Πίσω από κάθε όνομα κρύβεται και μια ιστορία. Έτσι και οι ονομασίες διαφόρων περιοχών της Αθήνας που χρησιμοποιούμε δεν είναι τυχαίες, αλλά ενέχουν ένα κομμάτι από το παρελθόν τους. Αναρωτηθήκατε ποτέ από πού προέρχονται;
Μοναστηράκι
Το όνομα της περιοχής προέρχεται από την Μεγάλη Εκκλησία της Παντάνασσας ή αλλιώς Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου που λειτουργούσε από τον 10ο αιώνα επί της πλατείας. Η εκκλησία ήταν γνωστή ως το Μεγάλο Μοναστήρι. Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα έχασε τα περιουσιακά του στοιχεία και μαζί με αυτά το όνομά του άλλαξε σε Μοναστηράκι, από όπου πήρε τελικά το όνομά της ολόκληρη η συνοικία.
Πλάκα
Η όμορφη γειτονιά κατοικήθηκε κατά τον 16ο αιώνα από Αρβανίτες οπότε και η επικρατέστερη εκδοχή θέλει η περιοχή να πήρε το όνομά της από την αρβανίτικη λέξη ‘πλάκιου’ που σημαίνει παλιό ,αρχαίο. Συγκεκριμένα Πλιάκα Αθήνα (Παλιά Αθήνα) ονόμαζαν τη περιοχή γύρω από το μνημείο του Λυσικράτη.
Θησείο
Η περιοχή πήρε το όνομά της κατά λάθος (!) από τον Ναό του Ηφαίστου που βρισκόταν εκεί. Πάνω στις μετώπες του ο Ναός είχε κάποιες ανάγλυφες παραστάσεις οι οποίες εικάζονταν ότι αναπαριστούσαν του άθλους του Θησέα. Η περιοχή συνδέθηκε έτσι με τον μυθικό ήρωα κρατώντας την ονομασία Θησείο. Έρευνες αρχαιολόγων απέδειξαν αργότερα πως η ερμηνεία σχετικά με τις παραστάσεις ήταν λανθασμένη, ωστόσο η περιοχή κράτησε την ονομασία της.
Πετράλωνα
Παλιά το έδαφος της περιοχής των Πετραλώνων ήταν εξαιρετικά βραχώδες. Μετά από διαδικασία ισοπέδωσης των βράχων στη περιοχή σχηματίστηκαν μεγάλα πέτρινα αλώνια, από τα οποία πήρε και το όνομά της.
Εξάρχεια
Στα τέλη του 19ου αιώνα, ένας Ηπειρώτης ονόματι Βασίλειος Έξαρχος έρχεται στην περιοχή της Αθήνας για να ανοίξει ένα μπακάλικο. Αμέσως έγινε πρώτη επιλογή των Αθηναίων αφού οι τιμές του ήταν ασυναγώνιστες και τα προϊόντα του πολύ καλής ποιότητας. Έτσι, η γύρω περιοχή έγινε γνωστή με το όνομα του μπακάλη, ως Εξάρχεια.
Πλατεία Κλαυθμώνος
Η πλατεία ονομάστηκε έτσι γιατί μπροστά από αυτή οπού βρισκόταν το Υπουργείο Εσωτερικών μαζεύονταν οι απολυμένοι δημόσιοι υπάλληλοι, αλλιώς ως ‘Παυσανίες’ και διαμαρτύρονταν για την απόλυσή τους κλαίγοντας. Από τη λέξη κλαυθμός (κλάμα) πήρε το όνομά της η πλατεία. Συγκεκριμένα η πλατεία ονομάζεται πρώτη φορά έτσι το 1878 από τον συγγραφέα και ακαδημαϊκό Δ. Καμπούρογλου που την ονομάζει ‘Πλατεία Κλαυθμώνος’ σε δημοσίευμά του στην εφημερίδα ‘Εστία’.
Χαλάνδρι
Η ιστορία της περιοχής θέλει την ονομασία της να προέρχεται από γεγονός ότι στη περιοχή διέμεναν χίλιοι άνδρες (Χιλιάνδριον) . Ωστόσο σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη η ονομασία οφείλεται στον Τούρκο γαιοκτήμονα Χαλά Μπέη που κατείχε μεγάλες εκτάσεις γης κοντά στη ρεματιά της περιοχής. Στα τούρκικα ‘χαλά’ σημαίνει θείος και ‘ντερέ’ σημαίνει ρεματιά. Επομένως, η ρεματιά του θείου, Χαλά-ντερέ, μετατράπηκε σε Χαλάνδρι δίνοντάς το όνομα στην περιοχή.
Κολωνάκι
Πριν γίνει διάσημο κοσμικό στέκι το Κολωνάκι αποτελούσε… βοσκοτόπι, για αυτό και η περιοχή ονομαζόταν ‘Κατσικάδικα’ . Στη συνέχεια και με το πέρασμα του χρόνου, η περιοχή πήρε το όνομά ‘Κολωνάκι’ από μια μαρμάρινη κολώνα ύψους 2 μέτρων που τοποθετήθηκε αρχικά στη πλατεία Δεξαμενής, μεταφέρθηκε όμως στη πλατεία Φιλικής Εταιρίας, τη σημερινή Πλατεία Κολωνακίου. Η κολώνα συμβολίζει την ολοκλήρωση μιας ιεροτελεστίας που για τους Αθηναίους σήμαινε προστασία από ασθένειες, επιδημίες ή συμφορές.
Αέρηδες
Η περιοχή ονομάστηκε έτσι λόγω του χαρακτηριστικού μνημείου του Ωρολόγιου του Ανδρόνικου Κυρρήστου. Το μνημείο αποτελεί τον αρχαιότερο μετεωρολογικό και ωρομετρικό σταθμό στον κόσμο. Το Ωρολόγιο απεικονίζει στη μαρμάρινη επιφάνειά του ανάγλυφα τους 8 ανέμους. Ο χάλκινος Τρίτωνας στη κορυφή του έδειχνε ποιος απεικονιζόμενος άνεμος- αέρας φυσούσε κάθε φορά. Έτσι πήρε η περιοχή το όνομα Αέρηδες.
Ψυρρή
Ψυρής σημαίνει Ψαριανός και το όνομα της περιοχής οφείλεται σε έναν νησιώτη που ήρθε από τα Ψαρά και έχτισε μια εκκλησία στη περιοχή. Η εκκλησία δεν υπάρχει πλέον όμως το όνομα που δόθηκε στον νησιώτη παρέμεινε ονομάζοντας την περιοχή του ‘Ψυρή’.
Κουκάκι
Από τους πρώτους κατοίκους της περιοχής ήταν ο εργοστασιάρχης Γεώργιος Κουκάκης, ο οποίος είχε στη περιοχή μεγάλη βιοτεχνία σιδερένιων κρεβατιών. Έτσι η συνοικία ονομάστηκε συνοικία του Κουκάκη, σήμερα γνωστή ως ‘Κουκάκι’.
