Ο Σίγκμουντ Φρόυντ ήταν Αυστριακός ιατρός, φυσιολόγος, ψυχίατρος και θεωρείται από πολλούς ο πατέρας της ψυχανάλυσης. Αναγνωρίζεται ως ένας από τους πλέον βαθυστόχαστους αναλυτές του 20ου αιώνα που μελέτησε και προσδιόρισε έννοιες όπως το ασυνείδητο, τα όνειρα, την απώθηση και την παιδική σεξουαλικότητα.
Οι επιστημονικές θεωρίες του Φρόιντ και οι τεχνικές θεραπείας που ανέπτυξε, θεωρήθηκαν ιδιαίτερα καινοτόμες και αποτέλεσαν αντικείμενα έντονης αμφισβήτησης όταν παρουσιάστηκαν στη Βιέννη του 19ου αιώνα. Ωστόσο και σήμερα συνεχίζουν να εγείρουν έντονο προβληματισμό και αντιπαραθέσεις.
Επικρίσεις όμως φαίνεται να έχει δεχτεί ανά καιρούς και ο ίδιος ο Φρόιντ σαν προσωπικότητα, καθώς κατά πολλούς ήταν ένας άθλιος, μισογύνης, σνομπ, ζηλιάρης, τρελός και μανιακός του σεξ. Αυτή την άποψη αναλύει και στις 650 σελίδες του βιβλίου του ο Φρέντερικ Κρους, Αμερικανός επίτιμος διδάκτορας της Αγγλικής Φιλολογίας, με τίτλο «Φρόιντ: Η δημιουργία μιας Ψευδαίσθησης».
Ο Κρους έρχεται για να αποδομήσει το θρύλο του διάσημου ψυχίατρου, παρουσιάζοντας τον ως ένα ανίκανο τέρας, που δεν τηρούσε το νόμο του Ιπποκράτη σύμφωνα με τον οποίο κάθε ασθενής κάθε άνθρωπος αξίζει σεβαστή θεραπεία. Μεταχειριζόταν τους ανθρώπους και πολλές φορές διαστρέβλωνε τις ιστορίες των ασθενών του για να τις προσαρμόσει στις θεωρίες του, όπως αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα στη Daily Mail.
Ήταν ένας εγωιστής που ενδιαφερόταν μόνο για τον εαυτό του. Κάποτε είχε γράψει σε μία επιστολή του που βρέθηκε χρόνια μετά: «Έχω βρει λίγα καλά για τα ανθρώπινα όντα… Από την εμπειρία μου, οι περισσότεροι είναι σκουπίδια».
Η παιδική του ηλικία
Τα προβλήματα του φαίνεται να ξεκίνησαν από την παιδική του ηλικία, όταν η οικογένεια μετακόμισε σε μία εβραϊκή φτωχογειτονιά της Βιέννης, διαποτίζοντάς τον με την επιθυμία να πάρει αποστάσεις από τις ρίζες του και με μια ακατανίκητη δίψα για πλούτο κι δόξα. Ο Κρους καταλήγει στο συμπέρασμα ότι όταν έλειπαν οι γονείς του Σίγκμουντ και άφηναν στην επίβλεψή του τα μικρότερα αδέλφια του, εκείνος κακοποιούσε σεξουαλικά τη νεότερη αδελφή του. Ήταν ερωτευμένος με τη μητέρα του, αφού όπως παραδέχθηκε αργότερα στο φίλο του Βίλχελμ Φλις:«Βρήκα στην περίπτωσή μου το φαινόμενο να είμαι ερωτευμένος με τη μητέρα μου και να ζηλεύω τον πατέρα μου και τώρα το θεωρώ ως συμβάν που σημάδεψε την πρώιμη παιδική μου ηλικία».
Μάλιστα, ένας φίλος του Φρόυντ είπε αργότερα γι’ αυτόν ότι «ο άνθρωπος που διάβαζε τις σκέψεις, ουσιαστικά προέβαλλε τις δικές του σκέψεις στους άλλους».
Οι ανορθόδοξοι τρόποι διάγνωσης και θεραπείας
Σημειώνεται, ότι ο Φρόιντ ήταν ο πρώτος που υιοθέτησε και χρησιμοποίησε την κοκαΐνη ως φάρμακο. Ήταν κι ο ίδιος σ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του εθισμένος σ’ αυτήν και αυτό, σύμφωνα με τον Κρους, πρέπει να επηρέασε την ικανότητά του να σκέφτεται σωστά.
Του άρεσε να κάνει διάγνωση στους ασθενείς του την «ασθένεια» που τον απασχολούσε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, όπως γράφει ο Αμερικανός καθηγητής αναφέροντας ως παράδειγμα τη διάγνωση που έκανε στην Έμμα Έκστάιν. Όταν τον επισκέφθηκε η νεαρή γυναίκα που παραπονέθηκε ότι πονούσε στο πόδι κι είχε δυσμηνόρροια, ο Φρόιντ ερμήνευσε τότε την κατάστασή της ως «ένα λανθάνον ερωτικό περιστατικό, που συνέβη σε μια παρθένο πριν από την έναρξη της σεξουαλικής συνειδητοποίησης, κατεστάλη και ως εκ τούτου κατέστη αιτία υστερίας, αλλά μόνον όταν ένα δεύτερο τέτοιο περιστατικό αφύπνισε αυτή την ανάμνηση και την κατέστησε τρομακτική.»
Αξιοσημείωτο είναι μάλιστα, ότι αν κάποιος ασθενής δεν είχε να αναφέρει ένα ενδιαφέρον ερωτικό συμβάν στην προεφηβική του ηλικία, τότε ο Φρόιντ έλεγε ότι αντιστέκεται στη θεραπεία.
Μετά από πολύωρες ψυχαναλύσεις ο Φρόιντ κατάφερε τελικά να πείσει την Έμμα να παραδεχθεί ότι ένας καταστηματάρχης προσπάθησε κάποτε να την αγγίξει στα γεννητικά της όργανα όταν ήταν παιδί.
Ταυτόχρονα, ο Φρόιντ είχε ασπαστεί τη θεωρία ότι η μύτη ήταν το «κέντρο ελέγχου για άλλα όργανα και τις ασθένειες τους». Διέγνωσε, ότι Έμμα έπασχε από ένα διπλό σύνδρομο, την «υστερο-νευρασθένεια», κι ότι το κομμάτι που αφορούσε στη νεύρωση προκλήθηκε από τον αυνανισμό.
Και η θεραπεία για την κατάσταση της ήταν η χειρουργική αφαίρεση ενός οστού από τη μύτη ένα οστό από τη μύτη, η οποία προκάλεσε στην κοπέλα ρινορραγία που κράτησε τουλάχιστον έναν μήνα. Ο Φρόιντ υποστήριξε ότι η ρινορραγία προερχόταν από την «σεξουαλική επιθυμία, ότι εξέφραζε τις επιθυμίες της με την εκτόξευση αίματος».
Αυτή ήταν μια τυπική μορφή διάγνωσης του Φρόιντ. Ο Φρόιντ πέρασε μια φάση «άσκησης πίεσης» στα μέτωπα και τα σώματα των θηλυκών ασθενών του στο σκοτεινό εργαστήριο του, ζητώντας τους να αφαιρέσουν κάθε σφιχτό ρουχισμό και έπειτα ψάχνοντας το σώμα τους για τις «υστερεογόνες ζώνες» τους, τις ανάγκαζε να του αφηγηθούν λεπτομέρειες από το σεξουαλικό τους ιστορικό.
Ο μισογυνισμός
Διαβάζοντας κανείς το βιβλίο του Κρους, θα καταλάβει ότι το πραγματικό πρόβλημα γινόταν μέσα στο κεφάλι του Φρόιντ. Όχι μόνον πίστευε ότι όλα τα αγόρια είναι ερωτευμένα με τις μητέρες τους και θέλουν να δολοφονήσουν τους πατεράδες τους, σύμφωνα με το δικό του Οιδιπόδειο σύμπλεγμα, αλλά είχε και μια περίεργη θεωρία ότι οι γυναίκες είναι μοχθηρά πλάσματα, ο κόλπος των οποίων απειλεί να ευνουχίσει κάθε αρσενικό που θα μπει στο βασίλειό τους.
Παράλληλα, θεωρούσε ότι η κρυφή επιθυμία κάθε γυναίκας ήταν ανά αποκτήσει το «πέος που φθονεί» κόβοντας το. Όπως τονίζει ο Αμερικάνος καθηγητής, ο διάσημος ψυχίατρος είχε παράλογες και αλλόκοτες ιδέες που συνδέονταν με το μισογυνισμό, τη σκληρότητα και τη λαγνεία.
Αυτό που έκανε τον Φρόιντ τόσο γνωστό και διάσημο είναι ο τρόπος που έγραφε, όπου χρησιμοποιούσε πολλές λογοτεχνικές αναφορές για να ανεβάσει το επίπεδο των συγγραμμάτων του. Οι γραπτές μαρτυρίες του για τις υποθέσεις που έλυσε, έγιναν δημοφιλείς και είχαν τόσο μεγάλη απήχηση επειδή ήταν ένα ικανοποιητικό μείγμα αστυνομικών ιστοριών (ο Φρόϊντ θεωρούσε εαυτόν ως τον “Σέρλοκ Χολμς του υποσυνείδητου”) και μαλακού πορνό.
