Με τρεις ταχύτητες θα τρέχει η νόμιμη αποζημίωση των επιπλέον ωρών εργασίας σε μερική και πλήρη απασχόληση, μετά την ψήφιση των προωθούμενων διατάξεων του αναπτυξιακού πολυνομοσχεδίου.
Στη μερική απασχόληση θεσμοθετείται πλέον προσαύξηση 12% για κάθε επιπλέον ώρα εργασίας πέρα από τη συμφωνηθείσα, ενώ για όσους ξεπερνούν ημερησίως ή εβδομαδιαίως τα όρια της πλήρους απασχόλησης ισχύει ήδη προσαύξηση 20% για υπερεργασία και 40% για υπερωρία. Στο νέο καθεστώς, η πρόσθετη εργασία στη μερική απασχόληση δεν θα μπορεί πλέον αθροιστικά με τη συμφωνηθείσα να υπερβαίνει το ημερήσιο ωράριο, δηλαδή τις 9 ώρες για 5νθήμερη εργασία και τις 8 ώρες για 6ήμερη εργασία.
Αναλυτικά, το νόμιμο ανώτατο ημερήσιο ωράριο εργασίας ενός μισθωτού που απασχολείται με καθεστώς 5νθήμερης πλήρους εβδομαδιαίας εργασίας αντιστοιχεί σε 9 ώρες. Αντίθετα, για όσους απασχολούνται με καθεστώς 6ήμερης πλήρους εβδομαδιαίας εργασίας, το νόμιμο ανώτατο ημερήσιο ωράριο είναι 8 ώρες.
Οι προσαυξήσεις των αμοιβών για την επιπλέον εργασία διαμορφώνονται έτσι σε τρία επίπεδα:
1. Υπερεργασία: Σε επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως 40 ώρες την εβδομάδα, ο εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται 5 επιπλέον ώρες την εβδομάδα χωρίς αυτό να λογίζεται υπερωρία.
Οι ώρες αυτές υπερεργασίας (41η, 42η, 43η, 44η, 45η ώρα) αμείβονται με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 20% και δεν συνυπολογίζονται στα επιτρεπόμενα όρια υπερωριακής απασχόλησης. Για όσους μισθωτούς δουλεύουν 6ήμερο η υπερεργασία ανέρχεται σε 8 ώρες την εβδομάδα (από 41η έως 48η ώρα).
Προσοχή, για να προκύψει υπερεργασία και ο μισθωτός να δικαιούται το επιπλέον 20% στο ωρομίσθιό του, κριτήριο αποτελεί όχι η ημερήσια, αλλά η εβδομαδιαία απασχόληση, και μάλιστα εκείνη που πραγματοποιείται κατά τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας (δεν υπολογίζονται Κυριακές και αργίες).
Επομένως, αν ο μισθωτός δεν υπερβεί κατά τις εργάσιμες ημέρες της εβδομάδας το συμβατικό εβδομαδιαίο όριο των 40 ωρών, δεν δικαιούται την πρόσθετη αμοιβή (ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 20%), διότι δεν έχει πραγματοποιήσει υπερεργασία. Δηλαδή, αν το σύνολο των ωρών δεν υπερβαίνει τις 40 ώρες εβδομαδιαίως δεν υπάρχει υπερεργασία. Για να υπάρχει υπερεργασία, απαιτείται υπέρβαση των 40 ωρών εβδομαδιαίως και μέχρι 45 ωρών επί 5νθημέρου (5 ώρες υπερεργασία) και μέχρι 48 ωρών επί εξαημέρου (8 ώρες υπερεργασία).
2. Υπερωρία: Σε επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως 40 ώρες την εβδομάδα, ως υπερωριακή εργασία θεωρείται η απασχόληση πέραν των 9 ωρών ημερησίως, προκειμένου για εργαζόμενους με το σύστημα της 5νθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας. Αντίθετα για τους εργαζόμενους με το σύστημα της 6ήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, ως υπερωριακή εργασία θεωρείται η απασχόληση πέραν των 8 ωρών ημερησίως.
Η υπερωρία αμείβεται με το ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 40% (αμοιβή μέχρι τη συμπλήρωση 120 ωρών ετησίως, τηρουμένων των διατάξεων για τη νομιμοποίηση της υπερωριακής απασχόλησης). Προσοχή, στην περίπτωση της υπερωριακής εργασίας, λαμβάνεται υπόψη όχι η εβδομαδιαία, αλλά η ημερήσια εργασία.
Αυτό σημαίνει πως, αν ένας μισθωτός 6ήμερης εβδομαδιαίας εργασίας υπερβεί τις 8 ώρες την ημέρα, δικαιούται προσαύξηση στο ωρομίσθιο του 40% για την 9η και κάθε επόμενη ώρα, ανεξάρτητα αν θα υπερβεί σε επίπεδο εβδομάδας τις 40 ώρες εργασίας αθροιστικά.
Δηλαδή υφίσταται υπερωριακή εργασία όταν ο μισθωτός απασχοληθεί πέραν των οκτώ ωρών ημερησίως (για εξαήμερη εργασία) ή πέραν των εννέα ωρών ημερησίως (για πενθήμερη εργασία), έστω και αν με την υπεραπασχόληση αυτή δεν πραγματοποιείται υπέρβαση του οριζόμενου από το νόμο ανωτάτου ορίου εβδομαδιαίας εργασίας (40 ώρες).
Αντίστοιχα, η πέραν των 45 ωρών την εβδομάδα απασχόληση του μισθωτού στις επιχειρήσεις 5νθήμερης απασχόλησης θεωρείται υπερωριακή απασχόληση, όπως το ίδιο συμβαίνει και για τους εργαζομένους που δουλεύουν 6ήμερο και ξεπερνούν τις 48 ώρες την εβδομάδα. Δηλαδή για να υπάρχει υπερωρία, απαιτείται η υπέρβαση των 9 επί πενθημέρου ή των 8 επί εξαημέρου ωρών την ημέρα, ανεξαρτήτως εβδομαδιαίου ωραρίου.
3. Πρόσθετη εργασία στη μερική απασχόληση: Η επιπλέον εργασία στη μερική απασχόληση, εφόσον δεν ξεπερνούσε κατά περίπτωση λόγω εβδομαδιαίου ή ημερήσιου ωραρίου τα ανωτέρω όρια της υπερεργασίας ή της υπερωρίας δεν αμείβοταν με προσαύξηση. Πλέον προβλέπεται προσαύξηση 12% επί της συμφωνηθείσας αμοιβής για κάθε επιπλέον ώρα εργασίας που θα παράσχει ο μισθωτός απασχολούμενος στη μερική απασχόληση. Με τη νέα διάταξη τίθεται πρόσθετη ρήτρα που ορίζει πως η πρόσθετη εργασία μπορεί να πραγματοποιηθεί κατ’ ανώτατο όριο μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους ημερήσιου ωραρίου του συγκρίσιμου εργαζομένου (μέχρι 9 ώρες την ημέρα για 5νθήμερο και μέχρι 8 ώρες την ημέρα για 6ήμερο).
Για παράδειγμα:
Έστω ένας εργαζόμενος ο οποίος απασχολείται με το καθεστώς μερικής απασχόλησης από Δευτέρα έως Παρασκευή (5νθήμερος) επί 4ωρο ημερησίως (σύνολο 20 ώρες). Αν παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία 3 ωρών μια ημέρα την εβδομάδα, πως αμείβονται οι ώρες της πρόσθετης αυτής εργασίας;
Κάθε ώρα επιπλέον του συμφωνημένου 4ώρου θα πρέπει να αμειφθεί με προσαύξηση ωρομισθίου 12%. Συνεπώς, ο εργαζόμενος δικαιούται επιπλέον αμοιβή 12% επί του ωρομισθίου του για τις τρεις επιπλέον ώρες. Ταυτόχρονα δεν προκύπτει υπέρβαση 40 ωρών εβδομαδιαίας εργασίας. Ως εκ τούτου δεν τίθεται θέμα υπερεργασίας (προσαύξηση 20%). Επίσης, δεν παραβιάζεται το όριο των 9 ωρών ημερησίως και, άρα, δεν συντρέχει θέμα υπερωρίας (προσαύξηση 40%).
Έστω ένας εργαζόμενος ο οποίος απασχολείται με το καθεστώς μερικής απασχόλησης από Δευτέρα έως Παρασκευή (5ήμερος) επί 6ωρο ημερησίως (σύνολο 30 ώρες). Αν παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία 3 ωρών μια ημέρα την εβδομάδα, πώς αμείβονται οι ώρες της πρόσθετης αυτής εργασίας;
- Κάθε ώρα επιπλέον του συμφωνημένου 6ώρου θα πρέπει να αμειφθεί με προσαύξηση ωρομισθίου 12%. Συνεπώς, ο εργαζόμενος δικαιούται επιπλέον αμοιβή 12% επί του ωρομισθίου του για τις τρεις επιπλέον ώρες. Ταυτόχρονα, δεν προκύπτει υπέρβαση 40 ωρών εβδομαδιαίας εργασίας (33 ώρες), συνεπώς δεν τίθεται θέμα υπερεργασίας (προσαύξηση 20%). Επίσης, δεν παραβιάζεται το όριο των 9 ωρών ημερησίως, συνεπώς δεν συντρέχει θέμα υπερωρίας (προσαύξηση 40%).
- Έστω ένας εργαζόμενος ο οποίος απασχολείται με το καθεστώς μερικής απασχόλησης από Δευτέρα έως Παρασκευή (5ήμερος) επί 6ωρο ημερησίως (σύνολο 30 ώρες). Αν παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία 3 ωρών δυο ημέρες την εβδομάδα, πώς αμείβονται οι ώρες της πρόσθετης αυτής εργασίας;
- Κάθε ώρα επιπλέον του συμφωνημένου 6ώρου θα πρέπει πλέον να αμειφθεί με προσαύξηση ωρομισθίου 12%. Συνεπώς, ο εργαζόμενος δικαιούται επιπλέον αμοιβή 12% επί του ωρομισθίου του για τις 3 επιπλέον ώρες ανά ημέρα. Ταυτόχρονα, δεν προκύπτει υπέρβαση 40 ωρών εβδομαδιαίας εργασίας (36 ώρες), συνεπώς δεν τίθεται θέμα υπερεργασίας (προσαύξηση 20%). Επίσης δεν παραβιάζεται το όριο των 9 ωρών ημερησίως συνεπώς δεν συντρέχει θέμα υπερωρίας (προσαύξηση 40%).
Έστω ένας εργαζόμενος ο οποίος απασχολείται με το καθεστώς μερικής απασχόλησης από Δευτέρα έως Παρασκευή (5νθήμερος) επί 6ωρο ημερησίως (σύνολο 30 ώρες). Αν παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία 3 ωρών τέσσερις ημέρες την εβδομάδα, πώς αμείβονται οι ώρες της πρόσθετης αυτής εργασίας;
- Κάθε ώρα επιπλέον του συμφωνημένου 6ώρου θα πρέπει πλέον να αμοιφθεί με προσαύξηση ωρομισθίου 12%. Συνεπώς ο εργαζόμενος δικαιούται επιπλέον αμοιβή 12% επί του ωρομισθίου του για τις 3 επιπλέον ώρες ανά ημέρα. Ταυτόχρονα, προκύπτει υπέρβαση των 40 ωρών εβδομαδιαίας εργασίας (42 ώρες), συνεπώς τίθεται θέμα υπερεργασίας και οι δυο επιπλέον ώρες πρέπει να αμοιφθούν με προσαύξηση 20%. Ωστόσο δεν παραβιάζεται το όριο των 9 ωρών ημερησίως, συνεπώς δεν συντρέχει θέμα υπερωρίας (προσαύξηση 40%).
Σύμφωνα με τη νέα διάταξη, ο εν λόγω εργαζόμενος (6ωρο, 5νθήμερο) δεν μπορεί να δηλωθεί για επιπλέον εργασία άνω των 3 ωρών ανά ημέρα, καθώς υπερβαίνει το πλήρες ημερήσιο ωράριο του συγκρίσιμου εργαζομένου (μέχρι 9 ώρες την ημέρα για 5ήμερο).
Τι ισχύει για την εκ περιτροπής και τη διαλείπουσα απασχόληση
Εκ περιτροπής απασχόληση θεωρείται η απασχόληση κατά λιγότερες ημέρες την εβδομάδα ή κατά λιγότερες εβδομάδες τον μήνα ή κατά λιγότερους μήνες το έτος, αλλά πάντα με πλήρες ημερήσιο ωράριο εργασίας. Δηλαδή, η εκ περιτροπής εργασία αποτελεί ειδικότερη μορφή μερικής απασχόλησης, κατά την οποία ο μισθωτός απασχολείται 1 ή 2 ή 3 ή 4 ημέρες την εβδομάδα ή λιγότερες εβδομάδες τον μήνα ή λιγότερους μήνες το έτος, αλλά πάντα κατά πλήρες ημερήσιο ωράριο εργασίας. Σε ό,τι αφορά το σύστημα της εκ περιτροπής απασχόλησης, το νόμιμο (ανώτατο) ημερήσιο ωράριο εργασίας αντιστοιχεί σε 8 ώρες. Αυτό σημαίνει πως στην εκ περιτροπής απασχόληση κάθε επιπλέον ώρα εργασίας πάνω από το 8ωρο ημερησίως θεωρείται και πρέπει να αποζημιώνεται ως υπερωρία (προσαύξηση 40%).
Για παράδειγμα, έστω ένας εργαζόμενος ο οποίος απασχολείται με καθεστώς εκ περιτροπής απασχόλησης τις ημέρες Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή επί 8ωρο ημερησίως (σύνολο 24 ώρες). Αν παραστεί, για παράδειγμα, την ημέρα Πέμπτη μιας συγκεκριμένης εβδομάδας ανάγκη για πρόσθετη εργασία 1 ώρας, πώς αμείβεται η ώρα της πρόσθετης αυτής εργασίας; Η 9η ώρα απασχόλησης του εργαζομένου θεωρείται υπερωρία, για την οποία οφείλεται πρόσθετη αμοιβή 40% (λαμβάνονται, φυσικά, υπόψη και τα ανώτατα όρια υπερωριακής απασχόλησης των εργαζόμενων σε βιομηχανικές, βιοτεχνικές επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες).
Διαλείπουσα απασχόληση είναι αυτή κατά την οποία ένας εργαζόμενος απασχολείται και λιγότερες από 5 ή 6 ημέρες την εβδομάδα και με μειωμένο ωράριο. Αν, για παράδειγμα, ένας εργαζόμενος απασχολείται τις ημέρες Τρίτη και Τετάρτη εβδομαδιαίως επί 5ωρο ημερησίως (διαλείπουσα απασχόληση) και πρέπει να δουλέψει μια Τρίτη 2 επιπλέον ώρες θα πρέπει να αμοιφθεί ως εξής: Δεν τίθεται θέμα υπερεργασίας, διότι δεν υπάρχει υπέρβαση 40 ωρών εβδομαδιαίως, ούτε και υπερωρίας. Η πρόσθετη εργασία των 2 ωρών, δηλαδή η 6η και 7η ώρα, αμείβονται με το ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 12%.
