Η Αμβρακία, χτισμένη στη θέση της σύγχρονης Άρτας στο τέλος του 7ου αι. π.Χ., υπήρξε σημαντική αποικία των Κορινθίων και αργότερα πρωτεύουσα του Ηπειρωτικού κράτους του βασιλέως Πύρρου. Έχοντας πρόσβαση τόσο σε πλούσια αγροτική γη, νερά και βοσκοτόπους, όσο και στους χερσαίους και υδάτινους δρόμους του εμπορίου, αλλά και χτισμένη σε τοποθεσία φυσικά οχυρή, προστατευμένη από τη συχνά ορμητική ροή του ποταμού Αράχθου, που την περιέβαλλε, εξελίχθηκε κατά την αρχαιότητα στη σημαντικότερη ίσως πόλη-κράτος της βορειοδυτικής Ελλάδας μετά την Κέρκυρα.
Η αρχαία πόλη, προστατευμένη εκτός της ίδιας της θέσης της και από ισχυρά τείχη, διέθετε οργανωμένο πολεοδομικό σύστημα με οικίες και δημόσια κτίρια, αλλά και δύο νεκροπόλεις εκτός των τειχών της, οργανωμένες ήδη από τους αρχαϊκούς χρόνους και σε χρήση σε όλη τη διάρκεια της ιστορικής της διαδρομής, μέχρι και τον 2ο αι. μ.Χ.
Η Δυτική Νεκρόπολη, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει δημοσιοποιήσει η Εφορεία Αρχαιοτήτων, εκτείνεται κατά μήκος της αρχαίας λεωφόρου. Και στις δύο πλευρές της λεωφόρου αποκαλύφθηκαν ταφικοί περίβολοι, που περιέκλειαν τάφους αλλά και ταφικές θήκες με πλούσια κτερίσματα.
Ο σημαντικότερος από τους περιβόλους, το λεγόμενο Πολυάνδριο, δημόσιο ταφικό μνημείο που ανεγέρθη προς τιμήν νεκρών πολεμιστών, φέρει επιγραφή με την παλαιότερη, κατά μία εκδοχή, αναφορά του ονόματος της πόλης, «Ανπρακία».
Στους υπόλοιπους περιβόλους βρέθηκαν τάφοι κεραμοσκεπείς, κιβωτιόσχημοι, απλοί και κτιστοί, ταφικές θήκες, με ποικίλα και κατά περίπτωση πλούσια κτερίσματα, ενώ έξω από αυτούς βρέθηκαν αρκετές επιτάφιες στήλες, που χρονολογούνται από την Αρχαϊκή έως και την Ελληνιστική περίοδο και κατασκευάζονταν στα ειδικευμένα εργαστήρια λιθοξοΐας που διέθετε η πόλη.
Στον ίδιο χώρο σώζονται εγκαταστάσεις ενός ελαιοτριβείου των ελληνιστικών/ύστερων ελληνιστικών χρόνων, με τη λεκάνη σύνθλιψης του καρπού, τη δεξαμενή αποθήκευσης του λαδιού και άλλους αποθηκευτικούς χώρους.
Η Νεκρόπολη βρίσκεται στον αστικό ιστό της Άρτας, στην περιοχή του Τριγώνου και ήδη αποτελεί πόλο έλξης για τους επισκέπτες.
Ο Δήμος Αρταίων σε συνεργασία με την Εφορεία, επιχειρεί μέσα από διάφορες δράσεις την περαιτέρω ανάδειξή της.
«Για να το πετύχουμε αυτό πρέπει κυρίως να εντάξουμε την περιοχή ως τόπο προορισμού στα τουριστικά φυλλάδια του Δήμου μας και να την προβάλλουμε στις τουριστικές εκθέσεις που πηγαίνουμε ως Δήμος, αλλά και να καλέσουμε σχολεία να την επισκεφθούν.
Παράλληλα, η Δυτική Νεκρόπολη αποτελεί ένα από τα σημεία της Πολιτιστικής Διαδρομής που σχεδιάζουμε σε συνεργασία με το Σωματείο «Διάζωμα». Η Διαδρομή αυτή θα ξεκινά από το Ιστορικό Γιοφύρι της Άρτας και ο επισκέπτης θα πηγαίνει, είτε με τα πόδια, είτε με ποδήλατο, είτε χρησιμοποιώντας τα περιφερειακά πάρκινγκ, κατά σειρά στο Αρχαιολογικό Μουσείο, στη Δυτική Νεκρόπολη, στο Πολυάνδριο, στην Παρηγορήτισσα, στον Άγιο Βασίλειο, στην Αγία Θεοδώρα και στο Κάστρο της Άρτας», αναφέρει ο Δήμαρχος Χρήστος Τσιρογιάννης, σε δηλώσεις του στο Epiruspost.
Η Νεκρόπολη αποτελεί έναν ακόμη σταθμό στην αρχαιολογική διαδρομή της Ηπείρου. Έναν μοναδικό σταθμό που παρουσιάζει μοναδικές πτυχές της ιστορίας του τόπου.
Όλα ξεκίνησαν το 2010 και χάρη στην πολύ σπουδαία δουλειά της Εφορείας Αρχαιοτήτων και της προϊσταμένης της υπηρεσίας Βαρβάρας Παπαδοπούλου, η Ήπειρος έχει τον δικό της Κεραμεικό.Γιατί η Νεκρόπολη της Άρτας μόνο με τον Κεραμεικό μπορεί να συγκριθεί, όπως άλλωστε αναφέρουν οι ειδήμονες.
