση, είτε από εξωγενείς είτε από ενδογενείς παράγοντες. Με το πέρασμα του χρόνου η πίεση αυτή επιδρά αθροιστικά και επιβαρυντικά, με απόρροια την εκδήλωση συμπτωμάτων σε ψυχικό και σωματικό επίπεδο. Τα ψυχολογικά προβλήματα είναι στην ουσία το «καμπανάκι» του ψυχισμού για τη φροντίδα που χρειάζεται απέναντι σε όλη την πίεση που υφίσταται».
Σε όσους με επισκέπτονται λέω να αγαπάνε τον εαυτό τους
– Κύριε Σκουτέλα, τι συμβουλεύετε ως ειδικός τον κόσμο που σας επισκέπτεται;
Αυτό που με ενδιαφέρει δεν είναι πρωτίστως να συμβουλέψω, αλλά να δημιουργηθεί ένας αμοιβαίος «χώρος ασφάλειας», όπου ο θεραπευόμενος θα μπορέσει να με εμπιστευτεί για να διαχειριστεί μέσα από τη θεραπευτική σχέση όλα όσα τον αγχώνουν, τον φοβίζουν, τον πονάνε.
Για κάθε άνθρωπο που ζητάει τη βοήθειά μου η μόνη συμβουλή που δίνω είναι να δώσει στον εαυτό του τη δυνατότητα για τη φροντίδα του ψυχισμού του. Από τη μεριά μου, θα είμαι συνοδοιπόρος του στο ταξίδι της θεραπείας του, όσο επώδυνο ενδεχομένως κι αν είναι.
– Υπάρχουν κάποια tips ψυχολογίας που θα μπορούσατε να δώσετε για τους αναγνώστες μας;
Να σκέφτονται θετικά, να μην αφήνουν τις αρνητικές σκέψεις να χρωματίζουν την διάθεσή τους. Να μην εγκλωβίζονται στα δεσμά των καθημερινών «πρέπει», αλλά να βρίσκουν τη χρυσή τομή με τα εσωτερικά τους «θέλω».
Να συνεχίζουν να χαμογελάνε και να παραμένουν αισιόδοξοι, ακόμα κι όταν η ζωή τους έχει φαινομενικά ανυπέρβλητα προβλήματα, γιατί οι όποιες δυσκολίες τούς συμβούν προσθέτουν εμπειρία που πάντοτε τους διδάσκει κάτι. Να μην ασκούν έντονη αυτοκριτική, γιατί κανείς δεν είναι τέλειος. Και, τέλος, το πιο σημαντικό από όλα είναι να αγαπάνε τον εαυτό τους, να τον συγχωρούν για τα λάθη τους.
«Η απόφαση για την αναζήτηση βοήθειας δεν είναι εύκολη υπόθεση»
Ο αξιωματικός της ΕΛ.ΑΣ. Στέφανος Σκουτέλας αναλύει τα στοιχεία εκείνα της προσωπικότητας του ατόμου που έχουν κλονιστεί περισσότερο σήμερα.
«Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που το να αποταθεί κάποιος σε έναν σύμβουλο, ειδικό σε θέματα ψυχικής υγείας, θεωρούνταν στερεοτυπικά μια ασυνήθης ή προβληματική πρακτική.
Παρότι σήμερα η επίσκεψη σε έναν ψυχολόγο δεν αποτελεί ταμπού, η απόφαση για την αναζήτηση βοήθειας δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση. Βασική προϋπόθεση είναι η δύναμη να αναγνωρίσει κάποιος τη δυσκολία που αντιμετωπίζει και επηρεάζει την ποιότητα της ζωής του.
Αυτό που έχω παρατηρήσει είναι ότι έχει κλονιστεί περισσότερο η σύνδεση με τον εαυτό. Αυτή η απουσία σύνδεσης – φροντίδας του ψυχισμού αποδυναμώνει το άτομο. Η ψυχική αποδυνάμωση εκφράζεται πολύπλευρα σε όλες τις πτυχές της προσωπικότητας του ατόμου, αλλά και στη συνδιαλλαγή του με τους άλλους. Η “εσωτερική μοναξιά” αποτελεί σημείο που δηλώνει αυτή την αποσύνδεση με τον εαυτό μας, εννοώντας τη συναισθηματική και κοινωνική απομόνωση που βιώνει κάποιος χωρίς να το επιδιώκει» εξηγεί και προσθέτει:
«Επιπλέον, η υπερεκτίμηση των προσωπικών ορίων και δυνατοτήτων γι’ αυτά που αντέχει ο ψυχισμός μας, η ποιότητα των σχέσεων, το αίσθημα ανασφάλειας για το μέλλον και η απουσία αυτοπραγμάτωσης αποτελούν ενδείξεις για να ζητήσει κάποιος στήριξη απενεχοποιημένα.
Επίσης, πέρα από το θετικό της τεχνολογίας, η υπερβολική ανάπτυξή της, ιδίως στον τομέα της επικοινωνίας και της ψυχαγωγίας, στο πλαίσιο της φαινομενικής πολλαπλότητας των επιλογών, δημιούργησε την ψευδή εντύπωση ότι πίσω από ένα άψυχο μηχάνημα -κινητό τηλέφωνο (ο θάνατος της ζώσας επικοινωνίας – ψυχαγωγίας), προσωπικός υπολογιστής, laptop, PlayStation- βρίσκονται η ευτυχία και ο κόσμος των συναισθημάτων που αναζητούν. Γεγονός που αποκαλύπτεται καταφανώς όταν, βγαίνοντας και ερχόμενοι σε επαφή με τον πραγματικό κόσμο, αντιλαμβάνονται πως αδυνατούν να επικοινωνήσουν και παράλληλα αναρωτιούνται αν αυτοί είναι οι αίτιοι ή οι άλλοι που προκαλούν αυτή την αδυναμία για επικοινωνία και συνύπαρξη, δημιουργώντας την προϋπόθεση αναζήτησης του ψυχολόγου. Ετσι, βελτιώνοντας τη σχέση με τον εαυτό μας βελτιώνουμε και την ποιότητα των σχέσεών μας με τους γύρω μας, και αφυπνίζεται μέσα μας το σύνολο των συναισθημάτων μας».
