Το αυξημένο κόστος παραγωγής από την ενεργειακή κρίση, καθώς και η κρίση από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, που εκτόξευσαν ακόμα περισσότερο το κόστος, έφεραν τα «πάνω – κάτω» στον τομέα των φρούτων και λαχανικών κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους.
Παραγωγοί και έμποροι μετρούν απώλειες. Η αύξηση του κόστους εισροών, των υλικών συσκευασίας και των καυσίμων έχουν ως αποτέλεσμα η παραγωγή να γίνεται μη βιώσιμη.
Ειδικότητερα, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Εξαγωγής, Διακίνησης Φρούτων Λαχανικών και Χυμών «Incofruit Hellas, τον Ιανουάριο 2022 παρατηρήθηκε μια μείωση των εξαγωγών της τάξης του 13,1% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2021.
Την ίδια στιγμή, υπήρξε μια προσωρινή αναζωπύρωση στην αγορά οπωροκηπευτικών, με αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2021, με τις μεσοσταθμικές τιμές εξαγωγής να είναι βελτιωμένες κατά 9,9%. Όμως, σύμφωνα με εκτιμήσεις, αντίστοιχα, το κόστος παραγωγής αυξήθηκε κατά 30-35%.
Μάλιστα, τον Ιανουάριο παρατηρήθηκε αύξηση εισαγωγών φρούτων και λαχανικών κατά 13,1% σε ποσότητες και κατά 30% σε αξία σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Τον Φεβρουάριο, η αγορά δεν ήταν ιδιαίτερα δυναμική. «Ο πληθωρισμός έχει επηρεάσει τους παραγωγούς που αντιμετωπίζουν επίσης την αύξηση του κόστους παραγωγής. Με τη μείωση της αγοραστικής δύναμης, οι ευρωπαίοι καταναλώνουν λιγότερα φρούτα και λαχανικά», εξηγεί ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων.
Στις αρχές Μαρτίου, η ουκρανική κρίση και η πρόσθετη αύξηση του ενεργειακού κόστους που προέκυψε από αυτήν, είχαν ισχυρό αντίκτυπο στην αγορά των φρούτων και λαχανικών. Οι καταναλωτές μειώνουν την αγορά νωπών οπωροκηπευτικών προϊόντων υπέρ των προϊόντων μαζικής κατανάλωσης.
«Αυτή η μείωση της αγοραστικής δύναμης των ευρωπαίων καταναλωτών έγινε ήδη αντιληπτή από τον κλάδο», τονίζει ο ειδικός σύμβουλος του Συνδέσμου Εξαγωγέων, επισημαίνοντας ότι οι οι ροές των εξαγωγών της χώρας μέχρι την 1η Απριλίου 2022 παρουσιάζει σημαντική μείωση της τάξης του 16,4%, έναντι της αντίστοιχης περσινής, παρά την μικρή βελτίωση της ανασκοπούμενης εβδομάδος λόγω της ζήτησης εν όψει του Πάσχα των καθολικών και των μειωμένων αφίξεων ισπανικών προϊόντων λόγω απεργίας των μεταφορέων.
Την ίδια στιγμή – όπως εξηγεί – προς Ουκρανία και Λευκορωσία καμιά δραστηριότητα δεν παρατηρείται. Όμως, η δραστηριότητα με τις γύρω χώρες συνεχίζεται με καθημερινή σχεδόν επιβάρυνση του κόστους μεταφοράς.
Τεράστιες οι οικονομικές απώλειες
«Οι οικονομικές απώλειες για τους καλλιεργητές και τους εμπόρους φέτος είναι τεράστιες. Οι εισροές, τα υλικά συσκευασίας και τα καύσιμα έχουν γίνει τόσο ακριβά με συνέπεια η παραγωγή να γίνεται μη βιώσιμη και η συγκομιδή λόγω συνθηκών να διακοπεί», σημειώνει ο Γ. Πολυχρονάκης, επαναφέροντας τις προτάσεις που έχει καταθέσει ο Σύνδεσμος και αφορούν τη βελτίωση των μέτρων διαχείρισης κρίσεων της αγοράς, ιδίως την απόσυρση του προϊόντος στο πλαίσιο των οργανώσεων παραγωγών οπωροκηπευτικών για την αποσυμφόρηση της προσφοράς στην λιανική πώληση των νωπών οπωροκηπευτικών. Παράλληλα, ζητείται μείωση του κόστους των λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων αλλά και των υλικών συσκευασίας– τυποποίησης και μεταποίησης που χρησιμοποιούνται στα οπωροκηπευτικά και αγροκτήματα, καθώς και μείωση του κόστους ενέργειας και νερού άρδευσης αλλά και ενίσχυσης του πετρελαίου κίνησης στα έμφορτα φορτηγά Διεθνών μεταφορών.
Να σημειωθεί ότι ο κλάδος των Ομοσπονδιών Φορτηγών Αυτοκινήτων έχει ανακοινώσει ότι θα ξεκινήσει απεργιακές κινητοποιήσεις στις 13 Απριλίου 2022, λίγο πριν την περίοδο των εορτών του Πάσχα αν μέχρι τότε δεν υπάρχει ανταπόκριση σε διατυπωθέντα αιτήματά τους.
Η πορεία των εξαγωγών
Από την 1η Ιανουαρίου έως και τις 31 Μαρτίου 2022 οι εξαγωγές φράουλας ανέρχονται σε 22.838 έναντι 24.290 τόνων πέρσι (μειωμένες κατά 6%) και ντοματών σε 9.856 τόνους έναντι 12.498 τόνων πέρσι (μειωμένες κατά 21,1%). 
Συνεχίζονται με χαμηλούς ρυθμούς οι εξαγωγές μήλων. Από 1/9/2021 – 1/4/22 η εξαγωγή τους ανέρχεται σε 47.023 τόνους, μειωμένες κατά 28,4% έναντι της προηγούμενης χρονιά. Μάλιστα, στο διάστημα 1/9/21 – 24/3/22 οι εισαγωγές μήλων ανήλθαν σε 25.387 τόνους εκ των οποίων 17.436 τόνοι προέρχονται από Βόρεια Μακεδονία και 2.036 τόνοι από την Αλβανία. Ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων, εφιστά την προσοχή σε τυχόν περιπτώσεις εξαγωγής εισαγομένων μήλων στην ανάλυσή τους για υπολείμματα φυτοφαρμάκων αλλά και τυχόν «ελληνοποίησής των» αλλά και μη τήρησης των υποχρεώσεων αναγγελίας στο ΜΕΝΟ για να υποστούν τον αρμόζοντα ποιοτικό έλεγχο κατά την εισαγωγή.
Από 1/9/2021 έως και 1/4/2022 οι αναγγελίες φορτίων που καταχωρήθηκαν στο ΜΕΝΟ για εξαγωγή-διακίνηση ακτινιδίων αφορούσαν 172.143 τόνους (αυξημένες κατά 10,6% ). Από τις ποσότητες αυτές, προς τρίτες εκτος ΕΕ χώρες κατευθύνθηκαν 49.912 τόνοι (αύξηση κατά 29%) έναντι 42.782 τόνων συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά.
Μάλιστα, σε ό, τι αφορά τα ακτινίδια, εκτιμάται από τον Σύνδεσμο, ότι θα καταγραφεί νέο ιστορικό ρεκόρ τόσο σε αξία όσο και σε τονάζ, ενώ αναμένεται μικρή παράταση της φετινής περιόδου εξαγωγής προς τις ευρωπαϊκές αγορές λόγω καθυστέρησης άφιξης από τρίτες χώρες.
