Το ανατολικό τμήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης βιώνει με την πανδημία του κορονοϊού ένα μεγάλο παράδοξο: παρουσιάζει αρκετά μικρότερο αριθμό επιβεβαιωμένων κρουσμάτων και νεκρών σε σχέση με τις χώρες της Δύσης, ωστόσο βιώνει με ακόμη μεγαλύτερη ένταση τις οικονομικές επιπτώσεις της συγκεκριμένης κρίσης.
Για το επιδημιολογικό σκέλος του παραδόξου έχουν προταθεί διάφορες ερμηνείες. Μία από αυτές, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science, πιθανολογεί συσχέτιση με τον βαθμό διάδοσης του εμβολίου κατά της φυματίωσης, γνωστού ως BCG (Βάκιλλος Calmette–Guérin).
Φαίνεται ότι το ηλικίας 100 ετών εμβόλιο προσφέρει κάποιου είδους οχύρωση απέναντι και στον ιό Sars-Cov-2, γεγονός που μπορεί να εξηγεί την μικρότερη εξάπλωση της πανδημίας όπου αυτό είναι υποχρεωτικό, σε σύγκριση ακόμη και με γειτονικές χώρες (πρβ. Ισπανία – Πορτογαλία).
Στο πρώην ανατολικό μπλοκ, η διενέργεια του BCG ήταν καθιερωμένη, γεγονός που ίσως εξηγεί γιατί ακόμη και εντός της ίδιας χώρας τα ανατολικά κρατίδια της Γερμανίας λ.χ. έχουν τρεις φορές λιγότερα κρούσματα από τα δυτικά.
Υπάρχουν βέβαια και περισσότερο πεζές ερμηνείες σε ό,τι αφορά την ανατολική Ευρώπη, όπως η μικρότερη κίνηση των αεροδρομίων της ή η μεγαλύτερη διάδοση της χρήσης μάσκας – και πάντως η αισιοδοξία θα πρέπει να είναι συγκρατημένη, καθώς οι αποκλίσεις ενδέχεται απλώς να οφείλονται σε χρονική διαφορά φάσης.
Η περιορισμένη διενέργεια διαγνωστικών τεστ και η γενικότερη αδυναμία των συστημάτων υγείας (με μεγάλο μέρος του υγιειονομικού προσωπικού να έχει μεταναστεύσει σε χώρες όπως η Γερμανία και η Αυστρία) επιβάλλει περίσκεψη για το πώς θα διαμορφωθεί το άμεσο μέλλον.
Σε κάθε περίπτωση, το οικονομικό πλήγμα για τα ανατολικά κράτη-μέλη της Ε.Ε. είναι ήδη ιδιαιτέρως αισθητό, γεγονός που προορίζεται να έχει επιπτώσεις και στο πολιτικό επίπεδο, όπως επισημαίνεται σε άρθρο της Frankfurter Allgemeine Zeitung.
Το κλείσιμο συνόρων και οι περιορισμοί στην κυκλοφορία και την παραγωγή που επιβλήθηκαν στην δυτική Ευρώπη έχουν αφήσει μετέωρους τους εξ ανατολών μετακινούμενους εργαζόμενους, πολλοί από τους οποίους επαναπατρίστηκαν σε κατάσταση ένδειας.
Χαρακτηριστική είναι η έκκληση της Βουλγαρίας προς τους εκτός συνόρων πολίτες της να μην επιστρέψουν και να υποστούν το lockdown στις χώρες όπου ήδη βρίσκονται.
Ένα δεύτερο πλήγμα έχει να κάνει με την αυτοκινητοβιομηχανία. Η Ρουμανία, η Σλοβακία, η Βουλγαρία, η Κροατία και (εκτός Ε.Ε.) η Σερβία, η Μολδαβία και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη διαθέτουν βιομηχανικές μονάδες κατασκευής εξαρτημάτων αυτοκινήτων οι οποίες είναι ενσωματωμένες στις αλυσίδες παραγωγής της Δύσης, οι οποίες τώρα αδρανούν ή έχουν επιβραδύνει τη λειτουργία τους.
Ορισμένες από τις κυβερνήσεις της ανατολικής Ευρώπης έχουν ήδη προβεί σε κινήσεις στήριξης των οικονομιών τους. Η Πολωνία εξήγγειλε δέσμη μέτρων ύψους 212 δισ. ζλότι (47 δισ. ευρώ), η Λιθουανία υιοθέτησε μέτρα ύψους 5 δισ. ευρώ και η κυβέρνηση Πλένκοβιτς στην Κροατία παρουσίασε ένα πακέτο 30 δισ. κούνα (4 δισ. ευρώ).
Όπως όμως υπενθυμίζει το Eurointelligence, δεν έχουν όλες οι κυβερνήσεις τη δυνατότητα να αποζημιώσουν τους εργαζόμενους των πληγεισών επιχειρήσεων, αναλαμβάνοντας το μεγαλύτερο μέρος των αποδοχών τους, όπως συμβαίνει στη Γαλλία ή τη Γερμανία. Οι κεντρικές τράπεζες των νομισματικά ανεξάρτητων χωρών επενέβησαν με τη διοχέτευση ρευστότητας και την υποτίμηση του νομίσματος, ωστόσο ελλείπουν τα δημοσιονομικά μέσα για μία “ένεση” λ.χ. της τάξης του 10% του ΑΕΠ.
Σε κάθε περίπτωση, το πολιτικό κλίμα αναμένεται να επιβαρυνθεί, όπως και η καχυποψία προς τους λοιπούς εταίρους. Το δε συνταγματικό πραξικόπημα του Βίκτορ Όρμπαν στην Ουγγαρία προειδοποιεί για τους κινδύνους μιας ευρύτερης στροφής στον αυταρχισμό.
