Τα στηθαία κατασκευάστηκαν για να σώζουν ζωές και να μην επιτρέπουν την είσοδο των οχημάτων που κινούνται ανεξέλεγκτα στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας ή σε γκρεμούς και επικίνδυνα χαντάκια και ξεκίνησαν να τοποθετούνται στο εθνικό οδικό δίκτυο της χώρας μας στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ενώ μετά από 28 χρόνια δηλαδή το 1988 εκδόθηκε ισχύουσα προδιαγραφή, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 189Β/6.4.88.
Έκτοτε έχουν περάσει δεκαετίες και παρά το γεγονός πως η τεχνολογία και η βιομηχανική παραγωγή έχουν κάνει θαύματα στην Ελλάδα του 2018 εξακολουθούμε να θρηνούμε θύματα εξαιτίας της ύπαρξης αλλά και παράνομης τοποθέτησης μη Πιστοποιημένων στηθαίων σχεδόν σε όλο το οδικό δίκτυο της χώρας. Τόσο σε αστικό όσο και σε εθνικό περιβάλλον όπου οι ταχύτητες κίνησης είναι πολύ υψηλές.
Να επισημάνουμε πως τα πιστοποιημένα στηθαία, έχουν κατασκευαστεί από υλικό σύμφωνα με την Προδιαγραφή ΕΝ 1317, η οποία καθορίζει τις κατηγορίες επίδοσής τους, δηλαδή τη μορφή και τον τρόπο τοποθέτησής τους ώστε να διαθέτουν την απαιτούμενη ικανότητα συγκράτησης του οχήματος που προσκρούει σε αυτά. Με απλά λόγια, τα πιστοποιημένα στηθαία εγγυώνται ότι (στην εκάστοτε κατηγορία οδού) τα οχήματα που θα παρεκτραπούν από την πορεία τους έχουν σημαντικά αυξημένες πιθανότητες να παραμείνουν εντός της οδού -αυξάνοντας την πιθανότητα επιβίωσης του οδηγού- και ταυτόχρονα να μην προκαλέσουν παράπλευρες ζημιές και απώλειες.
Μάλιστα παρά το γεγονός πως στην Ελλάδα υπάρχουν και τέσσερις μονάδες παραγωγής Πιστοποιημένων στηθαίων κάποιες «περίεργες» διατάξεις και εγκύκλιοι προσπαθούν να διατηρήσουν στη «ζωή» τα μη Πιστοποιημένα στηθαία αδιαφορώντας για τις ανθρώπινες ζωές που είναι πολύ πιθανό να χαθούν ενώ παράλληλα δημιουργούν πέραν την παρανομίας και συνθήκες ασφυξίας στις εγχώριες μονάδες παραγωγής.
Βέβαια στα παραπάνω θα πρέπει να επισημάνουμε πως από το 2012 απαγορεύεται η τοποθέτηση μη Πιστοποιημένων στηθαίων στο εθνικό και αστικό οδικό δίκτυο αλλά όπως αποδεικνύεται οι Περιφέρειες αλλά και οι Δήμοι αρκούνται στην αντικατάσταση των παλιών στηθαίων με νέα ή μεταχειρισμένα τα οποία δεν είναι Πιστοποιημένα εξαιτίας του χαμηλότερου κόστους αλλά και της μικρότερης γραφειοκρατικής δουλειάς που πρέπει να κάνουν.
Βέβαια σε αυτή την περίπτωση είναι ξεκάθαρο πως κάποιοι αδιαφορούν για το υπέρογκο κόστος που προκαλούν στην οικονομία και την κοινωνία καθώς σχεδόν καθημερινά ακούμε στα δελτία ειδήσεων για θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα τα οποία θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί αν είχαν τοποθετηθεί Πιστοποιημένα στηθαία με συστήματα απορρόφησης της ενέργειας πρόσκρουσης.
Πρόσφατο παράδειγμα της καταστροφής που προκαλούν τα μη Πιστοποιημένα στηθαία αποτελεί το τραγικό τροχαίο δυστύχημα με δύο νεκρούς σημειώθηκε στις αρχές Μαΐου στη λεωφόρο Κηφισού στο ρεύμα προς Πειραιά όπου ένας 64χρονος οδηγός νταλίκας που βρισκόταν υπό την επήρεια αλκοόλ έχασε τον έλεγχο του βαρέως οχήματος, έσπασε το στηθαίο και βρέθηκε από το ρεύμα Αθηνών – Λαμίας, όπου κινείτο, στο αντίθετο (Αθηνών-Πειραιώς) παρασύροντας δύο ΙΧ αυτοκίνητα και στέλνοντας στο θάνατο τους δύο οδηγούς και στην εντατική του Αττικού Νοσοκομείου μία γυναίκα συνοδηγό.
Αν στο συγκεκριμένο σημείο είχαν τοποθετηθεί Πιστοποιημένα στηθαία η νταλίκα δεν θα είχε περάσει στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας και βέβαια κανείς δεν θα θρηνούσε θύματα!
Αλλά όπως προαναφέραμε τα στηθαία μάλλον βρίσκονται πολύ χαμηλά στην ατζέντα της κυβερνητικής πολιτικής με αποτέλεσμα να εξακολουθούμε να θρηνούμε θύματα από τροχαία δυστυχήματα.
Συστήματα αναχαίτισης οχημάτων
Τα συστήματα αναχαίτισης οχημάτων αποτελούνται από τα στηθαία ασφάλειας και τα συστήματα απορρόφησης ενέργειας πρόσκρουσης.
Είναι γνωστό ότι είναι απαραίτητα για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας μια και με τη χρήση τους επιδιώκεται:
- προστασία τρίτων, δηλαδή ατόμων που δεν συμμετέχουν άμεσα σε τροχαία ατυχήματα, των περιοχών εκατέρωθεν της οδού που χρήζουν προστασίας του αντίθετου ρεύματος κυκλοφορίας σε οδούς με διαχωρισμένα οδοστρώματα,
- προστασία των επιβαινόντων από τις συνέπειες λόγω της εκτροπής του οχήματος από το οδόστρωμα, π.χ. λόγω πτώσης πρόσκρουσης σε εμπόδιο παραπλεύρως της οδού.
- συγκράτηση των οχημάτων που παρεκκλίνουν από την πορεία τους και ομαλή επαναφορά τους στο οδόστρωμα, ώστε να περιορίζονται κατά το δυνατόν οι συνέπειες των τροχαίων ατυχημάτων,
- εξασφάλιση στους επιβαίνοντες ανεκτής καταπόνησης κατά την πρόσκρουση, λόγω της απότομης επιβράδυνσης του οχήματος,
- περιορισμός των υλικών ζημιών που προκαλούνται κατά την πρόσκρουση τόσο για το όχημα όσο και για το σύστημα αναχαίτισης,
- να μη θραύονται να μην αποσπώνται βασικά στοιχεία του συστήματος αναχαίτισης ούτε να εισέρχονται τμήματά του στο όχημα.
Επιλογή στηθαίων με προδιαγραφές 1980!
Τα στηθαία ασφαλείας εμφανίσθηκαν στην χώρα μας κατά την ανάπτυξη του οδικού δικτύου. Αρχικά ήταν λίθινα και αργότερα χαλύβδινα και από σκυρόδεμα.
Οι πρώτες οδηγίες για την μελέτη και την εγκατάσταση στηθαίων ασφαλείας στην χώρα μας εκπονήθηκαν το 1960 και πολύ αργότερα το 1988 εκδόθηκε ισχύουσα προδιαγραφή, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 189Β/6.4.88. Όμως τόσο κατά την διαδικασία προμήθειας όσο και κατά την εγκατάσταση των στηθαίων ασφαλείας στο οδικό δίκτυο και στις γέφυρες της χώρας μας, διαπιστώθηκε ανάγκη συμπλήρωσης ή/και διασαφήνισης των ισχυουσών προδιαγραφών με άλλες οδηγίες.
Ιδιαίτερα μετά την έναρξη της κατασκευής των αυτοκινητοδρόμων στην χώρα μας από το 1990, προέκυψε ανάγκη εκπόνησης νέων προδιαγραφών για στηθαία ασφαλείας με μεγαλύτερη ικανότητα συγκράτησης. Παράλληλα από το 1990 άρχισε με μέριμνα της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Προτύπων εκπόνηση των ευρωπαϊκών προτύπων μεταξύ άλλων και του εξοπλισμού των οδών στα πλαίσια της Κοινής Ευρωπαϊκής Αγοράς σύμφωνα με την Κοινοτική Οδηγία 106/1989.
Ωστόσο στη χώρα μας μπορεί κανείς να δει κολόνες της ΔΕΗ τοποθετημένες μπροστά από μη πιστοποιημένα στηθαία ασφαλείας, διαφημιστικές πινακίδες τα οποία κοστίζουν κάθε χρόνο δεκάδες ή εκατοντάδες ζωές, καθώς η χρήση ενός ακατάλληλου στηθαίου ασφαλείας ή η λανθασμένη τοποθέτησή του μπορεί να αποβεί μοιραία σε περίπτωση τροχαίου.
Οπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, δέκα χρόνια μετά την προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στις ευρωπαϊκές προδιαγραφές ασφαλείας, οι κρατικές υπηρεσίες εξακολουθούν να βασίζονται σε προδιαγραφές του ’80!
Άλλωστε σε άλλο θανατηφόρο τροχαίο στο οποίο λεωφορείο έπεσε από μία γέφυρα στο κενό χάνοντας τη ζωή τους αρκετοί συνάνθρωποί μας εξαιτίας τη τοποθέτησης μη Πιστοποιημένων στηθαίων τα οποία σε καμία περίπτωση δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν το βάρος αλλά και τη δύναμη με την οποία προσέκρουσε πάνω τους το λεωφορείο.
Βέβαια η αντικατάστασή τους έγινε και πάλι με μη Πιστοποιημένα στηθαία τα οποία σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να συγκρατήσουν το βάρος εντός φορτηγού ή ενός λεωφορείου και είναι πολύ πιθανό να θρηνήσουμε και πάλι θύματα στο συγκεκριμένο σημείο σε περίπτωση τροχαίου ατυχήματος.
Όμως πέραν της επιλογής των ακατάλληλων στηθαίων η τοποθέτησή τους γίνεται με επικίνδυνο τρόπο και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις στις οποίες οι κολώνες της ΔΕΗ βρίσκονται εμπρός από τα μη Πιστοποιημένα στηθαία.
Η κακή τοποθέτηση ενός στηθαίου μπορεί να είναι εξίσου επικίνδυνη με την απουσία του επισημαίνουν οι ειδικοί.
Η ικανότητα συγκράτησης των Πιστοποιημένων στηθαίων που καλύπτουν το πρότυπο ΕΝ1317 εξαρτάται από τρεις παράγοντες:
Την επικινδυνότητα του σημείου
Την ταχύτητα που κινούνται τα οχήματα
Την συχνότητας της κυκλοφορίας και ειδικά των φορτηγών.
Η χρήση Πιστοποιημένων στηθαίων έχει αποδεδειγμένα μειώσει 20% τα θανατηφόρα τροχαία δυστυχήματα ενώ περιορίζει σε ποσοστό υψηλότερο του 40% τα σοβαρά ατυχήματα.
