Ενα μωσαϊκό από ασύλληπτης ομορφιάς βιοτόπους, περήφανες μυκηναϊκές πολιτείες και επιβλητικά κληροδοτήματα της θρυλικής Δυμαίας χώρας. Ενα ταξίδι στη Δυτική Αχαΐα αποκαλύπτει περισσότερα απ’ όσα περιμένεις!
Και μόνο ο συγκλονιστικός βιότοπος της Στροφυλιάς θα έφτανε και θα περίσσευε για να αναδειχθεί η Δυτική Αχαΐα ως πρώτης γραμμής προορισμός: προορισμός οικοτουριστικός, περιηγητικός, φυσιολατρικός. Κι όμως, η Στροφυλιά μπορεί να είναι μεν το απόλυτο αξιοθέατο της περιοχής, δεν είναι όμως και το μοναδικό.
Πρωτεύουσα και διοικητικό κέντρο της Δυτικής Αχαΐας είναι η Κάτω Αχαΐα, αν και κανέναν σχεδόν δεν θα ακούσεις να αποκαλεί έτσι την πόλη: Αχαγιά την ξέρουν (και την αποκαλούν) όλοι, σε μια χαριτωμένη παραφθορά της λέξης.
Πόλη σύγχρονη αλλά και ιστορική: κατά μία από τις επικρατέστερες εκδοχές, στη θέση όπου σήμερα βρίσκεται η Αχαγιά ορθωνόταν πριν από αιώνες μια ιωνική πολιτεία που έδωσε το όνομά της και σ’ ολόκληρη την περιοχή: ήταν η αρχαία Δύμη, πρωτεύουσα της ομώνυμης Δυμαίας χώρας, που απλωνόταν στην έκταση αυτή, πολύ πριν η Αχαΐα ονομαστεί Αχαΐα.
 |
Επιστρέφοντας στο σήμερα, μια βόλτα στη σημερινή Αχαγιά θα σε κάνει να σταθείς στην κεντρική της πλατεία με τα πολλά καφέ, στη βόρεια πλευρά της πόλης για να χαζέψεις τη θέα στον Πατραϊκό, αλλά και σε έναν ενδιαφέροντα αρχαιολογικό χώρο μέσα στην καρδιά της πόλης: πρόκειται για αρχαίους κλιβάνους που χρησιμοποιήθηκαν στους ελληνιστικούς και τους ρωμαϊκούς χρόνους μάλλον για τη θέρμανση μιας αγροτικής κατοικίας. Στον χώρο θα σε οδηγήσουν εύστοχα τοποθετημένες σχετικές πινακίδες.
Δυο μόλις βήματα από την Αχαγιά βρίσκεται το ψαροχώρι των Αλυκών, με το μικρό αλλά πολυσύχναστο λιμανάκι του, βάρκες και καΐκια να κινούνται ακατάπαυστα, κι ένα ταβερνάκι στην άκρη του λιμανιού να φροντίζει για την όρεξη· λογικό, με τόσο ψάρι να πηγαινοέρχεται.
 |
Μία συν μία στάσεις και στα Νιφοραίικα, πρώτα για την ωραία παραλία τους και έπειτα για το (υπό διαμόρφωση ακόμα αλλά πολύ σύντομα ανοιχτό) Μουσείο Λαϊκής Τέχνης «Οίβωτας», αφιερωμένο κατ’ όνομα στον αρχαίο Δυμαίο ολυμπιονίκη, και κατά περιεχόμενο στη λαϊκή παράδοση και στον πολιτισμό της Αχαγιάς.
Συνέχεια προς τα δυτικά: πριν φτάσεις στο αεροδρόμιο του Αραξου και τους λόφους των Μαύρων Βουνών, θα περάσεις από την πιο τουριστική πλευρά της Αχαγιάς, το Καλαμάκι και τη Λακκόπετρα με τις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, που τη θερινή σεζόν γεμίζουν ασφυκτικά από επισκέπτες.Η παραλία της Λακκόπετρας μάλιστα κερδίζει σταθερά τα τελευταία χρόνια και τη Γαλάζια Σημαία.
Μωσαϊκό φύσης και ιστορίας
Ο θρύλος λέει πως στα Μαύρα Βουνά είχαν κάποτε τα λημέρια τους εξορμούσαν και ρήμαζαν τα πλοία που διέσχιζαν τον Πατραϊκό. Σήμερα τα βουνά αυτά (μάλλον «λόφοι,» μια και δεν ξεπερνούν σε ύψος τα 250 μ.) είναι ακόμη ορμητήρια αρπακτικών, όχι βέβαια πειρατών αλλά πουλιών, που διατηρούν τις φωλιές τους στις πιο απρόσιτες πλαγιές τους.
Ενας δύσβατος χωματόδρομος οδηγεί στην πίσω πλευρά των Μαύρων Βουνών, προς τις κεραίες, από όπου θα δεις από ψηλά τη λιμνοθάλασσα του Πάπα: είναι το βορειοδυτικότερο άκρο της Αχαγιάς, τόσο πλούσιο μάλιστα σε ποιοτικά αλιεύματα, που λέγεται πως την εποχή των Ενετών προμηθευόταν από εδώ το ψάρι του ο ίδιος ο Πάπας της Ρώμης, εξ ου και το σημερινό του όνομα.
Στους πρόποδες των Μαύρων Βουνών, το αεροδρόμιο του Αραξου αποτελεί πύλη εισόδου στη χώρα μας για χιλιάδες τουρίστες σε ετήσια βάση. Αν και κατά βάση στρατιωτικός αερολιμένας (στρατός και πολιτική αεροπορία μοιράζονται τον ίδιο αεροδιάδρομο), ο Αραξος συνδέει την Πελοπόννησο με δεκάδες διεθνείς προορισμούς, με τους Ρώσους επισκέπτες να κρατούν σταθερά τα πρωτεία σε αριθμό αφίξεων.
 |
Εχοντας φτάσει στη δυτική πλευρά της Αχαγιάς, και πριν αφιερώσεις όσο περισσότερο χρόνο μπορείς στην περίφημη Στροφυλιά, αξίζει (και με το παραπάνω!) τον κόπο να επισκεφτείς ένα στ’ αλήθεια σπουδαίο ιστορικό μνημείο, που παραδόξως δεν είναι ακόμα όσο γνωστό θα έπρεπε να είναι.
Είναι το Τείχος Δυμαίων, δύο βήματα μόλις από το αεροδρόμιο, μια οχυρωμένη μυκηναϊκή ακρόπολη, η μόνη που σώζεται (και μάλιστα σε πολύ καλή κατάσταση) στη Δυτική Πελοπόννησο. Ο λόφος είχε οχυρωθεί, λένε οι ειδικοί, ήδη από τα προϊστορικά χρόνια, για να έρθουν περίπου στα 1300 π.Χ. οι Μυκηναίοι και να σηκώσουν κυκλώπειο τείχος, μεγάλο μέρος του οποίου διατηρείται μέχρι σήμερα και εντυπωσιάζει με τον πέτρινο όγκο του.
 |
Το κάστρο αποτελούσε μέρος της οχύρωσης της ισχυρής Δυμαίας χώρας, μίας από τις πόλεις που πρωτοστάτησαν στην επανίδρυση της Αχαϊκής Συμπολιτείας, μαζί με τις Φαρές, τις Πάτρες και την Τριταία, περίπου στα 250 π.Χ. Ο λόφος της ακρόπολης πρόσφερε απρόσκοπτη θέα στο πέλαγος, στοιχείο που εκτίμησε δεόντως και κάθε κατακτητής που πέρασε από εδώ, γι’ αυτό και το κάστρο συνέχισε να χρησιμοποιείται μέχρι και την ενετοκρατία.
Μοιραία κάποια στιγμή εγκαταλείφθηκε, μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι Ιταλοί το αξιοποίησαν ως πολυβολείο· σώζεται ακόμα ένα ελάχιστο μέρος των εγκαταστάσεων που έφτιαξαν και η επιγραφή «Calimera» που σκάλισαν στο κατώφλι ενός κοιτώνα.. Η είσοδος στον αρχαιολογικό χώρο του Τείχους Δυμαίων (όπου πρόσφατα μάλιστα ολοκληρώθηκαν και οι εργασίες αναστήλωσης) είναι δωρεάν.
 |
Η θέα που απολαμβάνεις πίσω από τον λόφο του Τείχους Δυμαίων δεν περιγράφεται με λόγια. Μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι, απλώνεται ένας αληθινός επί γης παράδεισος, χωρίς καμία υπερβολή στην επιλογή των λέξεων. Σε μια συνολικά έκταση περίπου 136.000 στρεμμάτων απλώνεται ένα ασύλληπτο σύμπλεγμα βιοτόπων, με τη λιμνοθάλασσα του Πρόκοπου και το δάσος της Στροφυλιάς σε «πρώτο πλάνο», συνεχίζοντας νοτιότερα με το έλος της Λάμιας και μέχρι την Ηλεία και τη λιμνοθάλασσα Κοτυχίου.
Ο Πρόκοπος αποτελεί στην ουσία ένα φυσικό ιχθυοτροφείο, όπου διαβιούν, διαχειμάζουν και αναπαράγονται πολλά υδρόβια πτηνά, όμως το μάτι αιχμαλωτίζεται αναπόφευκτα από το απέραντο δάσος της Στροφυλιάς. Είναι το μεγαλύτερο βελανιδόδασος στην Ελλάδα (αν και στα 22.000 στρέμματα της έκτασής του υπάρχουν και άφθονες κουκουναριές και πεύκα), ενταγμένο κι αυτό, όπως και ολόκληρος ο υγρότοπος, στη Σύμβαση Ramsar από το 1971, με σκοπό την προστασία του.
Μπορείς να περιηγηθείς μέσα στο δάσος της Στροφυλιάς είτε με το αυτοκίνητο είτε με τα πόδια: η αίσθηση του να βρίσκεσαι μέσα σε ένα τέτοιο παρθένο (ακόμα) δάσος δεν χωράει σε λέξεις. Περισσότερες πληροφορίες για τη Στροφυλιά μπορείς να πάρεις στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και Κέντρο Πληροφόρησης στο χωριό Λάπας, απέναντι από τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό.
Ολόκληρο το παραλιακό μέτωπο της Στροφυλιάς αποτελείται στην ουσία από μια αχανή (περίπου 15 χλμ.!) αμμουδιά: είναι η περίφημη Καλόγρια, μια από τις ωραιότερες και πιο δημοφιλείς παραλίες στην Πελοπόννησο. Κάποια σημεία της Καλόγριας μάλιστα αποτελούν τόπους ωοτοκίας και της καρέτα-καρέτα.
 |
Λίγο βορειότερα της Καλόγριας υπάρχει άλλη μια παραλία, το Γιαννισκάρι, όπου θα φτάσεις ακολουθώντας ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Κάποιοι λένε πως η κατασκευή ακριβώς του δρόμου μάλλον στέρησε από το Γιαννισκάρι το στοιχείο που το έκανε ιδιαίτερο, την αίσθηση της απομόνωσης, ωστόσο η παραλία του εξακολουθεί να είναι πάντα ιδανική για βουτιές.
Η ενδοχώρα της Αχαγιάς
Αφήνοντας το παραλιακό μέτωπο, σειρά έχει η ενδοχώρα της Δυτικής Αχαΐας. Μια πρώτη στάση πρέπει να κάνεις στο χωριό Αρλα, για να δεις το Αιγυπτιόκαστρο (ή Γυφτόκαστρο), που χρονολογείται από τον 13ο αι., ενώ η επόμενη στάση θα είναι στο χωριό Σπαλιαραίικα, 8 χλμ. από την Κάτω Αχαΐα, καθώς μέσα στο χωριό βρίσκεται ένας μικρός αλλά ιδιαίτερος αρχαιολογικός χώρος: εννέα μυκηναϊκοί τάφοι με εμφανή τα χαρακτηριστικά στοιχεία της ταφικής αρχιτεκτονικής των Μυκηναίων (όπως ο «δρόμος», το επικλινές μονοπάτι που οδηγεί στο εσωτερικό του τάφου) είναι ακλόνητη απόδειξη της ισχυρής μυκηναϊκής παρουσίας στην πεδινή Δυμαία Χώρα.
 |
Παρόμοια ευρήματα θα δεις στο γειτονικό Ελαιοχώρι, καθώς και στον αρχαιολογικό χώρο της Μιτόπολης, όμως το αληθινό αρχαιολογικό θαύμα περιμένει στο νοτιότερο άκρο της Δυτικής Αχαΐας, και τις Πόρτες, όπου θα καταλήξει η διαδρομή. Πριν φτάσεις στις Πόρτες, θα κάνεις μια ακόμα στάση στο γυναικείο μοναστήρι της Αγίας Μαρίνας Μαρίτσης, κοντά στο χωριό Πολύλοφο. Μετόχια της μονής είναι το κοντινό μοναστήρι Φιλοκάλη, ανάμεσα στα χωριά Κρίνος και Πέτρας, και ο ναός του Αγίου Δημητρίου Μπάδα, κοντά στο Πετροχώρι.
Ο δρόμος για τον τελευταίο έχει αρκετές στροφές, ωστόσο η σήμανση που φρόντισε να βάλει ο τοπικός πολιτιστικός σύλλογος είναι εξαιρετική και δεν θα έχεις κανένα πρόβλημα για να τον εντοπίσεις. Ο ναός είναι πραγματικά υπέροχος (του 16ου αι.), αν και οι σκαλωσιές που τοποθετήθηκαν γύρω του, μετά τις ζημιές που προκάλεσαν πρόσφατοι σεισμοί, αφαιρούν αρκετή από τη γοητεία του.
 |
Τέλος, το πιο σημαντικό προσκύνημα στην Αχαγιά δεν είναι άλλο από τον Αγιο Νικόλαο Σπάτων (19ος αι.): στις 10 Μαΐου, ημέρα μετακομιδής του Λειψάνου του Αγίου Νικολάου από τη Λυκία στην Ιταλία, εκατοντάδες πιστοί συρρέουν στο μοναστήρι, πολλοί μάλιστα έρχονται με τα πόδια από την ίδια την Πάτρα!
Καθώς η διαδρομή πλησιάζει στο νοτιότερο άκρο της, ο ορεινός όγκος του Σκόλικα υψώνεται επιβλητικός. Το βουνό είναι πιο γνωστό ως Σαντομέρι, από τον Φράγκο Σαιντ Ομέρ, που το 1311 έχτισε στην κορυφή του περίφημο κάστρο, το Κάστρο των Παλαιολόγων όπως επίσης έγινε γνωστό.
Σήμερα δεν έχει απομείνει τίποτα από την ιστορική οχύρωση, ωστόσο το Σαντομέρι εξακολουθεί να είναι δημοφιλές, τώρα πια χάρη στην πίστα για αλεξίπτωτο πλαγιάς που υπάρχει εδώ. Παράλληλα, λειτουργούν και πίστες αναρρίχησης, πάνω από το ομώνυμο χωριό.
Ιδανικός επίλογος για την περιήγηση στη Δυτική Αχαΐα, ο αρχαιολογικός χώρος στις Πόρτες προσφέρει ένα απρόσμενο θέαμα: στην τοποθεσία Κεφαλόβρυσο έχουν εξερευνηθεί μέχρι σήμερα όχι ένας ούτε δύο, μα 45 συνολικά θολωτοί μυκηναϊκοί τάφοι! Το προσωπικό στον αρχαιολογικό χώρο είναι ευγενέστατο, κι αν δεν φοβάσαι μάλιστα τις νυχτερίδες, θα σου δείξουν κάποιους τάφους και… εκ των έσω!
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
