Πληθαίνουν οι φωνές που καλούν την Apple να ενισχύσει το πλαίσιο ελέγχου των πλαστών αξιολογήσεων και βαθμολογιών, τη στιγμή που ένας developer στράφηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκειμένου να φωτίσει τις άδικες πρακτικές που καλείται να αντιμετωπίσει, αποτέλεσμα της χειραγωγούμενης δραστηριότητας που καταγράφεται στο App Store, δραστηριότητα την οποία δεν εκριζώνει ο τεχνολογικός κολοσσός.
Ο Κώστας Ελευθερίου, ένας από τους δημιουργούς της εφαρμογής εικονικού πληκτρολογίου Flesky (την οποία εξαγόρασε το Pinterest το 2016), αξιοποιεί -ήδη από το Μάρτιο του 2018- τις γνώσεις του πάνω στους αλγορίθμους αυτοδιόρθωσης κειμένου, προκειμένου να καταστήσει την πληκτρολόγηση πάνω στη μικρή οθόνη του Apple Watch όχι απλά εφικτή αλλά “απλή, ευχάριστη και άκρως αποτελεσματική”, σύμφωνα με την παρουσίαση που δημοσιεύτηκε στο Forbes.
H εφαρμογή που δημιούργησε, το FlickType, έχει χαρακτηριστεί και από άλλους δημοσιογράφους ως “εκπληκτικά ακριβής”, ένα “θεμελιωδώς ανώτερο πληκτρολόγιο” και “ασύγκριτα ταχύτερο” από ό,τι η γράμμα προς γράμμα μέθοδος πληκτρολόγησης που υποστηρίζει η ίδια η Apple.
Στις αξιολογήσεις των χρηστών περιλαμβάνεται ένας μεγάλος αριθμών θετικότατων βαθμολογιών, με πέντε στα πέντε αστέρια. Αυτή τη στιγμή, η αξιολόγηση της εφαρμογής κυμαίνεται στα 3,5 αστέρια, λόγω του ότι έχουν κάνει την εμφάνισή τους μια σειρά από χαμηλότερες βαθμολογίες που έριξαν το μέσο όρο. Όμως, αν διαθέσετε τον απαιτούμενο χρόνο, θα διαπιστώσετε πως ο δημιουργός της εφαρμογής απαντά συστηματικά και εποικοδομητικά στα ζητήματα που εγείρουν οι χρήστες που αφήνουν χαμηλότερη βαθμολογία.
Σε ορισμένες περιπτώσεις τα παράπονα έχουν να χάνουν με θέματα που αφορούν την πλατφόρμα του Watch και βρίσκονται πέρα από τον έλεγχό του (καθώς η Apple περιορίζει το πώς μπορεί να έχει κανείς πρόσβαση σε εφαρμογές εισαγωγής κειμένου, δημιουργημένες από τρίτους). Η απουσία λειτουργιών είναι ένα ακόμη συχνό ζήτημα και σε πολλές περιπτώσεις ο Ελευθερίου απαντά αναφέροντας πως πρόσθεσε ήδη τη ρύθμιση που ζητούσε ο χρήστης (λόγου χάρη τη δυνατότητα απενεργοποίησης της αυτόματης διόρθωσης) ή επισημαίνοντας την εισαγωγή μιας “ολοκαίνουργιας εμφάνισης & αίσθησης, προκειμένου η πληκτρολόγηση να καταστεί ακόμη ευκολότερη”. Σε άλλες περιπτώσεις ευχαριστεί τους χρήστες που επισήμαναν κάποια bugs, τα οποία δηλώνει πως πλέον έχουν διορθωθεί.
Ο καθένας που θα διάβαζε τις πολύ συγκεκριμένες απαντήσεις στο κάθε παράπονο, θα αισθανόταν βέβαιος ότι ο δημιουργός του FlickType εργάζεται σκληρά ώστε να διασφαλίσει πως η εφαρμογή ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πελατών. Κι αυτό, παρά το γεγονός πως η συνολική βαθμολογία τοποθετεί άλλες εφαρμογές πληκτρολόγησης στο Watch ψηλότερα, συνολικά.
Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο Ελευθερίου είναι πως όλη η πραγματικά σκληρή δουλειά που κάνει υποσκάπτεται από τους δημιουργούς άλλων εφαρμογών που αντιγράφουν απροκάλυπτα τη δική του και εκμεταλλεύονται το χαλαρό κανονιστικό πλαίσιο του App Store, προκειμένου να κερδίζουν χρήματα σε βάρος του.
Το όλο κόλπο λειτουργεί ως εξής: κυκλοφορούν διάφορες εφαρμογές πληκτρολόγησης στο Watch, που διαφημίζουν τις ίδιες προηγμένες λειτουργίες με το FlickType, επιλέγοντας όμως να εγκλωβίσουν τους χρήστες σε ένα συνδρομητικό μοντέλο, με ιδιαίτερα υψηλό κόστος, για κάτι που, στην ουσία, είναι μια φτηνή απομίμιση.
Θα περίμενε κανείς πως η ποιότητα θα αναδεικνυόταν μέσα από το App Store, όμως το κόλπο συντηρείται λόγω του ότι οι κλώνοι συνοδεύονται από δεκάδες πλαστές αξιολογήσεις/βαθμολογίες, οι οποίες στέλνουν στο περιθώριο την όποια γνήσια αξιολόγηση της πωλούμενης εφαρμογής.
Με απλά λόγια, οι πλαστές αξιολογήσεις είναι περισσότερες από τις αληθινές. Αν διαθέσετε λίγο χρόνο για να διαβάσετε τα σχόλια, δεν αποκλείεται να σας μπουν ψύλλοι στα αυτιά…
“Μακάρι να είχα διαβάσει τις αξιολογήσεις πριν αγοράσω. Αδύνατο [να κάνω την εφαρμογή] να λειτουργήσει στο ρολόι μου”, αναφέρει μια αξιολόγηση που βαθμολογεί με ένα αστέρι το WatchKey, μία από τις ανταγωνιστικές εφαρμογές για τις οποίες έχει διαμαρτυρηθεί ο Ελευθερίου, η οποία όμως διατηρεί υψηλότερο μέσο όρο βαθμολογίας από ό,τι η δική του, λόγω του ότι συνοδεύεται από αναλογικά πολύ μεγάλο αριθμό αξιολογήσεων με πέντε στα πέντε αστέρια.
“Λυπούμαστε πολύ για την όποια δυσχέρια προκλήθηκε. Παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας με email περιγράφοντας το θέμα σας ώστε να σας παράσχουμε υποστήριξη το συντομότερο δυνατόν”, είναι η γενικόλογη απάντηση του WatchKey στη συγκεκριμένη αξιολόγηση που έδωσε βαθμολογία ενός αστεριού.
“Τραγική”, αναφέρει ένας άλλος χρήστης, που επίσης βαθμολόγησε με ένα αστέρι. “Αγόρασα αυτή την εφαρμογή για να χρησιμοποιώ το Τ9 στο ρολόι μου. Στάθηκε αδύνατο να κάνω το Τ9 να λειτουργήσει, επικοινώνησα και με την υποστήριξη πελατών στο email που περιλαμβάνεται στην εφαρμογή. Απάντηση δεν έχω λάβει, θα πρότεινα να στραφείτε σε άλλη εφαρμογή”.
Όσο για την απάντηση του WatchKey σε μία ακόμη αρνητικότατη άποψη για το λογισμικό του; Κενολογίες. “Σας ευχαριστούμε για τα σχόλια. Δυστυχώς, δεν έχουμε λάβει ακόμη το email σας. Παρακαλούμε επικοινωνήστε ξανά μαζί μσας στο support@vulcanlabs.co για να περιγράψετε αναλυτικότερα το ζήτημα που αντιμετωπίζετε, ώστε να σας προσφέρουμε υποστήριξη το συντομότερο δυνατό”.
Το μοτίβο αυτό επαναλαμβάνεται σε όλες τις αρνητικές αξιολογήσεις. Ακόμη και μία από τις αξιολογήσεις με “πέντε στα πέντε” αστέρια, προειδοποιεί σχετικά: “Πρέπει να πληρώσετε, αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε το Τ9. Σας αναγκάζουν να γράψετε αξιολόγηση προκειμένου να ‘ξεκλειδώσετε’ και στη συνέχεια ζητάνε χρήματα”.
‘Ενα στοιχείο της χειραγώγησης είναι η δημοσίευση γενικόλογων σχολίων, προκειμένου να καλυφτούν οι ελάχιστες απαιτήσεις της Apple για την ανταπόκριση στις (γνήσιες) αρνητικές αξιολογήσεις. Το δεύτερο στοιχείο είναι η καταχώρηση πλήθους πλαστών άριστων αξιολογήσεων, προκειμένου να διατηρηθεί υψηλά ο μέσος όρος βαθμολογίας. Δύο βήματα που οδηγούν σε σίγουρο κέρδος.
Η συζήτηση που ξεκίνησε ο Ελευθερίου στο Twitter επισημαίνει ορισμένες από τις “εκατοντάδες”, όπως ισχυρίζεται, πλαστές αξιολογήσεις με πέντε στα πέντε αστέρια, οι οποίες χρησιμοποιούνται ώστε να ωθήσουν κατόχους του Watch να επιλέξουν τους κλώνους της δικής του εφαρμογής, χρησιμοποιώντας εκφράσεις που παραπέμπουν σε ανύπαρκτες λειτουργίες ή περιλαμβάνουν αναφορές σε πράγματα που θα έκανε κανείς σε άλλου είδους συσκευές (στοιχείο που δημιουργεί υποψίες πως το κείμενο ενδεχομένως να αντιγράφηκε και να επικολλήθηκε, προερχόμενο από γνήσιες αξιολογήσεις αλλού).
Μια γρήγορη αναζήτηση στο Google, με τους όρους “buy ios reviews” επιστρέφει το ιλλιγιώδες σύνολο των 643 εκατομμυρίων αποτελεσμάτων, μέσα στο οποίο περιλαμβάνονται διαφημίσεις εταιριών που διαφημίζουν ανοιχτά την παροχή “αξιολογήσεων, εγκατάστεων και βαθμολογιών [ως] τον καλύτερο τρόπο να βελτιώσετε την κατάταξη των εφαρμογών σας στο Appstore και το Google Play” ενώ πωλούν “υψηλής ποιότητας αξιολογήσεις εφαρμογών για το iOS μαζί με βαθμολογίες έναντι 2,5 δολαρίων [έκαστη]… από 100% Πραγματικούς Χρήστες”.
Είναι προφανές πως η πώληση πλαστών αξιολογήσεων συνιστά μια ανθούσα επιχείρηση, γεγονός που καταδεικνύει την αποκαρδιωτική απουσία αποτελεσματικού ελεγκτικού πλαισίου.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο Ελευθερίου διαπίστωσε πως ένας από τους ξεδιάντροπους ανταγωνιστές του είχε φτάσει στο σημείο να αντιγράψει το διαφημιστικό βίντεο της δικής του εφαρμογής, μέσα από το οποίο παρουσίαζε λειτουργίες τις οποίες πρόσφερε το FlickType, χρησιμοποιώντας το σε διαφημίσεις που στόχευαν χρήστες εφαρμογών στο Facebook και το Instagram.
Το Facebook πράγματι διαθέτει πλαίσιο αντιμετώπισης της παραβίασης πνευματικής ιδιοκτησίας τρίτων (περιγράφεται στην ενότητα 4 της πολιτικής του σχετικά με τη δημοσίευση απαγορευμένου περιεχομένου), όμως συνιστά όνειρο θερινής νυκτός η λήψη προληπτικών μέτρων από το συγκεκριμένο κολοσσό. Το Facebook αναλαμβάνει δράση μόνο όταν λάβει κάποιο παράπονο σχετικά με την παραβίαση πνευματικής ιδιοκτησίας, επομένως η αποτροπή της εκμετάλλευσης του διαφημιστικού υλικού που ο ίδιος δημιούργησε θα υποχρέωνε τον Ελευθερίου να διαθέσει ακόμη περισσότερο χρόνο για την αναζήτηση και την καταγγελία των κακόβουλων διαφημίσεων που αντιγράφουν απροκάλυπτα τη δουλειά του. (“Κάποια στιγμή έστειλα αναφορά και το Facebook τελικά την κατέβασε. Όμως… ήξερα πως δεν υπήρχε περίπτωση να δοθεί η όποια οριστική λύση”, επιβεβαιώνει και ο ίδιος).
Αυτό που πραγματικά δοκιμάζει τις αντοχές του οποιουδήποτε είναι πως οι κανόνες που έχει θεσπίσει η Apple για τους δημιουργούς εφαρμογών ρητά αναφέρουν πως η δημοσίευση πλαστών αξιολογήσεων συνιστά παραβίαση του πλαισίου δραστηριοποίησης στο οικοσύστημα της εταιρίας.
Οι οδηγίες που αφορούν τις αξιολογήσεις στο App Store προειδοποιούν επίσης τους δημιουργούς εφαρμογών που θα επιχειρούσαν να αλλοιώσουν το σύστημα (λόγου χάρη μέσω της χειραγώγησης των βαθμολογιών) πως κινδυνεύουν όχι μόνο με την αφαίρεση των εφαρμογών τους από το ψηφιακό κατάστημα, αλλά και τη συνολική αποβολή τους από το πρόγραμμα δημιουργίας περιεχομένου για τις συσκευές της Apple.
Eπομένως, για να πούμε όσο πιο ευγενικά γίνεται, δεν είναι θετικό για την εικόνα της Apple το γεγονός πως ένας ανεξάρτητος δημιουργός εφαρμογών, με αποδεδειγμένες ικανότητες και φήμη, αναγκάζεται να διαθέτει τόσο χρόνο και κόπο, προκειμένου να αντιμετωπίσει τους απατεώνες που κυκλοφορoύν στο App Store, επειδή το κανονιστικό πλαίσιο της ίδιας της εταιρίας έχει αποτύχει να τους αποβάλλει. Ούτε είναι ευοίωνο το γεγονός πως οδηγήθηκε σε σημείο να αισθανθεί πως η μόνη διέξοδος ήταν να δημοσιοποιήσει το πρόβλημα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου να επισημάνει τη διαρκή αποτυχία του κανονιστικού πλαισίου.
Σε δηλώσεις του στο TechCrunch, ο Ελευθερίου αναφέρει πως αποφάσισε να δημοσιοποιήσει τα παράπονά του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αντιμέτωπος με αυτό που ο ίδιος περιγράφει ως “απλώς καταθλιπτικά αποτελέσματα” των προσπαθειών του να βρει ανταπόκριση μέσα από το επίσημο κανάλι που διαθέτει η Apple για την αντιμετώπιση τέτοιων θεμάτων.
“Σε φέρνουν σε επαφή με το δημιουργό της επίμαχης εφαρμογής και παρακολουθούν το νήμα, ελπίζοντας πως θα επιλύσεις το ζήτημα απευθείας με τον άλλο”, εξηγεί. “Οι απατεώνες για τους οποίους παραπονέθηκα στη συγκεκριμένη υπόθεση δεν ήταν καν οι μεγαλύτεροι, όπως αυτοί που αναφέρω στο νήμα μου στο Twitter. Κι όμως, το θέμα που είχα μαζί τους μετά βίας συζητήθηκε, ενώ από την ίδια την Apple δεν έλαβα την παραμικρή απάντηση αναφορικά με το ζήτημα των πλαστών βαθμολογιών και αξιολογήσεων. Αρκούνται σε ένα ‘αν δεν έχουμε νέα σας πολύ σύντομα θα θεωρήσουμε το ζήτημα λήξαν’. Μάλιστα, επικοινωνήσαμε και με άλλο τρόπο με την Apple, μετά από όλα αυτά, αλλά και πάλι δεν λάβαμε καμία απάντηση”.
“Αυτό που μου προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση ήταν το ότι, αντιμέτωποι με το νομικό τμήμα της Apple, οι απατεώνες δεν αισθάνονταν ούτε στο ελάχιστο να κινδυνεύουν… λες και ήξεραν πως η Apple ήταν απίθανο να κάνει το οτιδήποτε”, συνεχίζει. “Θεωρώ πως η Apple δεν διαθέτει επαρκείς πόρους στο συγκεκριμένο τομέα”.
Από τη στιγμή που έθεσε το ζήτημα αυτό στο Twitter, ο Ελευθερίου δικαιώθηκε εν μέρει, υπό την έννοια πως ορισμένες από τις εφαρμογές για τις οποίες είχε διαμαρτυρηθεί αφαιρέθηκαν από το App Store. (Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, η Apple δεν έχει προχωρήσει σε καμία δημόσια τοποθέτηση με την οποία να επιβεβαιώνει την ανάληψη της όποιας δράσης).
Την ίδια στιγμή, πάντως, οι λογαριασμοί των δημιουργών των επίμαχων εφαρμογών δεν φαίνεται να έχουν αποκλειστεί. “Είναι αδιανόητο το ότι το να στήσεις μια τέτοια απάτη δεν οδηγεί στην ανάκληση του λογαριασμού σου!” σχολίασε ο Ελευθερίου. “Θέλω να πω, αν όλο αυτό δεν ήταν αρκετό [να οδηγήσει στον αποκλεισμό] τι θα ήταν;”
Επικοινωνήσαμε με την Apple σχετικά με το ζήτημα αυτό, και μας δόθηκαν ορισμένες πληροφορίες σχετικά με τις πολιτικές της εταιρίας που αφορούν τους δημιουργούς περιεχομένου και οι οποίες απαγορεύουν κάθε προσπάθεια χειραγώγησης του συστήματος (λ.χ. την αλλοίωση του συστήματος αξιολογήσεων, την υποκλοπή δεδομένων των χρηστών, την αντιγραφή του έργου ενός άλλου δημιουργού ή τη χειραγώγηση των βαθμολογιών ή του συστήματος ανακάλυψης συναφών εφαρμογών μέσω του App Store), μεταξύ άλλων σχετικών προνοιών.
Ρωτήσαμε επίσης την Apple αν εξετάζει τις όποιες αλλαγές στην πολιτική της, υπό το πρίσμα των ζητημάτων που έθεσε ο Ελευθερίου και, εφόσον λάβουμε κάποια απάντηση, θα ενημερώσουμε την ανάρτηση.
“Θεωρώ πως το βασικό ζήτημα εδώ δεν είναι η ωμή αντιγραφή. Δεν με ένοιαζε καν το ότι χρησιμοποιούσαν το όνομά μου ή έφτιαχναν screenshots παρόμοια με τα δικά μου, κτλ. Αν υπήρχε ένα σύστημα, ικανό να αποτρέπει αποτελεσματικότερα τις πλαστές βαθμολογίες και αξιολογήσεις, όλα αυτά δεν θα είχαν σημασία”, μας ανέφερε μεταξύ άλλων ο Ελευθερίου. “Οι χρήστες θα μπορούσαν να προστατεύονται συλλογικά μέσα από τις χαμηλές βαθμολογίες, όμως από τη στιγμή που ένα σύστημα επιτρέπει στον καθένα να το χειραγωγεί, δεν υπάρχει κάτι άλλο να πούμε.
“Η δέσμευση για βαθμολογίες και αξιολογήσεις στις οποίες μπορείς να έχεις εμπιστοσύνη δεν υφίσταται πλέον, πράγμα που υποσκάπ[τει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών με ολοένα και ταχύτερους ρυθμούς”, προσθέτει. “Έτρεξα μια αναζήτηση στο Google για να δω τι μέρος του λόγου είναι αυτές οι ‘εταιρίες’, αν θα ήθελε κάποιος να αγοράσει βαθμολογίες και αξιολογήσεις. Πρόκειται για κανονικές, πλήρως οργανωμένες επιχειρήσεις, με συστήματα υποστήριξης πελατών, ενώ ισχυρίζονται πως οι βαθμολογίες τους δεν θα διαγραφούν από την Apple, αντίθετα με εκείνες των ανταγωνιστών τους. Ήταν ένα σοκ για μένα, όταν διαπίστωσα πως πρόκειται για μια βιομηχανία σε πλήρη άνθιση”.
Το ζήτημα των πλαστών αξιολογήσεων προφανώς δεν περιορίζεται στο App Store της Apple. Και μάλιστα, πρόκειται για ένα ζήτημα ιδιαίτερα ύπουλο.
Οι πλαστές αξιολογήσεις αποτελούν κατάσταση η οποία απαντάται παντού στο Διαδίκτυο, είτε θέλει κάποιος να αγοράσει κάτι από το Amazon, είτε αναζητά προορισμούς στο Tripadvisor ή ακόμη κι αν προσπαθεί να εντοπίσει έναν οδοντίατρο στην περιοχή του, με τη βοήθεια των αξιολογήσεων στο Google Maps (με δυο λόγια: μην το προσπαθήσετε), δεδομένου του ότι πλέον πλείστες όσες πλατφόρμες περιλαμβάνουν αξιολογήσεις χρηστών.
Όμως, το ζήτημα λαμβάνει ιδιαίτερα τοξικές διαστάσεις για την Apple.
Βασικό στοιχείο της διαφημιζόμενης υπεροχής του App Store είναι ο ισχυρισμός πως η διαδικασία ελέγχου των αξιολογήσεων από την Apple οδηγεί σε μια ανώτερη εμπειρία, ένα αξιόπιστο σύστημα έναντι των εναλλακτικών αγορών, οι οποίες δεν ελέγχονται εξίσου προσεκτικά.
Επομένως, η αποτυχία λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση της χειραγώγησης των αξιολογήσεων και των βαθμολογιών απειλεί να πλήξει την εικόνα της Apple σε βαθμό μεγαλύτερο από αυτόν που θα έπρεπε να θεωρούν αποδεκτό οι ιθύνοντες στο Κουπερτίνο.
Με απλά λόγια: οι καταναλωτές έχουν υψηλότερες απαιτήσεις από την Apple. Αυτός είναι ο λόγος που εμφανίζονται πρόθυμοι να καταβάλουν υψηλό τίμημα για τα προϊόντα της. Η διάθεση ανεπαρκών πόρων στο σύστημα ελέγχου των αξιολογήσεων του App Store και της εφαρμογής των όρων χρήσης, επομένως, εφόσον γίνεται για λόγους οικονομίας, είναι λάθος, αν μη τι άλλο επειδή έτσι υπάρχει ο κίνδυνος να εξαναγκαστούν δημιουργοί ποιοτικού περιεχομένου, όπως ο Ελευθερίου, να στραφούν αλλού.
Από τη στιγμή που ένας δημιουργός αποδεδειγμένης αξίας δεν μπορεί να διαθέσει αξιόπιστα το προϊόν του στο App Store, τι μας λέει αυτό για την “premium” αγορά που έχει δημιουργήσει η Apple;
Εντωμεταξύ, το ζήτημα αυτό είναι πιθανό να προκαλεί όλο και συχνότερα την προσοχή των ρυθμιστικών αρχών και των υπηρεσιών διαφύλαξης των δικαιωμάτων των καταναλωτών, μέσα στα επόμενα χρόνια. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, λόγου χάρη, σχεδιάζει να εντάξει δεσμευτικούς όρους διαφάνειας και προαπαιτούμενα ενημέρωσης στους επερχόμενους κανονισμούς για τη δραστηριοποίηση στην ψηφιακή αγορά, καθώς επιχειρή να προωθήσει τη δικαιοσύνη και τη λογοδοσία στις επιχειρήσεις του χώρου αυτού.
Μάλιστα, οδηγία της Ε.Ε. που τέθηκε σε εφαρμογή στις αρχές του 2020 και δίνει περιθώριο δύο ετών στα Κράτη Μέλη να την εντάξουν στις νομοθεσίες τους, στόχο έχει να θωρακίσει τα δικαιώματα των καταναλωτών μέσα από την ενίσχυση του ελεγκτικού πλαισίου και των προαπαιτούμενων διαφάνειας, συμπεριλαμβανομένης και μιας ρητής αναφοράς στο ζήτημα των πλαστών αξιολογήσεων, προβλέποντας υποχρέωση των επιχειρούντων να λάβουν “εύλογα και αντίστοιχα” βήματα προκειμένου να διασφαλίσουν ότι οι αξιολογήσεις είναι γνήσιες, μεταξύ άλλων μέτρων.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι πλατφόρμες σύντομα θα είναι υποχρεωμένες να “δικαιολογούν” τις αποτυχίες τους σε ό,τι έχει να κάνει με τις πλαστές αξιολογήσεις. Κι αν δεν είναι σε θέση να δώσουν πειστικές απαντήσεις, τότε το νέο πλαίσιο περιλαμβάνει αυστηρά πρόστιμα, “επιπέδου GDPR”, για τις αποκλίσεις από το νομικό πλαίσιο προστασίας του καταναλωτή. Επομένως, το κόστος δεν θα μεταφράζεται μόνο σε επίπεδο φήμης, όπως συμβαίνει επί του παρόντος.
Η Αρχή Ανταγωνισμού και Αγορών του Ηνωμένου Βασιλείου, εντωμεταξύ, βρίσκεται ήδη σε διαδικασία πάταξης του εμπορίου πλαστών αξιολογήσεων, έχοντας θέσει συγκεκριμένα στο στόχαστρό της το Facebook, το Instagram και το eBay, τα τελευταία χρόνια. Η περίπτωση να δοθεί ακόμη περισσότερο προσοχή από τα ελεγκτικά όργανα του Ηνωμένου Βασιλείου, που πλέον δρα ανεξάρτητα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, συγκεντρώνει επίσης σημαντικές πιθανότητες.
