Του Βασίλη Τσίρκα
Η κυβέρνηση απέτυχε τόσο στο υγειονομικό όσο και στο οικονομικό πεδίο και παρέλειψε συνειδητά να στηρίξει το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Για να κρύψει τις παραλείψεις και τα λάθη της τώρα ασχολείται με την επικοινωνιακή διαχείριση της κατάστασης. Έχει χάσει τον έλεγχο της πανδημίας αλλά και την εμπιστοσύνη της κοινωνίας.
Το επιτελικό κράτος, με την πολύτιμη κάλυψη ενός στρατού από φιλικά ΜΜΕ, έχει αφήσει την εξέλιξη της πανδημίας στον αυτόματο. Εξαγγέλλει ερήμην των επικοινωνιολόγων ημερομηνίες ανοίγματος του λιανεμπορίου, ανοίγει τα σχολεία χωρίς επιπλέον μέτρα, χωρίς πρόσθετο εκπαιδευτικό προσωπικό, χωρίς εμβολιασμό στους καθηγητές. Εν μέσω πανδημίας περνάει με καταιγιστικούς ρυθμούς νομοσχέδια που ξεπουλάνε το δημόσιο συμφέρον και προκαλούν την οργή σύσσωμης της αντιπολίτευσης, βάζοντας τα θεμέλια για μια νέα κοινωνική και οικονομική χρεοκοπία.
Αυτό που προβληματίζει περισσότερο είναι η απουσία ενός αξιόπιστου σχεδίου εκ μέρους της κυβέρνησης, που από το καλοκαίρι διαρκώς διαψεύδεται στις προβλέψεις της για την πανδημία και την οικονομία. Πέντε μήνες αποτυχημένων μέτρων, με την απώλεια περισσότερων από 7.000 συνανθρώπων μας και η κυβέρνηση Μητσοτάκη συνεχίζει να μιλάει μόνο για την ατομική ευθύνη, χωρίς να παίρνει ουσιαστικά μέτρα για την προστασία της δημόσιας υγείας και τη στήριξη του ΕΣΥ. Ακόμα και τα τεστ θα αποτελούν ζήτημα ευθύνης των πολιτών, αντί της ορθής επιστημονικά λύσης της συνταγογράφησης.
Η κυβέρνηση έχει εγκλωβιστεί σε μια αδιέξοδη πολιτική διαχείρισης της πανδημίας. Δεν αξιοποίησε τον χρόνο που της έδωσε η κοινωνία. Το lockdown έχει νόημα όταν αξιοποιείται για την προετοιμασία μιας χώρας. Σήμερα ζούμε τα τραγικά αποτελέσματα της μη προετοιμασίας και έγκαιρης ενίσχυσης του δημόσιου συστήματος υγείας.
Η κρίση της πανδημίας επανέφερε στο επίκεντρο την αναγκαιότητα ενός ισχυρού κοινωνικού κράτους και ανέδειξε τη κοινωνική συνοχή ως υπέρτερη αξία έναντι κάθε μορφής αποκλεισμού.
Σε μια εποχή έντονης ανασφάλειας και αβεβαιότητας, επείγει να οικοδομήσουμε ένα πλαίσιο αληθινής ασφάλειας για τις δημιουργικές και παραγωγικές δυνάμεις της κοινωνίας, ώστε να εξελιχθούν και να ευδοκιμήσουν. Σε μια εποχή όπου συστηματικά καλλιεργείται ο φόβος σε όλα τα επίπεδα, πρώτιστο καθήκον για τις δημοκρατικές δυνάμεις είναι να αντιμετωπίσουμε τον φόβο, ώστε να μην είναι ο φόβος η κινητήρια δύναμη των κοινωνικών διεργασιών. Αυτό είναι προϋπόθεση της ελευθερίας.
Για να γίνει αυτό, πρώτη προτεραιότητα πρέπει να είναι η διαμόρφωση ενός νέου, σύγχρονου κοινωνικού κράτους, ενός κράτους πρόνοιας κατάλληλου για τις προκλήσεις του 21ου αιώνα.
Η πανδημία ανέδειξε με ξεκάθαρο τρόπο πόσο σημαντικό είναι για μια οργανωμένη κοινωνία να διαθέτει δημόσιες δομές υγείας, ώστε να καλύπτει υγειονομικά το σύνολο του πληθυσμού της και ποιες είναι οι συνέπειες της παράδοσης των υπηρεσιών υγείας στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Έφερε στο προσκήνιο ξανά τα ζητήματα της ασφάλειας και της υγιεινής στους χώρους εργασίας, καθώς και της σημασίας της ύπαρξης μεγάλων και λειτουργικών δημόσιων δικτύων και μέσων μαζικής μεταφοράς. Επιβεβαίωσε τη σημασία της δημόσιας παιδείας για την ανάπτυξη ανθρώπων με κριτική σκέψη και πολιτών με δημοκρατική συνείδηση που δεν παρασύρονται από φτηνές δημαγωγίες, αλλά και για την επίτευξη κοινωνικής κινητικότητας και την καταπολέμηση των ανισοτήτων με την παροχή ίσων ευκαιριών πρόσβασης στη γνώση.
Έχει εμπεδωθεί πλέον στη συνείδηση των πολιτών ότι το πλέγμα υπηρεσιών που παρέχει το σύγχρονο κράτος πρόνοιας ανάγεται στα δημόσια αγαθά, τα οποία οφείλουν να βρίσκονται εκτός και υπεράνω της ιδιωτικής συναλλαγής. Σε αυτά τα αγαθά προστίθενται επίδικα που προκύπτουν από τις νέες τεχνολογίες, όπως η πρόσβαση στο διαδίκτυο και η προστασία των προσωπικών δεδομένων, αλλά και τα ζητήματα που προκύπτουν από την τηλεργασία, τη χρήση τεχνολογιών παρακολούθησης των εργαζομένων, τη χρήση ή την κατάχρηση των προσωπικών τους δεδομένων. Για να αντιμετωπίσουμε τις νέες προκλήσεις χρειαζόμαστε νέους θεσμούς.
Απαιτείται, λοιπόν, ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο που θα φέρνει στο προσκήνιο αυτές τις αξίες που ανακαλύπτονται εκ νέου από πολλούς πολίτες. Οι νέες οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές, περιβαλλοντικές και πανδημικές προκλήσεις ζητούν σύγχρονες απαντήσεις. Αυτό είναι το δικό μας χρέος. Να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις μιας μεγάλης κοινωνικής και πολιτικής σύμπραξης που θα καταστήσει τις επιβεβλημένες πολιτικές τομές και ρήξεις εφικτές και βιώσιμες.
*Ο Βασίλης Τσίρκας είναι δικηγόρος, πρώην βουλευτής Άρτας, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία.
