“Κύριέ μου δεν καλλιεργούνται ορχιδέες στην Ελλάδα. Επιλέξτε τις ντομάτες, τα αγγούρια ή κάποια άλλη συμβατή με τη χώρα μας καλλιέργεια”, είπε εκεί περί τα τέλη της δεκαετίας του ’70 ο υπεύθυνος ανθοκομίας του υπουργείου Γεωργίας στον 29χρονο (τότε) γεωπόνο, Γιακουμή Αμυρσώνη. “Θέλω να δω τον υπουργό ή κάποιον ανώτερό σας”, απάντησε ο νεαρός γεωπόνος, ο οποίος δεν δίστασε να σκίσει το πτυχίο που είχε αποκτήσει με τις σπουδές του σε πανεπιστήμιο της Πίζας, στην Ιταλία, μπροστά στα έκπληκτα μάτια του υπουργού Γεωργίας, Γιάννη Μπούτου.
“Αφού ως γεωπόνος δεν μπορούσε να πάρει επιδότηση, μέσω του αναπτυξιακού νόμου 289/76, έσκισε το πτυχίο του και είπε απευθυνόμενος στον υπουργό: ορίστε, τώρα δεν είμαι γεωπόνος, αλλά ένας απλός αγρότης, τώρα μπορώ να πάρω την επιδότηση και να καλλιεργήσω ορχιδέες στο ακριτικό νησί της Σάμου”, αφηγείται στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κόρη του Γιακουμή Αμυρσώνη, η 36χρονη Βάσω, που μαζί με την αδερφή της Μαρίνα δουλεύουν με το ίδιο πάθος του πατέρα τους για να “μπει η ελληνική ορχιδέα σε κάθε σπίτι στη χώρα μας”.
Ο 70χρονος Γιακουμής Αμυρσώνης “δουλεύει ακόμη με την πυγμή και την αντοχή ενός 30χρόνου”, όπως χαρακτηριστικά λέει η κόρη του, που δεν πιστεύει πως ο πατέρας της θα σταματήσει, αν προηγουμένως δεν έχει δει το όραμά του “να μεγαλώνει μια ορχιδέα σε κάθε σπίτι στην Ελλάδα” να γίνεται πραγματικότητα.
Μπορεί η αρχή να ήταν περιπετειώδης, αλλά τελικά ο Γιακουμής Αμυρσώνης κατάφερε να φέρει τις ορχιδέες στο νησί του, με απόφαση του υπουργού Συντονισμού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Μάλιστα, σύμφωνα με την ίδια, σε μία κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Γιακουμή Αμυρσώνη, λίγο προτού υπογράψει τη σχετική απόφαση, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε πει στον πατέρα της: “δεν ξέρω αν μπορούν να καλλιεργηθούν ορχιδέες στην Ελλάδα, αλλά είμαι σίγουρος ότι εσύ έχεις μεγάλη όρεξη για δουλειά”.
“Του πατέρα μου τού άρεσαν γενικώς τα άνθη. Προσανατολίστηκε όμως στις ορχιδέες και όχι στα τότε γνωστά τριαντάφυλλα, γαρύφαλλα και γλαδιόλες, καθώς εκείνη την εποχή ίσχυε ότι οι ορχιδέες είναι αδύνατο να καλλιεργηθούν στην Ελλάδα. Μέχρι τότε στην Ελλάδα ήταν ελάχιστοι αυτοί που γνώριζαν τις ορχιδέες”, σημειώνει η 36χρονη.
Σήμερα, 40 χρόνια μετά, ο Γιακουμής Αμυρσώνης, οπλισμένος με “θάρρος, επιμονή, πείσμα και πίστη”, όχι μόνο απέδειξε ότι καλλιεργούνται ορχιδέες στο ακριτικό νησί της Σάμου, αλλά όπως επισήμανε η κόρη του, υπάρχουν χιλιάδες φιλανθείς και μερικοί φανατικοί χομπίστες στην Ελλάδα, καλλιεργητές ορχιδέας διαφόρων ειδών, όπως φαλαίνοψις και κατλέγια. Μάλιστα, η παραγωγή της οικογένειας Αμυρσώνη πολλές φορές δεν φτάνει για να καλυφθούν οι ανάγκες της ελληνικής αγοράς!
Το ιστορικό και η εξέλιξη μέχρι σήμερα
Η παραγωγή ορχιδέας επί ελληνικού εδάφους ξεκίνησε το 1979 σε ένα θερμοκήπιο δύο στρεμμάτων στο Κοκκάρι της Σάμου. Επί 40 χρόνια, η οικογένεια Αμυρσώνη καλλιεργεί ορχιδέες, κατά 80% την ποικιλία cymbidium, τη φαλαίνοψις, την κατλέγια κ.ά. Έχουν όλα τα μεγέθη ορχιδέας σε λευκό, ροζ, κίτρινο, μοβ, μπορντό, πράσινο, καφέ, λαχανί χρώμα και ανθοφορία όλον τον χρόνο.
Ετησίως η οικογένεια Αμυρσώνη έχει παραγωγή χιλιάδων φυτών και δρεπτών ανθέων και η μέση τιμή πώλησης φυτών στη χονδρική κυμαίνεται από 7 ευρώ έως και 40 ευρώ, ανάλογα με το μέγεθος. Στο μεταξύ, όπως είπε η Βάσω Αμυρσώνη “δεν κάνουμε εξαγωγές καθώς το 100% της παραγωγής μας απορροφάται από την ελληνική αγορά”.
Διευκρίνισε δε, ότι μπορεί ο Έλληνας να “έχει περιορίσει τη δαπάνη για την αγορά λουλουδιών σε ποσοστό 30%-50%”, ωστόσο είμαστε φιλανθείς όπως μαθαίνουμε από τα βάθη της ιστορίας, μιας που η πατρίδα μας, η Σάμος, στην αρχαιότητα, στα προ ομηρικά χρόνια, λέγονταν και Ανθεμούσα και σήμερα ξέρουμε να ξεχωρίσουμε την ποιότητα των ανθέων”.
“Ο πατέρας μου”, εξηγεί η Βάσω Αμυρσώνη, “καλλιεργεί και προετοιμάζει τις ορχιδέες για κάθε ελληνικό σπίτι. Τις εγκλιματίζει σε κανονικές συνθήκες, σε υπαίθριο χώρο, έτσι ώστε αυτές να συνεχίσουν να καλλιεργούνται από τους φιλανθείς όλης της Ελλάδας χωρίς να απαιτούνται ειδικές συνθήκες θερμοκηπίου, όπως είναι οι εισαγόμενες που σοκάρονται όταν βρεθούν εκτός θερμοκηπίου”.
Η επιχείρηση Αμυρσώνη, έχει επεκτείνει κατά δέκα στρέμματα τη δραστηριότητά της, εκσυγχρόνισε τα θερμοκήπιά της στο Κοκκάρι και δημιούργησε και κάποια στη χώρα της Σάμου. Τις ποικιλίες προμηθεύονται από οίκους αναπαραγωγής του εξωτερικού· της Αυστραλίας, της Καλιφόρνιας στις ΗΠΑ και κυρίως της Ολλανδίας, που είναι οι πλέον ειδικοί στο συγκεκριμένο στάδιο της αναπαραγωγής. “Ενα νέο φυτό προερχόμενο από σπόρο, ανθίζει μετά από επτά με οκτώ χρόνια καλλιέργειας και για αυτό, και είναι πολύ ακριβό το πολλαπλασιαστικό υλικό έναντι ενός φθηνού απλού βολβού γλαδιόλας ή τουλίπας”, εξήγησε.
Αναφορικά με το κόστος της καλλιέργειας, η Βάσω Αμυρσώνη επισήμανε ότι “το κόστος εγκατάστασης για την καλλιέργεια ορχιδέας είναι υψηλό, πάνω από 1 εκατ. ευρώ, όπως αυξημένο καταγράφεται και το κόστος παραγωγής”. Συμπλήρωσε, ότι “η καλλιέργεια ορχιδέας είναι δυναμική και απαιτητική” υπογραμμίζοντας, ωστόσο, ότι “σε αποζημιώνει πλήρως όταν βλέπεις να σου ανθίζει στο μπαλκόνι, στην αυλή, στη βεράντα και να κρατά το άνθος επί μήνες”.
Μερικές ορχιδέες ιδίως τροπικές, όπως η κατλέγια και κάποιες ποικιλίες σιμπίντιουμ, έχουν αρώματα που ευωδιάζουν. Τα αιθέρια έλαια αυτών των ποικιλιών είναι πανάκριβα και χρησιμοποιούνται στην κοσμετολογία για παράγωγη αρωμάτων, καθώς και κρεμών και είναι μια σκέψη μελλοντικής ειδικής καλλιέργειας εάν το επιτρέψουν οι καιροί. “Βαδίζουμε στον αρχικό στόχο να γίνουν οι ορχιδέες φυτά καλλωπιστικά σε όλους τους φιλανθείς, όπως οι παλαιότερες εισαγόμενες καμέλιες και γαρδένιες”, σημείωσε η Βάσω Αμυρσώνη.
Τελικά, σύμφωνα με την ίδια, η ορχιδέα, ότι “είναι ίσως το πιο φτηνό λουλούδι για τον καταναλωτή, αφού ουσιαστικά κοσμεί όμορφη και ολοζώντανη το σπίτι που βρίσκεται, για διάστημα ως και ένα μήνα κομμένη και ως και έξι μήνες σε γλάστρα”.
Ο Γιακουμής Αμυρσώνης συμμετέχει κάθε χρόνο από το 1981 σε διάφορες ανθοεκθέσεις, ενώ έχει βραβευτεί πολλές φορές και έχει λάβει ειδική διάκριση από το υπουργείο Γεωργίας το 1980 και “πολλά καλά λόγια στολίζουν το βιογραφικό της ανθοκομικής επιχείρησης από υπουργούς, δημοσιογράφους εντός και εκτός Ελλάδος, τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς παραγωγούς.
