Με την παράδοση του πρώτου τμήματος του Αυτοκινητόδρομου Ε65 από την Ξυνιάδα μέχρι τα Τρίκαλα, ολοκληρώθηκε η κατασκευή και λειτουργία της πρώτης γενιάς αυτοκινητόδρομων της χώρας.
Η διαδικασία ήταν επίπονη, πολυετής, δύσκολη και πολλές φορές έφτασε σε αδιέξοδα. Για να βρούμε την ιστορία αυτών των δρόμων, πρέπει να γυρίσουμε στο μακρινό 2001, όταν ο τότε Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Κώστας Λαλιώτης προκήρυσσε αυτούς τους δρόμους αλλά και επιπλέον δύο, τις επεκτάσεις της Αττικής Οδού και την Υποθαλάσσια Σήραγγα Θεσσαλονίκης.
Χρειάστηκαν 4 χρόνια για να ανασύρει την σχετική διαδικασία ο πρώην Υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Γιώργος Σουφλιάς και να βάλει τους διαγωνισμούς και πάλι στην πρίζα. Τα έργα περιελάμβαναν την κατασκευή και λειτουργία 6 νέων αυτοκινητόδρομων μέσω συμβάσεων παραχώρησης. Την Ολυμπία Οδό (άξονας Ελευσίνα-Κόρινθος-Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα), τον Αυτοκινητόδρομο Μορέα (άξονας Κόρινθος-Τρίπολη-Καλαμάτα και κλάδος προς Σπάρτη), την Νέα Οδό (άξονας Μεταμόρφωση Αττικής-Σκάρφεια Φθιώτιδας) την Ιόνια Οδό (άξονας Αντίρριο-Αγρίνιο-Άρτα-Ιωάννινα), τον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου (Ράχες Φθιώτιδας-Κλειδί Ημαθίας) και την Κεντρική Οδό (άξονες Σκάρφεια-Ράχες του Μαλιακού και Λαμία-Καρδίτσα-Τρίκαλα-Εγνατία).
Οι συμβάσεις παραχώρησης ξεκίνησαν να υπογράφονται από τα τέλη του 2006 και έφτασαν μέχρι τα μέσα του 2008. Μέχρι τότε η χώρα είχε να επιδείξει μικρή δυναμική σε δίκτυο αυτοκινητόδρομων. Εγνατία Οδός, Αττική Οδός και η Γέφυρα Ρίο-Αντίρριο ήταν σπασμένα τμήματα που δεν συνδέονταν μεταξύ τους. Ο στόχος ήταν να δημιουργηθεί ένα αλληλοτροφοδοτούμενο δίκτυο οδικών μεταφορών.
Δυστυχώς η κρίση σταμάτησε τα έργα σταδιακά από τα τέλη του 2010 μέχρι τα μέσα του 2011 και χρειάστηκαν 2,5 χρόνια για να δούμε νέες τροποποιημένες συμβάσεις στο τέλος του 2013. Στο μεσοδιάστημα ο Μορέας συνέχισε να κατασκευάζεται και να παραδίδει τμήματα και έφτασε το 2012 μέχρι την Καλαμάτα. Από την τροποποίηση των συμβάσεων η Ολυμπία Οδός έχασε όλο το δυτικό της τμήμα (Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα) ενώ στον Ε65 αναβάλλονται το νότιο και βόρειο άκρο (Λαμία-Ξυνιάδα και Τρίκαλα-Εγνατία).
Από τις αρχές του 2014 ξεκινά το β`μέρος των κατασκευών και από το 2016 ξεκινούν οι παραδόσεις τμημάτων από τον νυν Υπουργό Υποδομών Χρήστο Σπίρτζη. Τον Δεκέμβριο του 2016 παραδίδεται πλήρης ο Αυτοκινητόδρομος Μορέας, τον Απρίλιο του 2017 παραδίδονται ο Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου και η Ολυμπία Οδός, τον Σεπτέμβριο του 2017 παραδίδονται η Ιόνια Οδός και η Νέα Οδός και πριν λίγες μέρες ο Ε65, στο τμήμα Ξυνιάδα-Τρίκαλα.
Αυτή η πρώτη φάση άφησε πίσω της μία μεγάλη περιουσία για τη χώρα και τις υποδομές της. Το νέο δίκτυο της χώρας περιλαμβάνει ένα εκτεταμένο σύμπλεγμα αυτοκινητόδρομων που ενώνουν όλες τις μεγάλες πόλεις, λιμάνια και αεροδρόμια, εκτοξεύοντας τις οδικές μεταφορές.
Μείωσαν τις αποστάσεις πολλές φορές σε εντυπωσιακό βαθμό, όπως με την Ιόνια Οδό όπου αντί για περίπου 6 ώρες βασανιστικής οδήγησης, απαιτούνται μόλις 3 ώρες και 30 λεπτά. Οι αυτοκινητόδρομοι της χώρας είναι στο σύνολο τους κλειστοί με ανισόπεδους κόμβους με ΛΕΑ και χώρους προσωρινής στάθμευσης και ανάπαυσης, με οδική βοήθεια, κέντρα ελέγχου.
Η Ελλάδα πάνω σε αυτούς τους δρόμους μπορεί πλέον να σχεδιάσει την ανάπτυξη της από τον πρωτογενή τομέα μέχρι τον τουρισμό, τον πολιτισμό, τις υπηρεσίες αλλά και την γρήγορη εσωτερική μετακίνηση των πολιτών της. Μαζί με τις πύλες εισόδου/εξόδου, δηλαδή τα λιμάνια και τα αεροδρόμια διαθέτει ένα ισχυρό όπλο για την διακίνηση ανθρώπων και εμπορευμάτων από και προς την Ευρώπη εκμεταλλευόμενη την στρατηγική γεωγραφική της θέση. Η περιουσία αυτή χρειάζεται σοφή διαχείριση για να μπορέσει να αποδώσει τα μέγιστα.
ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΚΑΙ Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ
Πλέον έχουμε περάσει στην εποχή όπου η χώρα έχει το δίκτυο που ζητούσε για χρόνια και τώρα απαιτούνται προσθέσεις και μόνο. Εξαιρούμενης της Κρήτης που πρόκειται να δούμε ένα νέο αυτοκινητόδρομο, τον ΒΟΑΚ, η Ηπειρωτική χώρα σχεδιάζει επεκτάσεις των δικτύων που συμπληρώνουν το παζλ.
Απαιτούνται 4 βασικά έργα, εκ των οποίων τα τρία, υπήρχαν στις συμβάσεις της προηγούμενης δεκαετίας. Μιλάμε για το Πάτρα-Πύργος, φυσική συνέχεια της Ολυμπίας Οδού, που θα ξεκινήσει να κατασκευάζεται το 2018, το Λαμία-Ξυνιάδα του Ε65 που επίσης θα ξεκινήσει το 2018, το Τρίκαλα-Εγνατία του Ε65 που όλα δείχνουν ότι είμαστε αρκετά κοντά στην εξεύρεση χρηματοδότησης και το Ιωάννινα-Κακαβιά, φυσική συνέχεια της Ιόνιας Οδού, όπου αναζητείται η χρηματοδότηση. Αυτά τα έργα κόστους περίπου 1,5δισ.ευρώ ολοκληρώνουν το οδικό δίκτυο αυτοκινητόδρομων και θα το δούμε στην πλήρη μορφή του μέχρι τα μέσα της ερχόμενης δεκαετίας. Συμπληρωματικά θα έχουμε την ολοκλήρωση του άξονα Άκτιο-Αμβρακία.
Επίσης, η χώρα διαθέτει πλέον και ένα εξαιρετικό συμπληρωματικό δίκτυο δρόμων ταχείας κυκλοφορίας που μαζί με τους αυτοκινητόδρομους σε πάνε παντού. Αυτοί οι δρόμοι έχουν μειωμένα χαρακτηριστικά σε σχέση με τους κλειστούς άξονες άλλα σε πολλές περιπτώσεις είναι αυτό που χρειάζεται στις περιοχές που υπάρχουν για να συνδέσουν πόλεις και χωριά με τους αυτοκινητόδρομους.
Σήμερα η χώρα διαθέτει περισσότερα από 2.200 χιλιόμετρα κλειστών αυτοκινητόδρομων που μαζί με τους δρόμους ταχείας κυκλοφορίας ξεπερνά ίσως και τα 3.000 χιλιόμετρα κάνοντας την Ελλάδα μία από τις χώρες με τα πιο εκτεταμένα οδικά δίκτυα της Ευρώπης.
