Εἰ καὶ παρῆκαν γῆν Ἀνάργυροι δύω,
Πληροῦσιν, ὡς πρίν, καΙ πάλιν γῆν θαυμάτων.
Πρώτῃ Ἀκέστορε φῶτε Νοεμβρίου ἔκπτατον ἐκ γῆς.
Βιογραφία
Οι Άγιοι Κοσμάς και Δαμιανός κατάγονταν από την Ασία. Οι γονείς τους ήταν άριστο πρότυπο χριστιανών συζύγων.
Όταν η μητέρα τους Θεοδότη (βλέπε 2 Ιανουαρίου) έμεινε χήρα, αφιέρωσε κάθε προσπάθεια της στη χριστιανική ανατροφή των δυο παιδιών της, Κοσμά και Δαμιανού. Τους δύο αδελφούς διέκρινε μεγάλη ευφυΐα και επιμέλεια, γι’ αυτό και σπούδασαν πολλές επιστήμες. Ιδιαίτερα όμως, επιδόθηκαν στην ιατρική επιστήμη, την οποία εξασκούσαν σαν διακονία φιλανθρωπίας προς τον πλησίον. Θεράπευαν τις ασθένειες των ανθρώπων, και ιδιαίτερα των φτωχών, χωρίς να παίρνουν χρήματα, γι’ αυτό και ονομάστηκαν Ανάργυροι. Πολλοί ασθενείς που θεραπεύθηκαν ήθελαν να τους ευχαριστήσουν. Αλλά αυτοί, δε δέχονταν τις ευχαριστίες και απαντούσαν με τον ορθό λόγο της Αγίας Γραφής: «Ἡ εὐλογία καὶ ἡ δόξα καὶ ἡ σοφία καὶ ἡ εὐχαριστία καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ ἰσχὺς τῷ Θεῷ ἡμῶν εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων» (Αποκάλυψη Ιωάννου, ζ’ 12). Δηλαδή, όλος ο ύμνος και η δόξα και η σοφία και η ευχαριστία και η τιμή και η δύναμη και η ισχύς, ανήκει στο Θεό μας, στους αιώνες των αιώνων.
Έτσι ταπεινά αφού διακόνησαν σε όλη τους τη ζωή τον πλησίον, πέθαναν ειρηνικά και ετάφησαν στην τοποθεσία Φερεμά.
Τα αδέλφια Κοσμάς και Δαμιανός, τη μνήμη των οποίων τιμά η Εκκλησία την 1η Ιουλίου, ήταν γιατροί, οι οποίοι όπως όλοι οι Άγιοι Ανάργυροι δεν έπαιρναν χρήματα για τις υπηρεσίες που προσέφεραν. Κατάφεραν να κάνουν τον αυτοκράτορα Καρίνο να πιστέψει στο Χριστιανισμό κατά τη διάρκεια που υποβάλλονταν σε βασανιστήρια. Σκοτώθηκαν, πιθανότατα από κάποιον ιατρικό αντίζηλο, το 284.
Μαζί με τους Κοσμά και Δαμιανό, οι οποίοι τιμώνται στις 17 Οκτωβρίου, μαρτύρησαν στην Κιλικία και τα αδέλφια τους Λεόντιος, Άνθιμος και Ευτρόπιος, οι οποίοι ήταν επίσης γιατροί.
Ευσεβείς και οι πέντε, από τον αυτό εμπνεόμενοι θείο ζήλο και από τα αυτά κινούμενοι φιλάνθρωπο αισθήματα, όχι μόνο πολλές αγαθοεργίες είχαν επιτελέσει με την ιατρική τους τέχνη, αλλά και πολλούς είχαν ελκύσει στη χριστιανική πίστη. Καταγγέλθηκαν γι’ αυτό και συνελήφθηκαν κατά τον επί Διοκλητιανού διωγμό στη Λυκία από τον ηγεμόνα εν Αιγαίς Λυσία. Μετά από πολλά βασανιστήρια, υπέστησαν τον δια αποκεφαλισμού θάνατο.
